Tygodnik Powszechny Nr 51/2019

Data wydania:
Numer wydania:
51/2019
Rok wydania:
2019

Edytorial

/ Fot. Maciej Zienkiewicz dla TP

Biskup w eremie

Ks. Adam Boniecki
Miejsce akcji: Kraków, Bielany, Srebrna Góra, od ponad 400 lat erem kamedułów.

Obraz tygodnia

Premier Mateusz Morawiecki na szczycie Unii Europejskiej, Bruksela, 13 grudnia 2019 r. / Fot. Radek Pietruszka / PAP /

Zielony Ład i szara strefa

Paweł Bravo
Premier Morawiecki zakładał, że grożąc wetem uzyska lepszą pozycję podczas targów nad budżetem UE. Wypisując się na starcie z ekologicznych zobowiązań ryzykuje…
Podczas spotkania z Olgą Tokarczuk w ramach Festiwalu Conrada w Centrum Kongresowym ICE w Krakowie, 26 października 2019 r. / Fot. Jan Graczynski/East News /

Noblistka trafia pod strzechy

Marek Rabij
Dwieście tysięcy egzemplarzy – to oficjalne dane o sprzedaży książek Olgi Tokarczuk od momentu ogłoszenia decyzji o przyznaniu jej Literackiej Nagrody Nobla. I…
Hrabstwo Durham w Anglii 14 grudnia 2019 r. / FOT. Lindsey Parnaby / WPA Pool / Getty Images /

A więc brexit!

Patrycja Bukalska
Konserwatyści Borisa Johnsona wygrali wybory parlamentarne w Wielkiej Brytanii: mają w Izbie Gmin komfortową większość (365 z 650 mandatów). Teraz jest już…
/ KLETA / BEW NEWS

Ziobro na celowniku Banasia

Andrzej Stankiewicz
Proponując drakońską ustawę dyscyplinującą sędziów, PiS liczy na odwrócenie uwagi od afery Banasia. Ale nie znaczy to, że ustawa ta jest tylko politycznym…

W związku z oświatą

Przemysław Wilczyński
Zaczęło się od grupy na Facebooku (dziś 40 tys. „lubiących”). Brali udział w wiosennym strajku i negocjacjach tzw. kwadratowego stołu, ale nie byli podmiotem w…

Kraj w skrócie

10–16 grudnia
/ ANDRZEJ IWANCZUK / REPORTER

Sto lat rentowności

MR
W naszej polityce gwiazdka trwa ostatnio przez cały rok, dlatego państwowy Mikołaj potrzebuje pieniędzy.

Pacjent ze wskazaniem: starość

Maciej Müller
„Z premedytacją powodują np. odwodnienie” – mówi młody lekarz w filmie wyprodukowanym przez Okręgową Izbę Lekarską w Warszawie.

Francja: protest na święta

WP / DPA, NZZ
Rozejmu nie będzie: francuscy kolejarze grożą strajkami także w okresie Bożego Narodzenia. Są jedną z grup zawodowych, które stracą na reformie systemu…
/ CHIKARA YOSHIDA / GETTY IMAGES

Odra zabija na wyspach Oceanii

WP / DPA, NZZ
Czerwona płachta wywieszona przed domem to sygnał. Takie ostrzeżenia – kojarzące się raczej z dawnymi wiekami, gdy w Europie szalały epidemie dżumy i cholery…
/ LAURENT GILLIERON / AP / EAST NE WS

Rosja na dopingu

Anna Łabuszewska
Światowa agencja antydopingowa WADA wykluczyła Rosję z wielkich imprez na cztery lata za systemowy doping w sporcie i fałszowanie próbek.
/ GRAŻYNA MAKARA

Polska pomoc w Kurdystanie

Grażyna Makara

Ten test Zełenski zdał

Wojciech Konończuk
W ubiegłym tygodniu w Paryżu po raz pierwszy od ponad trzech lat spotkali się przywódcy Ukrainy, Niemiec, Francji i Rosji, by w ramach tzw. formatu…

Nowa premierka Finlandii

Patrycja Bukalska
34-letnia Sanna Marin z Partii Socjaldemokratycznej stanęła na czele nowego rządu Finlandii.

Jak przełamać stereotypy o pedofilii?

