Tygodnik Powszechny TP 20/2017

Data wydania:
Numer wydania:
20
Rok wydania:
2017

Edytorial

/

Byście nie wyrwali i pszenicy

Ks. Adam Boniecki
Co jest katolickie?

Obraz tygodnia

/ Rys. Bartosz Minkiewicz

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz
Emmanuel Macron przemawia po ogłoszeniu w niedzielę wieczorem pierwszych wyników głosowania. Paryż, 07.05.2017 r. / / Fot. Thibault Camus/AP/EAST NEWS

Efekt Macrona

Szymon Łucyk
Kim jest nowy prezydent Francji? To człowiek finansjery i „mały Hollande” – według jednych, błyskotliwy umysł obdarzony charyzmą – podkreślają inni. Jedno jest…
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz
Zwolennicy Emmanuela Macrona po wysłuchaniu jego przemówienia, które wygłosił po ogłoszeniu w niedzielę wieczorem pierwszych wyników głosowania. Paryż, 07.05.2017 r. / / Fot. Tolga Akmen/LNP/REX/Shutterstock/EAST NEWS

Francja zostaje w Europie

Szymon Łucyk
Wybór proeuropejskiego Emmanuela Macrona na prezydenta Francji może dodać wigoru euroentuzjastom. Jednak jego rywalka Marine Le Pen, kandydatka „Frexitu”, jest…

Kultura w skrócie

TP
1 – 5 maja

Kradzieży we Lwowie ciąg dalszy

Piotr Kosiewski
Na początku roku Lwowska Galeria Sztuki im. Borysa Woźnickiego ogłosiła, że z jej zbiorów zaginęło 95 starodruków oraz dwa rękopisy.
/ Fot. Wojciech Wandzel / KBF

Festiwal Conrada znów wyróżniony!

Grzegorz Jankowicz
Miło nam poinformować, że Festiwal Conrada, który od dziewięciu lat organizowany jest przez Fundację Tygodnika Powszechnego, Krakowskie Biuro Festiwalowe oraz…
/ Fot. Andreas Solaro / AFP / EAST NEWS

Wspólnie z muzułmanami przeciw nienawiści

ŻyM
Pielgrzymka Franciszka do Egiptu (28–29 kwietnia) miała pomóc dialogowi między muzułmanami a chrześcijańską mniejszością w tym kraju.

Kościół w skrócie

TP
1 – 5 maja

Słuchajcie Franciszka

Józefa Hennelowa
„Z miłością i z uwagą słuchajcie wskazań waszej Królowej, o której śpiewacie: »Tyś wielką chlubą naszego narodu«”

Młodzi o Europie

WP
Tylko 52 proc. młodych Europejczyków uważa, że demokracja to najlepsza forma rządów: to wynik sondażu instytutu YouGov, prowadzonego na grupie 6 tys. ludzi w…
Książę Filip wśród żołnierzy Królewskiego Kanadyjskiego Regimentu. Toronto, 27 kwietnia 2013 r. / Fot. Fred Thornhill / REUTERS / FORUM

Książę Filip na emeryturze

EA
Książę Edynburga Filip przechodzi na emeryturę: ogłosił Pałac Buckingham.

Kraj w skrócie

TP
1 – 5 maja

Ratownicy: służba czy służący

Błażej Strzelczyk
Pod koniec kwietnia przedstawiciele związków zawodowych ratowników medycznych spotkali się z wiceministrem zdrowia Markiem Tombarkiewiczem.
Marsz ONR, Warszawa, 29 kwietnia 2017 r. / / Fot. PIOTR SMOLINSKI / REPORTER

Biskupi: krzyż to nie bagnet

Ks. Jacek Prusak SJ
Patriotyzm Ewangelii jest o wiele bardziej wymagający, niż chcieliby tego zwolennicy teologii narodu spod szyldu polskiego mesjanizmu.
Prezydent Andrzej Duda. Fot: Rafał Oleksiewicz/REPORTER/EastNews /

Dyskusja po awanturze

Marcin Matczak
Prezydent ogłosił zamiar przeprowadzenia referendum konstytucyjnego. Propozycja ta jest zaskakująca co najmniej z dwóch powodów.
Kandydaci na prezydenta Korei Południowej. Od lewej: Ahn Cheol-soo, Hong Joon-pyo i Moon Jae-in. Fot: AP Photo/Lee Jin-man /

Burza nad Koreą

Roman Husarski
Obrazą w Azji jest powiedzieć komuś: „Obyś żył w ciekawych czasach!”. Koreańczycy wierzą, że właśnie w takim momencie przyszło im żyć – korespondencja z Seulu…

