Tygodnik Powszechny Nr 50/2019

Data wydania:
Numer wydania:
50
Rok wydania:
2019

Edytorial

/ Fot. Maciej Zienkiewicz dla TP

W duszy biskupa

Ks. Adam Boniecki
Piszę w związku z zamieszczonym w tym numerze portretem arcybiskupa Głódzia. Piszę i sobie wyobrażam swoich redakcyjnych kolegów, którzy mi perswadują, że nie…

Obraz tygodnia

Krzysztof Biedrzycki / Fot. JUSTYNA ROJEK / EAST NEWS /

Polska szkoła: skuteczna, nieprzyjazna

Krzysztof Biedrzycki, Przemysław Wilczyński
Dr hab. Krzysztof Biedrzycki, badacz edukacji: PISA 2018 to nie tyle sukces samych gimnazjów, ile „starej”, sprzed obecnych zmian filozofii nauczania.
Olga Tokarczuk w Akademii Szwedzkiej, Sztokholm, 6 grudnia 2019 r. / Fot. JONATHAN NACKSTRAND / EAST NEWS /

Jest nas więcej

Monika Ochędowska
Czuję się „bieguńsko” nienobliwie – powtarzała Olga Tokarczuk w wywiadach udzielanych naprędce dziennikarzom tuż przed odebraniem literackiego Nobla.

Duda może spać spokojnie

Andrzej Stankiewicz
Małgorzata Kidawa-Błońska kandyduje, bo jest kobietą, a Jacek Jaśkowiak – bo biegał ultramaratony.

Liczba tygodnia (Kraj)

1859

Kraj w skrócie

3–9 grudnia
/ BARTŁOMIEJ MAGIEROWSKI / EAST NEWS

Jedwabny Szlak omija Polskę

MR
Towary, które Chiny wysyłają koleją do Europy Zachodniej, zaczynają omijać nasz kraj – mimo że najkrótsza droga dostaw np. do Niemiec, ich najważniejszego…

Jeszcze w zielone gramy

Marek Rabij
Kontrolowany przez państwo PKN Orlen zamierza kupić Energę, jednego z głównych polskich dostawców energii elektrycznej.
/ DOMRADIO.DE

Dar dla papieża Franciszka

MaM
Ważący prawie półtorej tony kamień młyński podarowali Franciszkowi przedstawiciele niemieckiej grupy „Inicjatywa przeciwko przemocy i wykorzystywaniu…
/ MONUMENTA SERICA

Odszedł wybitny sinolog

Artur Sporniak
Nie żyje ks. Roman Malek, werbista, misjonarz i sinolog, jeden z najwybitniejszych znawców Kościoła w Chinach.

Franciszek o mieszaniu wiary z magią

ASk
„Magia nie ma nic wspólnego z chrześcijaństwem” – przekonywał papież podczas środowej audiencji ogólnej.
/ VATICAN MEDIA

Korytarz kardynała

Edward Augustyn
„Gdyby każdy klasztor, każdy dom zakonny, każda plebania przyjęły choć jednego uchodźcę, na Lesbos nie byłoby nikogo” – powiedział kard. Konrad Krajewski po…
/ PROROCTWO.COM.PL

Kaznodzieja w niełasce

Maciej Müller

Tagle na prefekta

EA

Kościół w skrócie

3–9 grudnia
/ STR / NURPHOTO / GETTY IMAGES

Białoruś–Rosja: w stronę głębszej integracji?