ASk
List, który trafił do wszystkich proboszczów archidiecezji krakowskiej, zaczyna się wyliczeniem przykładów stereotypowego myślenia na temat pedofilii w…

Złote, a skromne

EA
Skromnie i rodzinnie obchodził papież 50. rocznicę święceń kapłańskich (13 grudnia 1969).

Kościół w skrócie

10–16 grudnia

Dwa podejścia do eutanazji

Artur Sporniak
W Szwajcarii przypadki wspomaganego samobójstwa zdarzają się coraz częściej. Episkopat postanowił wydać dokument określający postępowanie duszpasterzy w takich…
/ MACIEJ AUGUSTYN

Kościół zawsze otwarty

Maciej Augustyn
Pierwszy w Rzymie kościół czynny 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu – nie z powodu wieczystej adoracji, ale dla bezdomnych – to pomysł hiszpańskiego księdza…

Nowy hak na bakterie

Michał Świątek
Odporność bakterii na antybiotyki, a nawet całe ich klasy, to potężny problem dla medycyny.

Proszę naładować samolot i zapiąć pasy

ŻyM
Era lotnictwa elektrycznego rozpoczęta. 10 grudnia na rzece Fraser pod Vancouver pierwszy raz w historii wystartował samolot pasażerski napędzany silnikiem…
/ NOAA PHOTO LIBRARY

Duzi mają łatwiej

ŁK
Płetwale błękitne nie są tylko największymi żyjącymi dziś zwierzętami. Są największymi istotami w historii życia ziemskiego.

Niemiłe recenzje wyzwaniem dla nauki

Łukasz Kwiatek
Bycie naukowcem wiąże się nie tylko z emocjonalnymi uniesieniami, towarzyszącymi odkryciom. Każdy badacz musi publikować w recenzowanych czasopismach naukowych…

Zrób to sam

Michał Okoński
/ MAREK LASYK / REPORTER

Palma w ogrodzie

Patryk Stanik
Na świętego Mikołaja UJ poinformował o zakończeniu przebudowy piątej szklarni w Ogrodzie Botanicznym.

Kultura w skrócie

10–16 grudnia
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Boże Narodzenie

/

Życzenia Świąteczne dla Czytelników

Marinus Claeszoon van Reymerswaele „Madonna karmiąca Dzieciątko”, 1511 r. (fragment) / MUZEUM PRADO / EAST NEWS

Mięso sensu

Piotr Sikora
Boże Narodzenie to święto obecności Boga w ciele. W naszym ciele. W naszych ciałach.
Antyfonarz opata Mścisława (ok. 1395–1400), Biblioteka Narodowa w Warszawie / POLONA / BIBLIOTEKA NARODOWA

Apokalipsa Narodzin

Szymon Hiżycki OSB, Maciej Müller
O. SZYMON HIŻYCKI OSB, benedyktyn, opat tyniecki: Oni są świeżo po kryzysie małżeńskim. Trauma Bożego Narodzenia w ich życiu jest wielka. A jednak wychodzą…
Św. Mikołaj – wolontariusz z grupy Jose de Deus, która przygotowuje prezenty dla dzieci z wiosek nad Amazonią, rejon Manaus, Brazylia, 19 grudnia 2015 r. / BRUNO KELLY / REUTERS / FORUMS / FORUM

Msza koguta

Mirosław Wlekły
Zdaniem jednego z najmłodszych brazylijskich biskupów, dom Zenildo, amazońskie Boże Narodzenie można opisać trzema słowami: radość, religijność, prostota.
Stanisław Budz Mróz (w środku) z synem Janem (po prawej), córkami i zięciem Janem Trebunią-Tutką (po lewej), Poronin, ok. 1928 r. / JAN WIERZEJSKI

Ludzie na moście

Krzysztof Story
Niektórzy górale na czas Adwentu zdejmowali ze skrzypiec struny. Żeby nie kusiło.
Claude-Louis Desrais, Paryscy uliczni sprzedawcy (przeł. XVIII/XIX w.). Od lewej – kapelusze, obuwie, gazety, garnki, warzywa, żywe karpie. / GALLICA.NET

Karp przed Trybunałem

Łukasz Modelski
4 grudnia 1793 roku rewolucyjna Francja skazała na śmierć wszystkie ryby pływające w stawach Republiki.
/ ZUZANNA SYNORADZKA-WRÓBEL

Opowieść wigilijna

PAWEŁ SOŁTYS
Dziczka. Taka była, wyrosła na uboczu, poza spojrzeniami, w których jest miłość i czułość, jakby przypadkiem.
Paryż, nabrzeże Sekwany, kwiecień 2011 r. / SYLVAIN LESER / LE DESK / EAST NEWS

Razem z aniołami

Marek Bieńczyk
Kloszardzi, żebracy, mieszkańcy otchłani wystawiają na pokaz nasze istnienie, każą się pytać, kim jesteśmy.

