Tygodnik Powszechny Nr 21/2023

Data wydania:
Numer wydania:
21
Rok wydania:
2023
 

Edytorial

/ GRAŻYNA MAKARA

Siostra

Ks. Adam Boniecki
Ma pełne ręce roboty. Jak to prawdziwi chrześcijanie. Siostra Małgorzata, jeśli o czymś mówi, to wie dobrze, o czym.

Obraz tygodnia

BookGame w Krakowie: od Mickiewicza do Lovecrafta

Monika Ochędowska
Targi BookGame pokazały, jak silnie przenikają się światy gier i literatury – i jak wielowymiarowe jest to zjawisko.

Miliardy poszły w las

Marek Rabij
W opowieści ministra Błaszczaka jest zły generał, oddani ojczyźnie szeregowi żołnierze i politycy wzorowo realizujący cywilną kontrolę nad armią.

Pasterz na prywatnym pastwisku, czyli minister edukacji i pieniądze na naukę

Łukasz Kwiatek
Wygląda na to, że minister Czarnek chciałby ograniczać środki nie tylko badaczom, których uważa za „antypolskich”, ale wszystkim, którzy przypominają, że…

Kto następny po Kamilu

Przemysław Wilczyński
O takich jak on, zakatowanych chłopcach i dziewczynkach, piszę od kilkunastu lat. Zawsze z tym samym poczuciem powtarzalnego i przewidywalnego nonsensu. 

Liczba tygodnia

KS
68,5

Kraj w skrócie

9–15 maja
/ DEPO PHOTOS / ZUMA PRESS / FORUM

Wybory prezydenckie w Turcji

ŻyM

W oczekiwaniu na ukraińską „Normandię”

Wojciech Konończuk
Pod Bachmutem doszło w ostatnich dniach do aktywizacji działań wojsk ukraińskich, którym w niektórych miejscach frontu udało się odepchnąć Rosjan na kilka…

Czy niedźwiedzica z Trydentu musi umrzeć

Marcin Żyła

Kościół w skrócie

9–15 maja
/ GRAŻYNA MAKARA

Akcja w parafiach

Marta Titaniec, Artur Sporniak
MARTA TITANIEC, FUNDACJA ŚW. JÓZEFA: Chcemy dotrzeć z informacją do ludzi poprzez parafie. Dlatego do wszystkich kurii rozesłany został plakat – ze schematem…

Wspólni święci

Piotr Sikora
Na libijskiej plaży w 2015 r. terroryści ISIS ścięli 21 chrześcijan koptyjskich, którzy nie chcieli przejść na islam.

Kultura w skrócie

9–15 maja
FOT. Bigot / Andia.fr / EAST NEWS /

Szczepionki na nowotwór

Anna Bartosik
Firma BioNTech opublikowała w „Nature” wyniki wstępnych badań klinicznych spersonalizowanej szczepionki mRNA na raka trzustki. Eksperymentalną terapię podano…
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Temat Tygodnika

Dworzec autobusowy w Kielcach, 2021 r. / PAWEŁ MAŁECKI / AGENCJA WYBORCZA.PL

Polska bez auta nie dojedzie

Karol Trammer
Gimbusy zabierające pekaesowi najlepszych pasażerów, przedsiębiorstwa utrzymujące po kilkadziesiąt własnych linii, kłopoty z dojazdem do pracy mimo…

Czytania

Fot. GRAŻYNA MAKARA /

Cztery rośliny

Małgorzata Kordowicz
Prawo określa pożądany wygląd roślin. Liść palmy winien być prosty i niezbyt giętki – szczęśliwy ten, kto ma taki kręgosłup moralny. Listki mirtu mają rosnąć…
/

Pięknie sklejone rączki

O. Wacław Oszajca SJ
Jezus mówi, żeby jeść Jego ciało i pić krew, ale też, że jest On chlebem, drogą, prawdą, życiem, światłem, kamieniem węgielnym, ale też kamieniem zgorszenia,…
Biskup Grzegorz Ryś. Fot: Grażyna Makara /

Przyjaciel

Kard. Grzegorz Ryś
Dzięki Liturgii ­usłyszeliśmy ostatnio skierowane do nas takie słowo Jezusa: „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Sługa nie jest większy od swego pana ani…
/ DOMENA PUBLICZNA