Wojciech Konończuk
Oczekiwanym niepowodzeniem zakończyło się w minioną sobotę spotkanie prezydentów Władimira Putina i Aleksandra Łukaszenki w Soczi.
Ruiny chaldejskiego kościoła Al-Tāhirā, Mosul, 6 grudnia 2019 r. / MARCIN ŻYŁA

Mosul nie powstaje z gruzów

Marcin Żyła
Ludzie wychodzą jakby nie wiadomo skąd. Życie w starej części Mosulu – irackiego miasta zniszczonego w dużym stopniu podczas zakończonej dwa lata temu bitwy z…

Stan NATO jest stabilny

Olaf Osica

Liczba tygodnia (Świat)

1,6 bln

Kultura w skrócie

3–9 grudnia

Azjatyckie genomy

Łukasz Kwiatek
Banki DNA są źródłem bezcennej wiedzy: pozwalają na śledzenie ludzkich migracji, opracowywanie nowoczesnych leków czy szacowanie ryzyka zachorowania na…

Hajp na alternatywki

Monika Ochędowska
Gdy „młodzieżowymi” słowami zaczynają mówić dziennikarze wszystkich mediów, nastolatki już dawno ich nie używają.
Sergey Brin i Larry Page / RALPH ORLOWSKI / GETTY IMAGES

Unik miliarderów

Agata Kaźmierska, Wojciech Brzeziński
„Duże biuro, dobra pensja, mało pracy. Wyjazdy w egzotyczne miejsca”.
/ VINCENT TRUCHET / BIOS-PHOTO / EAST NEWS

Gigantyczna pamięć

Łukasz Kwiatek
Jeszcze sto lat temu amerykański herpetolog John Van Denburgh określał największe gatunki żółwi lądowych jako „żywe skały” – zwierzęta „powolne w poruszaniu…

Anatomia decydowania

Łukasz Lamża
Kora czołowa odpowiada w naszym mózgu za wiele funkcji. Przypisuje się jej m.in. kluczowy udział w procesie podejmowania decyzji.
/ NASA

Sonda Parker coraz bliżej Słońca

Łukasz Lamża
Słońce już dawno przestało być tylko jasnym punktem na niebie wyznaczającym porządek dnia i nocy.
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Temat Tygodnika

Posiedzenie Sejmu X kadencji. Warszawa, 14 listopada 2023 r. / Piotr Molecki / EAST NEWS

Pałac mi po nic

Szymon Hołownia, Michał Okoński
Partiom trzeba odebrać media, spółki, instytucje kontroli. Partie sięgają po sądy, wchodzą do kościołów. Z życia publicznego wymontowano bezpiecznik.…

Czytania

Granice wiedzy

Paweł Śpiewak

Szydełkowanie ewangelii

O. Wacław Oszajca SJ
W trzecią niedzielę adwentu usłyszymy: „Duch Pański nade mną, posłał mnie głosić dobrą nowinę ubogim”.

Nieprzemijające

Kard. Grzegorz Ryś
„Niebo i ziemia przeminą, ale moje słowa nie przeminą” (Łk 21, 33) – mówi Jezus w swej mowie eschatologicznej, w redakcji św. Łukasza.
/

Widzenia

Piotr Sikora

Czytania liturgiczne

15–22 grudnia

Kraj

/ JACEK DOMINSKI / REPORTER

Mario i przyjaciele

Andrzej Stankiewicz
Być może Mariusz Kamiński jest ostatnim z rewolucyjnego pokolenia, który ideały zastąpił politycznym cynizmem. Szef MSWiA staje się zaprzeczeniem samego siebie…
„Popytka” – spektakl w reżyserii Weroniki Fibich / JACEK TARAN

Na cmentarzu też jest porządek

Jacek Taran
Nie boję się wyjścia na scenę. Dopiero jak tam stoję i zaczynam myśleć o domu, o zabitym synu, o mamie, to przychodzi strach. Boję się wojny – mówi Heda,…
/ MATEUSZ SKWARCZEK / AGENCJA GAZETA

Chleb nasz spowszedniały

Marek Rabij
Marnowanie żywności, trawestując Talleyranda, to nie błąd współczesnego kapitalizmu, który rozrzutność uczynił cnotą. To zbrodnia – także na samej żywności.