Czytania

Bóg przenika istnienie

Paweł Śpiewak
Bóg przenika całe istnienie, ożywia je i porusza. Ale nasze myślenie, nasz język, poznanie są na tyle ograniczone, że nie jesteśmy w stanie Go pojąć.

Cztery msze

O. Wacław Oszajca SJ
W uroczystość Narodzenia Pańskiego mamy aż cztery msze. Pierwszą w Wigilię, drugą o północy, trzecią o świcie i czwartą w ciągu dnia.

Pokora i zgorszenie

Kard. Grzegorz Ryś
„Upokorzył samego siebie” – pisze św. Paweł, rozważając prawdę o wcieleniu Syna Bożego (Flp 2, 8).
/

Widzenia

Piotr Sikora

Czytania liturgiczne

22 grudnia – 5 stycznia

Kraj

/ JACEK TARAN

Pobożne życzenia

Piotr Stankiewicz
Prognozy klimatyczne nie okażą się raczej błędne – choć byłby to najpiękniejszy prezent od losu. Ale możemy skromniej pomarzyć, że polityka się odmłodzi i…
/ DAWID LASOCIŃSKI / FORUM

Co kotek ma w środku

Dorota Kozińska
W sporze o żeńskie końcówki chciałabym zająć stanowisko odrębne. Zostawić na boku mechanizmy ideologiczne, psychologiczne czy społeczne.
Papuaski festiwal Baliem, Indonezja, 2010 r. / ULET IFANSASTI / GETTY IMAGES

Strzeż się przynoszących dary!

Marcin Napiórkowski
Może w tym roku będziecie mieli szczęście. Może co roku macie szczęście. Ale widmo wręczenia czy otrzymania kompletnie nieudanego prezentu od czasu do czasu…
Georg Mitschke podczas prac konserwatorskich w klasztorze na Górze św. Anny / JACEK TARAN

W imię ojca

Marcin Choduń
Gdy wyjeżdżał, myślał, że to podróż bez powrotu. Teraz wraca na Górę św. Anny od ponad 20 lat, by dokończyć dzieło ojca.

Świat

Pilnowane przez Ahmeda, uchodźcę z Syrii, owce Beduinów kręcą się bez celu. / GRAŻYNA MAKARA

Z powrotem

Marcin Żyła, Grażyna Makara
Tych, przed którymi uciekali, muszą prosić o zgodę na wejście do własnego domu. Potem – zapłacić za nich rachunki. Czasem nawet z wszystkich ośmiu lat wojny.
Cristina Calderón / ILUSTRACJA DOROTA PIECHOCIŃSKA

Głód ma twarz Jaganki

Damian Nowicki
Cristina Calderón powtarza, że gorzka herbata może zastąpić obiad, a kromka chleba uratować życie. Sama czuje się jak eksponat: jest ostatnią Indianką z…
Susząca się kukurydza na skraju rolniczej wioski Odar, która znajduje przy drodze do Manang. /

Gdy turysta jest bogiem

Ula Idzikowska
Nepalski rząd ma nadzieję, że turystyka rozwiąże problemy kraju, który wciąż podnosi się po trzęsieniu ziemi sprzed kilku lat. Jednak chaotyczny rozwój…

Historia

Księżna Alicja w roku 1912 / ZBIORY MUZEUM MIEJSKIEGO W ŻYWCU

Szwedka, która śniła po polsku

Waldemar Łazuga
Przeżyła epokę cesarzy, kilka wojen i czas dyktatorów: Alicja Ankarcrona-Badeni-Habsburg-Altenburg to wiek XX w miniaturze.

