SZYMON ŁUCYK: Kalendarz wydawniczy jest nieubłagany: rozmawiamy przed drugą turą wyborów prezydenckich we Francji, nie wiedząc jeszcze, kto w nich zwyciężył – liderka Frontu Narodowego Marine Le Pen czy centrysta Emmanuel Macron. Niezależnie od wyniku, nacjonaliści napędzają paryskim elitom dużo strachu. Dla wielu Francuzów Le Pen jest zagrożeniem dla demokracji. Czy mają rację?

MICHEL MAFFESOLI: Jako badacz, który zajmuje się tylko opisem rzeczywistości, a nie jej oceną, nie mogę odpowiedzieć na to pytanie. Natomiast obserwuję od dłuższego czasu we Francji rozchodzenie się inteligencji oraz reszty społeczeństwa. Te elity posługują się wciąż zużytymi narzędziami z minionej epoki, należącymi do oświecenia czy wielkich systemów społecznych XIX w., których marksizm był schyłkową postacią. A kiedy inteligencja nie potrafi już wyrazić słowami tego...