Widzenia

Piotr Sikora
Wybrał Piotr Sikora

Czytania Liturgiczne

21 – 28 maja

Kraj

Trzeba się uśmiechać

Anna Golus
Udział w programie talent show może być dla dziecka przygodą lub traumą. Na pewno jest komercyjnym wykorzystywaniem: dzieci ciężko pracują na planach…
/ ORLANDO FLORIN ROSU / ADOBE STOCK

Sto recept dziennie

Małgorzata Solecka
Przez internet można dziś zamówić silne leki psychotropowe oraz przeciwbólowe. I otrzymać je bez rozmowy z lekarzem. Czasem wystarczy wypełnić formularz online.
Halny w Tatrach. Zakopane, 2013 r. / BARTŁOMIEJ JURECKI / FORUM

Wieje, ale nie zabija

Damian Nowicki
Przekonanie, że natura ma duży wpływ na życie Podhalan, jest obecne w góralskiej kulturze od pokoleń. Podobnie jak opinia, że silny, surowy i ciepły wiatr jest…

Wiara

Z mopsem Aloszą, marzec 2021 r. / GRAŻYNA MAKARA

Miłość na zawołanie

S. Małgorzata Chmielewska, Przemysław Wilczyński, Grażyna Makara
S. MAŁGORZATA CHMIELEWSKA: Mój przybrany syn, Artur, ma szczęście, bo się z nim dzielę rentą, a i darczyńcy coś dorzucą. Ale tysiące podobnych do niego…
Obrady Global Anglican Future Conference w Kigali, kwiecień 2023 r. / ANGLICAN CHURCH IN NORTH AMERICA / MATERIAŁY PRASOWE

Anglikanie na progu schizmy

Łukasz Ostruszka
We wspólnocie anglikańskiej trwa spór o błogosławienie par homoseksualnych. Kościoły afrykańskie grożą rozłamem.
Neobizantyjska ikona ukrzyżowania, przed 1692 r. (Georges Abou Adal Collection w Bejrucie). / ANDRÉ HELD / AKG-IMAGES / EAST NEWS

Zranione boskie życie

Piotr Sikora
Uroczystość wniebowstąpienia Jezusa może być opowieścią o tym, że Bóg na wieczność przyjmuje każde cierpienie.

Świat

Tankowanie helikoptera Sea Hawk na pokładzie niszczyciela „USS John Finn” z amerykańskiej 7. Floty, która operuje na Pacyfiku. Cieśnina Tajwańska, marzec 2021 r. / JASON WAITE / US NAVY / MATERIAŁY PRASOWE

Pekin nie może nas dogonić

ELBRIDGE A. COLBY, Marta Zdzieborska
ELBRIDGE A. COLBY: Chiny robią postępy w każdej sferze militarnej. Są dla nas groźniejsze niż Rosja. Musimy skupić się na Azji.
Czuwanie modlitewne na stadionie w Kigali, stolicy Rwandy, które rozpoczęło trwające sto dni obchody 25. rocznicy ludobójstwa, kwiecień 2019 r. / YASUYOSHI CHIBA / AFP / EAST NEWS

Prawda o Rwandzie

Dariusz Rosiak
To państwo, założone na micie odkupienia po ludobójstwie z 1994 r., jest często przedstawiane jako oaza sukcesu i pokoju w Afryce. Michela Wrong dowodzi, że to…
Na plaży dla nudystów, ale z obowiązkową maseczką – kadr z filmu „Wielkie nic”, reż. Vít Klusák i Marika Pechácková, 2023 r. / ADAM HRIBAL / MATERIAŁY PRASOWE

Autoterapia po czesku

Martyna Wasiuta
Czesi pokazują, że wciąż potrafią mówić w komiczny sposób nawet o rzeczach śmiertelnie poważnych.

Historia

WOJTEK LASKI / EAST NEWS / Zofia Hertz w siedzibie „Kultury”. Maisons-Laffitte, lata 90. ub. wieku.