Nauka

/ MAGDALENA WIŚNIEWSKA-KRASIŃSKA / MATERIAŁY PRASOWE

Logika pytań

Andrzej Wiśniewski, Marcin Bójko
FUNDACJA NA RZECZ NAUKI POLSKIEJ Prof. Andrzej Wiśniewski, logik, laureat Nagrody FNP: Zainteresowała mnie kwestia zależności logicznych między problemami…
Transport nielegalnie wycinanych drzew na terytorium Indian Guajajara, Amazonia, Brazylia, czerwiec 2012 r. / MARIO TAMA / GETTY IMAGES

Natura nie jest tania

Jason W. Moore, Rafał Woś
Jason W. Moore, historyk gospodarczy i socjolog: Wrogiem planety nie jest „rozwój” ani „wzrost”. Problemem jest bardzo konkretny „rozwój kapitalistyczny” i…

Kultura

/ ŁUKASZ DEJNAROWICZ / FORUM

Bóg w brzuchu

Aleksandra Konieczna, Katarzyna Kubisiowska
Aleksandra Konieczna, aktorka: W mojej sypialni wisi ikona świętych bliźniaków: Kosmy i Damiana. Przed zaśnięciem złapałam się na tym, że puszczam do niej oko…
Południowy Tyrol, Włochy / MAURITIUS IMAGES GMBH / ALAMY STOCK PHOTO / BEW

Próba dzwonów

Jacek Podsiadło
Bruno Schulz, Autoportret, 1920–1922 / DOMENA PUBLICZNA / WIKIMEDIA.ORG

Żelazny kapitał ducha

Eliza Kącka
Oto najlepsza proza, jaką napisano po polsku. W olśniewającej głębi, w zawrotnym biegu słów, w zakroju wyobraźni nic się z nią równać nie może.
Caravaggio „Narcyz”, 1599 r. // Caravaggio „Chłopiec ugryziony przez jaszczurkę”, 1594 r. / ENRICO FONTOLAN / MATERIAŁY PRASOWE // GIUSTI / MATERIAŁY PRASOWE

Idź i patrz

Dariusz Kosiński
Caravaggio i Bernini, dwie wielkie „marki” sztuki, spotkały się na jednej wystawie w Kunsthistorisches Museum w Wiedniu. Zaiskrzyło! Stawką w grze jest życie…
Kadr z filmu „Kraina miodu” / MATERIAŁY PRASOWE

Pszczoły i ludzie

Anita Piotrowska
Miód zmienia pszeniczny ulepek w kresową kutię. W niektórych rejonach Polski macza się w nim opłatek – na znak pomyślności. Czysty miód stał się bohaterem…

Warto zobaczyć w TV

AP
18 grudnia – 3 stycznia
/

Kategoria „S”

Lektor
Rok 2009, zakopiańska łąka, w tle świerki, dwie panie na leżakach, każda z kieliszkiem czerwonego wina. Autorem zdjęcia jest Jan Kulma.
RYC. 1 i 2: Miniatury ilustrujące grudzień i styczeń, Psałterz Fécamp (ok. 1185 r.) / KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK

Niegdysiejsze śniegi

Magdalena Łanuszka
W malarstwie późnego średniowiecza i w malarstwie nowożytnym im później, tym zimniej. W sztuce też widać ślady zmian klimatycznych.

Felietony

SCREEN Z YOUTUBE /

Sto dni do matury

Anna Dziewit-Meller
Utwór „Patointeligencja” w ciągu doby od wrzucenia do sieci miał milion odsłon. Na teledysku grupka chłopaków stoi na tle budynku jednego z najlepszych…

Dziennikarze i zbójnicy

Wojciech Bonowicz
„Kiedy widzę głupotę w Krakowie – uznaję to za normalne, ale kiedy widzę głupotę na Podhalu – to jest to dla mnie anormalne. I to mnie bardzo mierzi!”.

Temat na święta

Jan Klata
Przede wszystkim chciałem podziękować Moim Córkom Janinie, Jadwidze i Marii za zapoznanie mnie z tym, czym żyją Polacy. Młodzi Polacy, przyszłe elity.…

O polewaniu

Stanisław Mancewicz
Jakiś czas temu sygnalizowaliśmy tu delikatnie pewną nowość, ale zdaje się delikatność nie jest już potrzebna i można rzec wprost, że tzw. salon przestał…

Smaki

/ PNGIMG.COM

Wina Tuska

Paweł Bravo
Sto siedemdziesiąt dziewięć. Tyle nazwisk liczy lista osób występujących w świeżo opublikowanym dzienniku Donalda Tuska z lat spędzonych w Brukseli pod jakże…

Zmysły

Marek Raganowicz w Sam Ford Fiord, Ziemia Baffina, 2017 r. / Marek Raganowicz

Szalony biały człowiek

Bartek Dobroch
Gdyby wspinanie było tylko zginaniem ręki w łokciu, tobym się nie wspinał – mówi Marek Raganowicz.