Wiara

Abp Sławoj Leszek Głódź podczas morskiej pielgrzymki rybaków na odpust św. Apostołów Piotra i Pawła. Zatoka Pucka, 29 czerwca 2019 r. / ŁUKASZ DEJNAROWICZ / FORUM

Niezatapialny

Marcin Choduń
Abp Sławoj Leszek Głódź, przed laty dla wielu „równy gość”, jest oskarżany o wulgarny mobbing i chronienie księży-pedofilów. Na skargi kapłanów i wiernych…
Hospicjum w Marin, Kalifornia USA, 1982 r. / PAUL FUSCO / MAGNUM PHOTOS / FORUM

Czas święty

Krzysztof Krzywania
Zamykam oczy. Próbuję przywołać Go, choć wiem, że On tu był, jest i będzie do końca. Otwieram oczy, patrzę na twarz pani G., wsłuchuję się w jej coraz płytszy…
Bp Fulton J. Sheen prowadzący audycję „The Catholic Hour”, lata 40. XX w. / COURTESY EVERETT COLLECTION / EAST NEWS

Przerwana beatyfikacja

Massimo Faggioli
Miał być pierwszym błogosławionym laureatem nagrody Emmy. Pierwszą wyniesioną na ołtarze gwiazdą amerykańskich mediów. Na dwa tygodnie przed uroczystością…

Świat

Zwolennicy opozycyjnej Partii Pracy w oczekiwaniu na wiec wyborczy z udziałem jej lidera Jeremy’ego Corbyna. Whitby, Wielka Brytania, 1 grudnia 2019 r. / STRINGER / EPA / PAP

Nowa Wielka Brytania

Patrycja Bukalska
Brytyjczycy decydują w tych dniach nie tylko o nowym parlamencie, ale też o przyszłości swojego państwa.
W plastikowe opakowania pakuje się w nawet pojedyncze warzywa. Na zdjęciu: wytwórnia organicznego kimchi w Yangpyeong. Korea Płd., 2015 r. / SEONGJOON CHO / BLOOMBERG VIA GETTY IMAGES

Prawie jak w Polsce

Roman Husarski
Niczym w Biblii woda w rzece zmienia kolor na czerwony. W miastach rosną góry śmieci, a sezon smogowy jest jednym z najgorszych na świecie... Korea Południowa…
Izabela Stachowicz na Gran Sabana, wrzesień 2015 r. / ARCHIWUM IZABELI STACHOWICZ /

Stacja Tropiki

Doma Matejko
Z ich miłości do nauki oraz do Ameryki Południowej rodzi się właśnie pierwsza polska stacja badawcza w tropikach.

Historia

Od 1981 r. ks. Popiełuszko był także duszpasterzem służby zdrowia; tu podczas drugiej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski. Warszawa, 06.1983 r. / IPN

Akcja na Chłodnej

Piotr Litka
Wymierzona w księdza Jerzego Popiełuszkę prowokacja, zrealizowana z zimną krwią w grudniu 1983 r., może nigdy już nie doczekać się rozstrzygnięcia sądowego.

Nauka

Dżelady, jak na małpy przystało, troszczą się o swoje inwestycje rodzicielskie. / Sebastian Gollnow / AP / EAST NEWS

Bezwzględny księgowy

Łukasz Kwiatek
Ewolucja nie polega na „walce o byt”, majsterkowaniu „ślepego zegarmistrza” czy rywalizacji „samolubnych genów”. Jej istotę najlepiej okazuje się wyjaśniać…
/ MAGDALENA WIŚNIEWSKA-KRASIŃSKA / MATERIAŁY PRASOWE

Stany splątane

Andrzej Kossakowski, Marcin Bójko
FUNDACJA NA RZECZ NAUKI POLSKIEJ | Prof. ANDRZEJ KOSSAKOWSKI, fizyk: W naszej dziedzinie zmienia się tylko kraj, miasto i pokój do pracy, kluczowe są kontakty…

Kultura

Stanisław Barańczak, Wenecja 1994 r. / ANNA JANINA BARAŃCZAK / FOTONOVA

Charakter pisma

Ryszard Krynicki, Katarzyna Kubisiowska
Ryszard Krynicki, poeta: Czasami wystarczy, że światło pada pod innym kątem i słowo, które przez miesiące, a niekiedy nawet lata nie dawało się odczytać,…
Festiwal Woodstock, sierpień 1969 r. / ELLIOTT LANDY / MAGNUM PHOTOS / FORUM