Temat Tygodnika

Magdalena Grzebałkowska, maj 2017 r. / Fot. Renata Dąbrowska dla „TP”

Przestrzeń wspólnych opowieści

Magdalena Grzebałkowska, Magdalena Kicińska
Magdalena Grzebałkowska, pisarka i reporterka: Dopiero kiedy ruszyłam na spotkania autorskie, uświadomiłam sobie, że nic nie wiem ani o bibliotekarkach, ani o…
Urszula Kopeć-Zaborniak, Cieszanów, marzec 2017 r. / Fot. Aneta Rozmus

Panie od książek

Magdalena Kicińska
Czytelnictwo jest w kryzysie? One mają na to odpowiedź. Nadzieją kultury są dziś bibliotekarki. Zwłaszcza w małych miejscowościach, gdzie biblioteka bywa…

Czytania

/ Fot. Domena publiczna

Widzenia

Piotr Sikora

Czytania liturgiczne

TP
14 – 21 maja

Mandat Miłosierdzia

Kard. Grzegorz Ryś
Jezusowy nakaz Wieczoru Zmartwychwstania: „Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja Was posyłam!”.

Rodowód króla Dawida

Paweł Śpiewak
W żydowskiej mistyce mowa jest o dziesięciu sefirach, sposobach i etapach objawienia. Królestwo – malchut – to poziom najniższy, ostatni, związany z pniem…

Kryzys!

O. Wacław Oszajca SJ
Był to czas, gdy powiększała się liczba uczniów. Helleniści zaczęli narzekać na Hebrajczyków. Twierdzili, że ich wdowy są niesprawiedliwie traktowane podczas…

Kraj

/ Fot. Michał Dyjuk / REPORTER

Tort nierówno podzielony

Piotr Wójcik
Dysproporcje dochodów i szans między bogatymi a biednymi nie są w Polsce dramatyczne – ale tworzą realne zagrożenie. Można jeszcze je niwelować bez…
Marsz „ONR Powstańcom Warszawskim”, Warszawa, 1 sierpnia 2016 r. / Fot. Wojciech Kryński / FORUM

Ojczyzna na języku

Jerzy Bartmiński, Anna Goc
Prof. Jerzy Bartmiński, językoznawca: Patriotyzm, nacjonalizm i szowinizm mają się do siebie jak zdrowie, choroba i obłęd.
Protest przeciwko umowom handlowym TTIP, CETA i TISA przed przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Warszawie, 18 kwietnia 2015 r. / Fot. Mariusz Gaczyński / EAST NEWS

Politycy w społecznej próżni

Paweł Marczewski
Stare partie nie potrafią już reprezentować interesów konkretnych grup. Zamiast tego udają, że partiami nie są albo że reprezentują cały „prawdziwy” naród.
Wiktor Osiatyński podczas uroczystości wręczenia mu Nagrody Rzecznika Praw Obywatelskich im. Pawła Włodkowica za działalność na rzecz praw człowieka. Warszawa, 12.12.2016 r. / / Fot. Daniel Gnap/East News

Wiktor serce

EB, Michał Okoński
Był prawnikiem, konstytucjonalistą, działaczem społecznym. Uczestniczył jako ekspert w tworzeniu przyjętej w 1997 r. Konstytucji RP. Wiktora Osiatyńskiego…

Wiara

Spowiedź podczas święta Miłosierdzia Bożego, Kraków-Łagiewniki, 3 kwietnia 2016 r. / Fot. Beata Zawrzel / REPORTER

Najważniejszy konfesjonał Krakowa

Agnieszka Grzywa
Owocem pielgrzymek do Sanktuarium Bożego Miłosierdzia często jest spowiedź. W Łagiewnikach codziennie trwa cicha duchowa praca.
Ks. Dolindo Ruotolo / Fot. monstoppi.it

Przypadki księdza Dolinda

Joanna Bątkiewicz-Brożek
Prześladowany przez Święte Oficjum, prekursor Soboru. Dlaczego został zapomniany?
Radość w Krakowie – Światowe Dni Młodzieży, lipiec 2016 r. / Fot. Jacek Taran dla „TP”

Kościół jest powszechny

Piotr Sikora
Dziś przymiotnik „katolicki” służy najczęściej wytyczeniu granic. Przecząc pierwotnemu sensowi tego słowa.

