Tygodnik Powszechny Nr 43/2019

Data wydania:
Numer wydania:
43
Rok wydania:
2019

Edytorial

/

Miara cywilizacji

Ks. Adam Boniecki
Od wicedyrektor jednego z dużych szpitali usłyszałem niedawno: „Kiedy zapoznałam się z sytuacją, zrozumiałam, że stoję na mostku kapitańskim »Titanica«”.

Obraz tygodnia

Johnson zawsze wygra

Marcin Żyła
Tu straci, a tam mu się uda: w minioną sobotę brytyjski premier Boris Johnson znowu przegrał z posłami bitwę o wyprowadzenie kraju z Unii 31 października.
„Chcemy edukacji, 
a nie indoktrynacji” – zorganizowany przez Ogólnopolski Strajk Kobiet protest 
w Szczecinie, 
16 października 2019 r. / Fot. Cezary Aszkiełowicz / Agencja Gazeta /

Lekcja seksu

Michał Okoński
W kwestii edukacji seksualnej pytanie nie brzmi: „czy”, ale „w jaki sposób”. I jak uzgodnić wspólne stanowisko mimo różnic światopoglądowych.
Fot. Facebook/Marsz Niepodległości /

Modlitwa rozluźnia pięści

Piotr Sikora
Plakat tegorocznego marszu niepodległości - umięśnione ramię wznoszące w górę zaciśniętą pięść owiniętą różańcem niczym kastetem - napawa smutkiem.
Ogłoszenie "Nobla" z ekonomii, Sztokholm, 14 października 2019 r. / Fot. JONATHAN NACKSTRAND / AFP / EAST NEWS /

Nobel za konkret

Rafał Woś
Tegoroczna nagroda została przyznana za pionierskie badania nad problemem biedy na świecie.

Koszty otyłości

Ewelina Burda
Otyłość jest chorobą – skomplikowaną i groźną. Trzeba ją leczyć.

Korytarz, suwak, pieszy

MO
Na ostatnich posiedzeniach parlamentu poprzedniej kadencji znowelizowano prawo o ruchu drogowym, wprowadzając obowiązek tworzenia tzw. korytarza życia i jazdy…

Kraj w skrócie

14 – 20 października
/ FOT. K. ŻUCZKOWSKI / FORUM

Samo 500 plus nie zwalczy biedy

Ryszard Szarfenberg, Przemysław Wilczyński
Dr hab. RYSZARD SZARFENBERG, politolog, badacz zjawiska biedy: Widać coraz wyraźniej, że – wbrew rządowej narracji – nie zlikwidujemy ubóstwa rodzin i dzieci…

Oszczędzaj, Polaku, może ci tego nie zabierzemy

Marek Rabij
Zaledwie co piąty Polak ma dziś oszczędności w wysokości co najmniej rocznych zarobków. 31 proc. nie ma żadnych.
/ WOJCIECH STRÓŻYK / REPORTER

Wysoka zieleń uratowana

ŻyM
Tysiące drzew i krzewów uratuje zmiana przepisów o minimalnej odległości, w jakiej mogą one rosnąć od linii kolejowych.
/ YOUTUBE / CONFERENCIA EPISCOPAL DE COLOMBIA

Biskup w przebraniu

MaM
„Obojętność” – tak określił wynik swojego eksperymentu społecznego bp Carlos Arturo Quintero Gómez z kolumbijskiej diecezji Armenia, który przyszedł na…

O seksualności w zakonach

Artur Sporniak
Przełożeni zakonów męskich i żeńskich w Polsce chcą zbadać, jak wygląda w ich zgromadzeniach komunikacja nt. intymności, płciowości i seksualności.

Synod w skrócie

USA: coraz ostrzejszy kryzys wewnętrzny

Jan Smoleński
Relacje między Donaldem Trumpem i Partią Demokratyczną pogarszają się dramatycznie.

Spada nam szczodrość

ŻyM

Bałkańska porażka Unii Europejskiej

Piotr Oleksy
/ FELIPE TRUEBA / EPA / PAP

Muzyczny dar niebios

Znakomity tydzień miał polski kontratenor Jakub Józef Orliński.

Nowe przygody Genjiego

Monika Ochędowska
Najstarsza znana nam powieść stała się odrobinę dłuższa.

Kultura w skrócie

14 – 20 października

Liczba tygodnia

400 mld dolarów rocznie
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Temat Tygodnika

/ Il. JOANNA RUSINEK

Wspinaczka na piramidę

Maciej Müller
Że jest chora, to wiadomo. Ale co właściwie jej dolega i jak to leczyć? Oto diagnoza polskiej ochrony zdrowia.
/ IL. JOANNA RUSINEK

Pieniądze potrzebne już

Maciej Piróg, Małgorzata Solecka
Maciej Piróg, lekarz, były wiceminister zdrowia: Rząd tłumaczy, że stopniowo podnosi nakłady, bo nagły wzrost środków spowodowałby marnotrawstwo. To bzdury.

Czytania

Sukot i Kohelet

Paweł Śpiewak
Tora i tradycja ściśle łączą święto Sukot (obchodziliśmy je w zeszłym tygodniu) z wyjściem z Egiptu. Jest to święto pielgrzymie – wierni niegdyś udawali się do…

Zachwyceni sobą

O. Wacław Oszajca SJ
Nie zawsze ci, którzy uważają siebie za doskonałych, zaraz muszą być ludźmi zepsutymi czy, jak mówi papież Franciszek, fałszywie siebie oceniającymi.