Sześćdziesiąty dziewiąty

Filip Łobodziński
W listopadzie 1968 r. Serge Gainsbourg i Jane Birkin nagrywają w Londynie piosenkę z refrenem: „Sześćdziesiąt dziewięć – erotyczny rok”. 13 miesięcy później na…
„Matka Joanna od Aniołów”, Teatr Nowy w Warszawie, 28 listopada 2019 r. / MAURYCY STANKIEWICZ / TEATR NOWY

Nic nie rzekła Aniołowi

Dariusz Kosiński
Po nieudanej próbie powołania teatralnej wspólnoty Jan Klata coraz mocniej wchodzi w osobiste porachunki z przeciwnikiem największym i najtrudniejszym. W jego…
Kadr z filmu „Angelo” / MATERIAŁY PRASOWE

Klatka

Anita Piotrowska
Niesiony przez Europę obcym ludom kaganiec oświaty konserwuje i nakłada egzystencjalne jarzmo tym, którzy zdają się być panami świata.

Warto zobaczyć w TV

AP
14 – 20 grudnia

Gra w „Przekrój”

Lektor
Tym razem będę się czepiał, choć to książka pięknie wydana, solidnie udokumentowana i na pewno warta lektury.

Felietony

Kto się wstydzi

Anna Dziewit-Meller
Pośród najcenniejszych rzeczy, jakie kiedykolwiek kupiłam w lumpeksie, irchowy płaszcz w kolorze, który dziś nazywa się na Instagramie „camelowym”, na pewno…

Po drugiej stronie okładki

Szymon Hołownia
Pisanie felietonów to w istocie straszna praca.

Koniec listopada. Grudzień

Andrzej Stasiuk
Pada czarny deszcz. Wieje z północnego zachodu. Gdzieś z ciemności.

W najwyższej izbie

Jan Klata
Zaczyna się robić naprawdę interesująco. Tło jest niebieskie, a sceneria przedstawia wnętrze izby, najwyższej izby niekontrolowanej kontroli.

O planetach

Stanisław Mancewicz
Dziś, mimo niechęci do poruszania tego tematu, czujemy się zmuszeni do choćby drobnych rozważań na temat planety. Zmusza nas do tego mnogość opinii i…

Smaki

/ JIRI HERA / ADOBE STOCK

Szopka z dziedzictwem

Paweł Bravo
Sto dwadzieścia sekund. Tyle musi utrzymać się cieniutka pianka w kolorze orzecha laskowego na powierzchni kawy, żeby była ona godna nazwy espresso.

Zmysły

/ HENRIK SORENSEN / GETTY IMAGES

Dzikość w sercu

Lars Berge, Adam Robiński
Lars Berge, szwedzki dziennikarz i pisarz: Domem pierwszych ludzi było ognisko, przy którym siadali, gdy zapadał zmrok. Wilk trzymał się na uboczu. Obserwował…

Tygodnik Czytelników

Wzór nie jest prosty

Mirosław Szreder
„TP” 47 / 2019

Ochrona w segregatorze

Marta Paprocka
„TP” 48/2019

Prośba o pomoc

Mama Kacperka

Dodatki w numerze Nr 50/2019

Magazyn Literacki „Książki w Tygodniku”: Jak one czytają! (50/2019)

/ Okładka: MAREK ZALEJSKI / ADOBE.STOCK.COM

Wstęp: Jak one czytają?