Świat

Protesty uliczne w Moskwie, 26 marca 2017 r. / Fot. Nikita Shvetsov / AA / ABACA / PAP

Wracamy do czasów sowieckich

Aleksandr Podrabinek, Anna Łabuszewska
Aleksandr Podrabinek: Światowi politycy powinni wyznaczać Putinowi czerwone linie wszędzie tam, gdzie tylko się da. I aktywniej wspierać kraje, które chcą się…
Dżamała, Tatarka z Krymu, zwyciężczyni ubiegłorocznego konkursu Eurowizji, witana na lotnisku w Kijowie, 15 maja 2016 r. / Fot. Roman Baluk / REUTERS / FORUM

Hybrydowa Eurowizja

Zbigniew Rokita
Nigdy jeszcze polityka nie była tak silnie obecna na europejskim konkursie piosenki jak w tym roku.
Żołnierze podczas patrolu pod wieżą Eiffla, 3 maja 2017 r. / / FOT. CHRISTIAN HARTMANN / REUTERS / FORUM

Bunt plemion

Michel Maffesoli, Szymon Łucyk
Michel Maffesoli, francuski socjolog: Nasza demokracja się chwieje, a nasi politycy mają problem z reprezentowaniem świata, w którym większość obywateli nie…
Spotkanie z Benjaminem Barberem, Warszawa, 30.09.2014 r. / / Fot. Justyna Rojek/ East News

Ludzie z McŚwiata

Radosław Korzycki
Zastanawiał się, jak naprawić liberalną demokrację, jak odtworzyć projekt społeczeństwa obywatelskiego i jak wrócić do zasady solidarności.

Historia

Członkowie SKS, od lewej u góry: Liliana Batko, Danuta Sotwin (dziś Skóra), Bronisław Wildstein i Bogusław Sonik. U dołu: Józef Baran i Lesław Maleszka. Zdjęcie z 1978 r. / Fot. Archiwum Bronisława Wildsteina, repr.: J. Herok / NEWSWEEK POLSKA / REPORTER

Wtedy powstał SKS

Liliana Batko-Sonik, Piotr Litka
Liliana Batko-Sonik, założycielka Studenckiego Komitetu Solidarności: Po śmierci Staszka staliśmy się przyjaciółmi, gotowymi nadstawiać za siebie karku.
Ulotka informująca o mszy żałobnej. Maj 1977 r. / Fot. Archiwum IPN

Mur nie do przebicia

Piotr Litka
Od śmierci Pyjasa mija 40 lat. W tej sprawie było kilka śledztw. Do dziś skazano tylko dwóch esbeków, za utrudnianie działań prokuratury. Dostali wyroki w…
/ Fot. Archiwum IPN

Piękny dwudziestoletni

Stanisław Zasada
„Muszę się spieszyć – powiedział kiedyś Stanisław Pyjas. – Cyganka wywróżyła mi, że będę żył 33 lata”. Zdążył przeżyć lat 23.

Nauka

Czaszka neandertalczyka w muzeum w niemieckim Chemnitz, 2014 r. / Fot. Hendrik Schmidt / DPA / EAST NEWS

Zęby, sery i manewry

Łukasz Lamża
Podczas gdy na Ziemi intensywnie rozwija się archeologia kamienia nazębnego, w Kosmosie wykonywane są najbardziej brawurowe manewry w historii NASA.
Nowa Zelandia widziana z kosmosu / Fot. NASA / Domena Publiczna

Kontynent gorszego sortu

Tomasz Targański
Jak dotąd zbadaliśmy około pięć procent dna oceanicznego. Co mogliśmy przegapić? Grupa geologów ogłosiła niedawno, że cały kontynent.

Kultura

Mieszkańcy pogranicza

Lektor
„Wślizgują się w luki oficjalnej historii. Nie należą do nikogo. Każdy może się nimi bawić, wierzyć w nie i tworzyć ich nowe wersje, aby następnie posyłać je w…

Warto zobaczyć w TV

AP
13 – 19 V
Kadr z filmu „Martwe wody” / Fot. GUTEK FILM

Lato z parobkiem

Anita Piotrowska
Komediowy przesadyzm – tak można by najkrócej określić nowy film Brunona Dumonta, również biorąc pod uwagę jego przydługi metraż. Choć są też w nim wątki…
Kronos Quartet. Od lewej: Sunny Yang, Hank Dutt, David Harrington, John Sherba / Fot. Jay Blakesberg