Adiutantka Redaktora

Wojciech Konończuk
Do spraw praktycznych Jerzy Giedroyc nie miał głowy, ale miał Zofię Hertz. „Bez niej po prostu nie dałbym sobie rady” – mówił po latach. Bez niej mogłoby…

Nauka

Rzekotka czerwonooka (Agalychnis callidryas), fotografia z kolekcji najbardziej zabawnych zdjęć przyrody 2022 r. agencji Media Drum World. / ZOEL DZUL / MEDIA DRUM WORLD / EAST NEWS

Obalmy prawa przyrody

Łukasz Lamża
W kółko o nich słyszę. Nikt mi jednak nie wyjaśnił, gdzie zostały opublikowane, co grozi za ich złamanie i czy zbliża się jakaś nowelizacja. A może światem nie…

Kultura

Dorota Masłowska, sierpień 2020 r. / GRAŻYNA MAKARA

Czego ona tu szuka

Olga Drenda
Prób zaanektowania Masłowskiej było sporo. Wiadomo, każdy by chciał. Ale ona miała zawsze gotowe wyjście ewakuacyjne. Bo gdy robi się stabilnie, czas na wymyk…
Éric Vuillard. Segowia, Hiszpania, 19 września 2022 r. / PABLO MARTIN / EFE / FORUM

Gniewni przeciw gnuśnym

Magdalena Nowicka-Franczak
Vuillard jest piszącym fikcje dokumentalistą. Opiera się na źródłach historycznych, pamiętnikach i protokołach sądowych. Przerzuca mosty między wtedy a dziś,…
Grigorij Sokołow poczas koncertu w filharmonii w Kolonii. Niemcy, 31 maja 2016 r. / ULLSTEIN BILD / GETTY IMAGES

Człowiek stamtąd

Dorota Kozińska
Już w marcu 2022 r. ofiarował całe honorarium za występ w wiedeńskim Konzerthaus na rzecz Ukraińskiego Czerwonego Krzyża. Rosjanin, który właśnie został…
/ MATERIAŁY PRASOWE GUTEK FILM

Za lasem

Anita Piotrowska
W „Prześwietleniu” swój wyraz znajduje styl wnikliwy i nienachalny – w sposobie opowiadania i gry aktorów nieomal szeptany. Sprawdza się w ukazywaniu…
/

Dwie twarze Elizy K.

Lektor
To powrót do literackiego portretu, do jednostki w jej niepowtarzalności.

Felietony

Fot. Karol Paciorek /

Duchy i my

Tomasz Stawiszyński
Niewykluczone, że istnienie bądź nieistnienie duchów (oraz w ogóle rzeczywistości nadzmysłowej) jest kwestią co najmniej drugo- albo trzeciorzędną.
Zuzanna Radzik / FOT. GRAŻYNA MAKARA /

Nasza litania

Zuzanna Radzik
Mario decydujaca o sobie, Kobieto solidarna z innymi kobietami, Pragnąca naszej wolności, Pierwsza Teolożko, Żydowska Matko, módl się za nami, Siostro!
/

Pani tu postoi

Eliza Kącka
Skwer Chorwacki. „tu pani siedzi, tam wolne, chodź!” – przy mojej ławce zatrzymują się drobna starsza i dorosły zwalisty z białą laską. oczy bezradnie zezujące…
Tak, chłodek, ale zaraz będzie bardzo, bardzo ciepło w nogi i tylko w nogi. / OLGA DRENDA

Sto lat, Babciu

Olga Drenda
Przyklejałam się do siedzeń, a ogrzewanie rozpuszczało obuwie
FOT. GRAŻYNA MAKARA /

Zgniła rakieta

Stanisław Mancewicz
W tej historii zaskoczyło nas wszystko, ale najbardziej chyba niemrawa reakcja ludu miast i wsi.

Smaki

/ MICHAŁ KUŹMIŃSKI

Kucharz dobrze usposobiony

Paweł Bravo
Oraz przepis na lekką tartę ze szparagami.

Zmysły

Joan Collins w swoim apartamencie w Hollywood. Marzec 2015 r. / EDDIE SANDERSON / GETTY IMAGES

Królowa Słońce

Sebastian Smoliński
Joan Collins jest diwą moszczącą się w łożu z odpadków popkultury. Ale w tej pośledniej jakości pościeli ona sama jaśnieje niedościgłym blaskiem.

Tygodnik Czytelników

Prof. Jan Grabowski / / fot. Michał Wozniak / East News

Prof. Grabowski: 200 tys. Żydów zabitych za sprawą Polaków – może to wręcz ostrożne szacunki

Jan Grabowski
LIST DO REDAKCJI | Autor „Judenjagd” polemizuje z „Tygodnikiem”.

