Kappy”, opowiadanie Ryūnosuke Akutagawy (1892–1927) wydane po polsku ponad pół wieku temu, było moim pierwszym spotkaniem z literaturą japońską. Relacja szaleńca z pobytu w krainie kapp, czyli wodników, napisana niedługo przed samobójczą śmiercią autora, stanowiła jego rozliczenie z własną wspólnotą. Po lekturze książki Fostera (ur. 1965), amerykańskiego badacza japońskiego folkloru, wiem już, że kappa – wodny demon, zwykle mniej sympatyczny niż u Akutagawy – należy do licznej i różnorodnej kategorii yōkai, fantastycznych stworów obecnych od wieków w japońskiej tradycji, a dzisiaj przeżywających renesans w mangach, czyli japońskich komiksach, i filmach anime. Yōkai to mieszkańcy światów granicznych: wzgórz między wioskami, strumieni rozdzielających pola ryżowe, skraju miasta, szarej godziny między dniem a nocą. Równocześnie, jak pisze Foster, zamieszkują „pogranicze między faktem a...