Gody i ich kody

Jan Błaszczak
W ciągu ledwie trzech lat Aleksander Kościów skomponował trzy utwory dla słynnego Kronos Quartet. Ostatni z nich to powrót artystów do miejsca, któremu…
Claudio Monteverdi (1567–1643), portret autorstwa Bernardo Strozziego, 1640 r. / Fot. GRANGER ARCHIVE / REX / SHUTTERSTOCK

Ukoić i rozpalić

Jakub Puchalski
Twórczość Monteverdiego wyznaczała estetyczny przełom za przełomem. Żaden inny kompozytor równie silnie nie wpłynął na losy muzyki.
Sylwia Nowak i Bartek Olszewski w spektaklu „Dziady – noc pierwsza” (reż. Piotr Tomaszuk), Teatr Wierszalin w Supraślu. / Fot. Archiwum Teatru Wierszalin

Terytorium „Dziady”

Dariusz Kosiński
Po czternastogodzinnej realizacji całości „Dziadów” przez Michała Zadarę kurz będzie opadał długo. Kto się ośmieli podjąć wyzwanie ponownego wystawienia…
/ Fot. Michał Łepecki / AGENCJA GAZETA

Zaświaty to literatura

Miljenko Jergović, Michał Sowiński
Miljenko Jergović, pisarz: W życiu po życiu wierzący mają z góry ustaloną historię, mit czy fabułę, a niewierzący próbują ją stworzyć sami.

Felietony

Szczupak, Kocurek i bigos

Stanisław Mancewicz
Przyznać trzeba, że znajdujemy czasem chwile pocieszeń pośród mnogości rozczarowań, porażek twórczych, sklęśnięć, zapadnięć, zmiękczeń i zgąbczeń...

Lokomotywy szołbiznesu

Jan Klata
Jak się obejść bez aktorów? – oto jest pytanie. Aktorzy są kłopotliwi, kapryśni, no i zadają tabuny trudnych pytań, typu: „Skąd wchodzę, dokąd wychodzę?”, „…

Boska menażeria

Szymon Hołownia
Na Jasnej Górze byłem parę razy jako dziecko, zabierane przez mamę na solidarnościowe pielgrzymki.

Dzień w kwietniu

Andrzej Stasiuk
Znowu mam nieczyste sumienie. Kraj w ogniu, a ja zamiast gasić albo do ognia dokładać, z boku siedzę. Można by nawet rzec, że mnie ów pożar ani ziębi, ani…
Fot. Maciej Zienkiewicz dla TP

Te straszne dziewczynki

Anna Dziewit-Meller
Wykorzystując szacowne łamy, chciałabym dziś bardzo serdecznie podziękować panu Andrzejowi Dudzie za to, że wreszcie (napisałoby się: „po męsku”, ale się nie…

Smaki

/ Fot. Marek Uliasz / EAST NEWS

Naddatek formy

Paweł Bravo
Dwustu. No, może trzystu, bo zdjęcie, które obiegło ekrany, nie ogarnia całości. Tylu dziarskich chłopców narobiło nam tęgiego kaca, urządzając – z…

Tygodnik Czytelników

Medycyna alternatywna nie istnieje

Tomasz Wróbel
„TP” 17 / 2017

Wątpliwości w świecie pewności

Mirek Chmiel
„TP” 16 / 2017

Dodatki w numerze TP 20/2017

Katalog Copernicus Festival 2017: Emocje

/ Fot. EAST NEWS

Chciałabym zostać psychopatą

Atka Brożek
Nie ufam sobie w kwestii emocji. Choroba afektywna, czyli choroba emocji, na którą cierpię od lat, okresami zniekształca moje czucie. To dlatego boję się, iż…

Kardynał Adam Stefan Sapieha

Na okładce: Adam Stefan Sapieha jako arcybiskup metropolita krakowski, 1930 r. / Fot. NAC

KARDYNAŁ ADAM STEFAN SAPIEHA

TP
Fundator Tygodnika Powszechnego
/ Okładka specjalnego dodatku na 150. rocznicę urodzin kardynała Adama Stefana Sapiehy

Biskup niezłomny

Andrzej Chwalba
Dziś o nim ledwie pamiętamy, choć odegrał ważną rolę w czasie nocy okupacyjnej i w początkach stalinizmu. W 150. rocznicę urodzin warto przypomnieć postać kard…
August Zamoyski, pomnik kardynała Sapiehy przy kościele franciszkanów w Krakowie / Fot. Grażyna Makara