Michał Sowiński
/ NATALIA CRESPO / GETTY IMAGES

Polecam, bo czytałam

Justyna Bargielska
Otwieranie oczu jest podstawowym kryterium, według którego można rozpatrywać wartość książki dla młodzieży.
/ WESTEND61 / GETTY IMAGES

Jak one czytają

Natalia Fiedorczuk-Cieślak
Wyobrażenia dorosłych o literaturze dziecięcej często nie wytrzymują konfrontacji z gustami najmłodszych czytelników. Na szczęście na rynku jest tyle tytułów,…
Jorge Luis Borges, Buenos Aires, 1973 r. / HORACIO VILLALOBOS / CORBIS / GETTY IMAGES

Nieskończoność jako labirynt

Eliza Kącka
Przełomowe tomy prozatorskie Borgesa wciąż zaskakują poziomem inwencji. Każdy z nich opiera się na koncepcie, na wzięciu serio jakiejś metafizycznej teorii, na…

Bez rozstrzygnięć

Grzegorz Jankowicz
W powieściach i opowiadaniach Kafki człowiek wrzucony jest w świat, w którym nigdy nie jest u siebie, w którym nieustannie coś go dezorientuje.
/

Schulz Barbarzyńca

Monika Ochędowska
Zapewne i tym razem Żulczyk przyciągnie nastoletniego czytelnika na przemocowo-pornograficzny lukier. Problem polega na tym, że jego proza nie ma do…
/

Dama z pieskiem

Katarzyna Kubisiowska
Kuźniak tworząc biografię Boznańskiej myśli o tekście przede wszystkim jako o ludzkiej historii – nieutopionej w przydługawych opisach oraz niezliczonej…
/

Ciemniejsze ścieżki

Michał Sowiński
Proza Nowickiego przypomina gęsty, ciemny potok słów, postaci i zdarzeń, które bezlitośnie obmywają czytelnika, wypłukując spod jego nóg resztki stałego gruntu.
/

Zapis z pola bitwy

Ks. Adam Boniecki
Piszę o tej książce dopiero dziś nie tylko dlatego, że odkryłem ją z opóźnieniem, ale także z racji zapowiedzianej właśnie beatyfikacji kardynała Stefana…
/

Gwiezdna kartografia

Michał Sowiński
/

Kroniki małych spraw

Oliwia Fryc
/

Duchy epoki

Małgorzata Fugiel-Kuźmińska
/

Zaklęty krąg

Paulina Małochleb
/

Najdłuższy dzień

Michał Sowiński
/

Przeżywana przestrzeń

Grzegorz Jankowicz
/

Byłaby noblistką

Katarzyna Kubisiowska
/

Oz: instrukcja

Michał Sowiński
/

Kuchnia od literatury

Michał Kuźmiński
Jedzenie można serwować także w formie opowieści, prowadzących nas przez najróżniejsze światy, przez wielkie i małe historie. Na szczęście istnieją książki…

Pluszowa pedagogika

Inga Iwasiów
Z dzieciństwa lepiej niż same opowieści pamiętam sytuacje związane z biblioteczką domową. Tych jestem pewna, nikt mi ich nie opowiedział – należą do mojej…

Dziecko, rozbrojenie słownika

Piotr Śliwiński
Po dzieciach pisze się sporo i różnie, lecz zawsze z odcieniem obojętności na poetyckość rozumianą jako inwestycja w poklask.
/

Moje story

Bartosz Minkiewicz

„Książki w Tygodniku” polecają

Mały Włóczykij Kulturalny

/

To nie są zajęcia z plastyki

Monika Ochędowska
MAŁY WŁÓCZYKIJ KULTURALNY | Zwykle zaczyna od bazgrania w powietrzu. Prosi o naszkicowanie czegoś przed sobą. Dopiero później, gdy ręce się rozluźnią, ruchy…
/ COLIN HAWKINS / GETTY IMAGES

A niech to gęś kopnie! Teatr małego widza

Alicja Morawska-Rubczak
Od ponad dekady w Polsce teatr dla dzieci traktowany jest coraz poważniej.
Pochyla się nad nim krytyka, artyści nie są spychani do dydaktycznego getta, a…
/ KLAUS VEDFELT / GETTY IMAGES

Podaruj sobie kino

Karol Kućmierz
Okres świąteczny to idealny czas, by nadrobić filmowe zaległości i podzielić się z bliskimi dobrym kinem. Jest z czego wybierać.