Tygodnik Czytelników

Nagrody i nominacje

MediaTory 2019

Dodatki w numerze Nr 51/2019

Wielkie pytania na nowo #4: Bóg

Okładka dodatku: Wielkie Pytania – Bóg / MAREK ZALEJSKI / ANDREW OSTROVSKY / ADOBE.STOCK.COM

Wstęp: pomówmy o Bogu

Łukasz Lamża
Mówienie o Bogu nie jest prostą sprawą. Ba, Piotr Sikora w swoim tekście wyjaśnia bardzo szczegółowo, dlaczego tak naprawdę nie jest to w zasadzie możliwe.
Giovanni di Paolo, „Stworzenie świata i wygnanie z raju”, 1445, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork / EAST NEWS

Gdyby nie istniał

Ks. Adam Boniecki
BONIECKI | Trudno człowiekowi wierzącemu wejść w sposób myślenia kogoś, kto uważa, że Boga nie ma. To jednak zdrowe ćwiczenie – nie tylko dla duchownego.
Bruce Rolff, „Abstrakcyjna maszyna” / BRUCE ROLFF / ALAMY STOCK PHOTO / BEW

Gdyby istniał

Jan Woleński
WOLEŃSKI | Przymioty Boga ustalone przez większość teologów nie tłumaczą tego, jaki jest świat. Wykluczają wolność, odpowiedzialność i sprawiają, że prośby do…
Rycina z Samarii: JHWH i jego Aszera / WWW.BIBLELANDPICTURES.COM / ALAMY STOCK PHOTO

Na obraz człowieka

Marcin Majewski
Biblijny obraz JHWH jest bardzo odległy od filozoficznego ideału Absolutu. Bóg Starego Testamentu jest ludzki, cielesny, niezdecydowany i emocjonalny. Może…

Za, a nawet przeciw

Łukasz Lamża
Szukanie „dowodów na istnienie Boga” to stara zabawa teologów.
Mural na Bulwarze Saint Laurent, Montreal, Kanada / GUENTHER SCHWERMER / BEW

Metafizyczny remis

Artur Sporniak
Doprowadźmy spór między wierzącym w Boga a niewierzącym, przy dzisiejszym stanie wiedzy, do ostatecznych konkluzji.
Kaplica Sykstyńska w Watykanie, freski Michała Anioła / SHUTTERSTOCK

Świat jest mową Boga

Charles Taylor, Miłosz Puczydłowski, Marta Soniewicka
Charles Taylor, filozof: Nazywanie otwiera nas na rozumienie rzeczy, które byłyby dla nas niedostępne, gdybyśmy nie mieli słów. Ale to, co robi Adam w raju, i…
Kaplica Sykstyńska, 2018 r. / SPENCER PLATT

Pytania dziecka i teologa

Piotr Sikora
Bardzo chcielibyśmy zrozumieć, kim jest Bóg, wyrazić to w spójnej teorii. Tego jednak z definicji zrobić się nie da.
/ BRUCE ROLFF / ALAMY STOCK PHOTO / BEW

Dobry Pasterz, Dyrektor wszechświata

Ks. Jacek Prusak SJ
Obraz Boga kształtuje się nie tyle w procesie wierzenia w „coś”, ile raczej w sposobie odnoszenia się do „kogoś”. Relacja ta, zupełnie jak relacja z drugim…

Oni dorastają z nami

/

Dobrze być razem

Marcin Żyła
Rodzicom powtarzają na spotkaniach: nie umniejszajcie przeżyć dzieci, nie pocieszajcie ich, nie udawajcie, że wiecie, jak się czują. Pozwólcie im na…

Silny, by szukać drogi

Tomasz Kowalczyk (16 lat)

Lutnik

Ania Łabunowicz-Majowa (22 lata)

Latający ekonomista

Piotr Madej (20 lat)

Pixel perfect informatyki

Kamil Supera (23 lata)