Uczeń Sapiehy

Ks. Andrzej Scąber
Wojtyła zamierzał chyba rozpocząć proces beatyfikacyjny Księcia Niezłomnego. Warto wrócić do tej idei, zwłaszcza gdy uświadomimy sobie, że kanonizowany papież…
W redakcji „Tygodnika Powszechnego”, 1950 r. Od lewej: Józefa Golmont (Hennelowa), Mieczysława Regiec, Maria Turowiczówna, Jacek Woźniakowski, Józef Maria Święcicki. Siedzą: Zofia Starowieyska-Morstinowa i Jerzy Turowicz. / Fot. Archiwum „Tygodnika powszechnego”

Wobec nowego czasu

ks. Jacek Urban, Artur Sporniak
Ks. Jacek Urban: Sapieha mówił, że gdyby Piotr Skarga żył w jego czasach, założyłby gazetę. Trudno się dziwić, że sam został patronem „Tygodnika”.
List kard.Sapiehy do ks.Jana Piwowarczyka /

Groźba likwidacji „Tygodnika Powszechnego”

Artur Sporniak
To jedyny list kard. Adama Stefana Sapiehy, który znajduje się w Archiwum Jerzego Turowicza (obecnie zbiory Biblioteki Narodowej w Warszawie).

Silesius 2017

Okładka dodatku: Nagroda Poetycka Silesius /

Nagroda Poetycka SILESIUS

Michał Sowiński
Andrzej Sosnowski, laureat tegorocznej Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius” za całokształt pracy twórczej, w jednym z wywiadów został zapytany, czym są…

Zaproszenie

Rafał Dutkiewicz
Są miasta, które kochają poetów, ale są i takie, które ich nie dostrzegają. Wrocław, jak przystało na stolicę europejskiej kultury, swoich poetów szanuje.

Przebiegłość pamięci

Michał Sowiński
W jednym z pierwszych wierszy otwierających tom „Pamięć zewnętrzna” Jurczak pisze: „więc let’s manicheizm bo nie ma poezji / a tu i ówdzie pokój ludziom wolnej…

Światło w KFC

Michał Sowiński
Debiutancki tomik Damiana Kowala to seria poetyckich zapisków z życia miejskiego flaneura.

Ślady obecności

Katarzyna Trzeciak
„Nie ma / komu być ogrodnikiem” – pisze Joanna Żabnicka w utworze otwierającym jej debiutancki tomik.
/ Fot. Włodzimierz Wasyluk / REPORTER

Hegel rozumnie stronił od ironii

Andrzej Sosnowski, Michał Sowiński
Andrzej Sosnowski: Każda poezja, która zdaje sprawę z wytwarzanego obecnie świata, z wytwarzanego obecnie czasu, z wytwarzanego obecnie życia, jest polityczna.

Jurorzy Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius”

TP

Co nas powstrzymuje

Katarzyna Trzeciak
Poezja zaangażowana to formuła (nie zawsze fortunnie używana), która stanowi dominantę dzisiejszych dyskusji wokół statusu, możliwości i obecności poezji tak w…

Wiecznie jakieś historie

Michał Sowiński
Halina Nike-Junkers (bukieciarka) mówi: „Różne narody / wyznają różne / fundamentalne / wartości od których / zależy sposób / w jaki rozumieją / i opisują /…

Sztuki poezji

Joanna Orska
W „13 sztukach” Piotr Janicki pozostaje przy wypracowanym w „Wyrazach uznania” dyskursie. To poetyka krótkich skeczów – żartów słowno-sytuacyjnych,…

Zmysł pamięci

Katarzyna Trzeciak
„Skok w dal” to cykl poetyckich obrazów z pamięci, ale i analiza możliwości pamiętania w ogóle.

Captain Fantastic

Joanna Orska
Włos Bregueta jako element zegarka (odpowiednik wahadła w modelu stojącym) umożliwia regulację jego ruchów – od niego zależy precyzja mechanizmu.

Przekroje materii

Katarzyna Trzeciak
„Clarity” oznacza jasność, przejrzystość, tak percepcji, jak i samego rozumienia. To właściwość rzeczy i zjawisk, którą nakłada wzrok patrzącego.

Jestem tylko dzieciństwem

Joanna Orska
Ta fraza niejednokrotnie powraca w „Ściszonym nagle życiu”.
Uttar Pradesh, Indie / Fot. RON NICKEL / Design Pics / East News

Czy możemy to puścić w jakimś innym języku?

Grzegorz Jankowicz
Wielka epoka poezji będzie trwała tak długo, jak długo pisze Sosnowski, który jest mocnym i zarazem ironicznym kontynuatorem tej tradycji.