Dodatki w numerze Nr 21/2023

Copernicus Festival 2023: Kosmos

Okładka katalogu Copernicus Festival / ANNA SKOCZEŃ, ANETA KUBIK

Wprowadzenie

Zespół Copernicus Festival
/ NATALIA POLASIK / MOONWATERPL

Mit o początku

Marcin Napiórkowski
Żeby dostrzec kosmos, nie trzeba patrzeć w niebo. Być może po raz pierwszy odkryto go bardzo nisko, przy samym gruncie. I to nie oczami, a uszami.
/

Gdzie oni są?

KK
/

Nie wierzcie w proste opowieści

KK
/

Groby, garnki i wampiry

KK
/ MICHAŁ DYAKOWSKI

Wszechświat nas zaskoczy

David Grinspoon, Michał Gikowski
DAVID GRINSPOON, astrobiolog: Zawiedliśmy się na planetach, bo nie spełniały naszych naiwnych oczekiwań. Ale dziś wiemy, że w kosmosie istnieje wiele miejsc…
/

Umysły są różne

KK
/

Życie zaklęte w kamień

KK
/

Chłop – to brzmi dumnie

KK

Materia: co to takiego?

Michał Eckstein
Znalezienie bozonu Higgsa przed dziesięciu laty zwieńczyło złotą erę odkryć w fizyce cząstek elementarnych. Szukając dalej, błądzimy w mroku.
/

Do czego służy fMRI

KK
/ MICHAŁ DYAKOWSKI

Najtrudniejszy projekt świata

Mateusz Hohol
Katrin Amunts, dyrektorka naukowa Human Brain Project, szuka Świętego Graala nauki. Chce dokładnie zmapować ludzki mózg i stworzyć jego cyfrową kopię.
/

Liczby są wszędzie

KK
/ MICHAŁ DYAKOWSKI

Kto potrzebuje fundamentów

Marek Jakubiec
Badania Ariego Kruglanskiego pokazują, że poczucie pewności w skomplikowanym i trudnym do zrozumienia świecie może być niebezpieczne – dla nas samych i całego…
/

Dobrze jest móc się dzielić

MAT
/ MICHAŁ DYAKOWSKI

Wygraliśmy w kosmicznej loterii

Bernard Carr, Marta Bielińska
BERNARD CARR, matematyk i kosmolog: Większość fizyków ma zbyt materialistyczne i zbyt redukcjonistyczne nastawienie. Zakładają, że nie istnieje żadna inna…
/

Dla małych detektywów

MAT
/

Epitafium dla nosorożców

MAT
/

Co pan powie, panie Santiago

MAT
Natalia Polasik, „Narodziny”, 2023 r. / NATALIA POLASIK / MOONWATERPL

Środek jest wszędzie

Ks. Michał Heller
Kopernik przesunął jedynie środek wszechświata – niewiele, z Ziemi na Słońce. Późniejsi czytelnicy jego dzieła zrozumieli to jako degradację człowieka, który…
/

Nie daj się zjeść

MAT
/

Czy masz już ulubionego gada?

MAT
/

Róbcie to w domu

MAT
„Dzieci” Merkurego, ilustracja z rękopisu „De Sphaera”, III ćw. XV w. / BIBLIOTECA ESTENSE W MODENIE / BIBLIOTECA ESTENSE W MODENIE

Dzieci planet

Magdalena Łanuszka
W miniaturach umieszczonych w rękopisie „De Sphaera” astrologia łączy się z astronomią, a ludzkie losy splatają z ruchami ciał niebieskich. Średniowieczna…
Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego / MATERIAŁY PRASOWE

ID.UJ: Uniwersytet przyszłości

Główne pasma Festiwalu

Poniższe wydarzenia odbywają się w Muzeum Inżynierii i Techniki przy ul. Św. Wawrzyńca 15 w Krakowie. Wstęp wolny. Transmisja na żywo na kanale Youtube.com/…

Dodatkowe pasma Festiwalu

Wszystkie wydarzenia są bezpłatne. Na wszystkie warsztaty obowiązują zapisy mailowe (na adres: warsztaty@copernicusfestival.com, szczegóły na…
/

Copernicus na kanale youtube