Obezwładnianie Ewangelii

Kard. Grzegorz Ryś
Przywoływane już tu pytanie św. Pawła VI, zadane w „Evangelii nuntiandi”, „Jak to się stało, że obezwładniliśmy Ewangelię?”, wróciło do mnie przy następującej…

Widzenia

Piotr Sikora

Czytania liturgiczne

27 października – 3 listopada

Kraj

Warszawa, 13 września 2019 r. / JACEK DOMIŃSKI / REPORTER

Utrapienia prezesa

Andrzej Stankiewicz
Gdyby spojrzeć na wyniki wyborów oczami Jarosława Kaczyńskiego, to okaże się, że radości jest niewiele, za to trosk co niemiara. A najtrudniejsze dopiero przed…
Jasienica Rosielska, wrzesień 2019 r. / DARIUSZ KAŁAN

A kiedyś będzie tu polska Bawaria

Dariusz Kałan
Kandydaci opozycji rzadko się pojawiali na Podkarpaciu. Tak jakby uznali, że to ziemia stracona.
Dni Wielokulturowe na kampusie Uniwersytetu SWPS, Warszawa, maj 2018 r. / / ARCHIWUM PRYWATNE

Uczelnia imienia taniej złotówki

Marcelina Szumer-Brysz
My okupujemy ich plaże, oni wybierają nasze uniwersytety. W ciągu niespełna dekady liczba Turków uczących się w Polsce wzrosła ośmiokrotnie.

Wiara

/ PONTUS LUNDAHL / TT NEWSAGENCY / FORUM

Dobry punkt wyjścia

Abp Antje Jackelén, Anna Wilczyńska, Karol Wilczyński
Abp Antje Jackelén, prymaska Kościoła Szwecji: Gdyby mi ktoś powiedział, że jakieś zadania w Kościele są „męskie”, to od razu zapytałabym, dlaczego tak uważa.…
Kard. Konrad Krajewski podczas 93. Pieszej Pielgrzymki Łódzkiej na Jasną Górę, 21 sierpnia 2018 r. / MARIAN ZUBRZYCKI / FORUM

Czego się boi kardynał Krajewski

Maciej Müller
Spotkania z Chrystusem. Bo On może powiedzieć: nie znam nawet twojego imienia. Byłeś biskupem, jałmużnikiem papieskim? Ciekawe. Zupełnie nic o tym nie wiem.
Giorgica w drodze do cerkwi Rusej Sredy nad Jeziorem Ochrydzkim, wrzesień 2013 r. / MIRELLA MAKURAT

Jak anioły uratowały świętą

Mirella Makurat
Legenda mówi, że nad najstarszym w Europie Jeziorem Ochrydzkim jest tyle cerkwi, ile dni w roku. Jednak święci wciąż zstępują tu z fresków i w snach przychodzą…

Świat

Tureckie czołgi i wspierający Turków syryjscy bojownicy w pobliżu wsi Qirata, północna Syria, 14 października 2019 r. / AAREF WATAD / AFP / EAST NEWS

Wywrócona szachownica

Krzysztof Strachota
Jedenaście dni: tyle wystarczyło, by rozkołysać region i zakwestionować wiele z tego, co dotąd wydawało się pewne – w Syrii i nie tylko.
Widok na Hasankeyf przed zalaniem spiętrzonymi wodami Tygrysu, 1 października 2019 r. / BURAK KARA / GETTY IMAGES

Miasto przed potopem

Hanka Nowicka
Władze Turcji twierdzą, że budowa tej tamy na Tygrysie ma zapewnić nowe źródło energii. Ich oponenci, że chodzi o jeszcze większą kontrolę nad mniejszościami:…
Wypędzeni przez serbskie wojska mieszkańcy wsi Junuj w Kosowie po przekroczeniu granicy z Albanią, czerwiec 1998 r. / LOUISA GOULIAMAKI

Sługa złej sprawy

Marta Szpala
Radość z Nobla dla Olgi Tokarczuk przysłoniła w Polsce emocje, które na świecie wzbudziło wyróżnienie Petera Handkego. Nagroda dla austriackiego pisarza…
Zamieszki po wyroku hiszpańskiego Sądu Najwyższego, Barcelona, 17 października 2019 r. / JEFF J MITCHELL / GETTY IMAGES

Proces dwunastu

Kalina Błażejowska
Mijają dwa lata od referendum niepodległościowego i październik w Katalonii znowu jest gorący.

Historia

Mieczysław Wątorski „Aresztowanie profesorów UJ”, obraz z 1956 r., ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego / JANUSZ KOZINA / MUZEUM UJ

Panie rektorze, proszę przodem

Piotr Hapanowicz
Przodujące warstwy ludności Polski winny być unieszkodliwione – mówił 8 września 1939 r. szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy. Wkrótce zamysł ten…

Nauka

Premier Boris Johnson i minister edukacji Gavin Williamson podczas lekcji historii z uczniami jednej z londyńskich podstawówek, wrzesień 2019 r. / TOBY MELVILLE / AFP / EAST NEWS

Problem dla nauki

Jakub Mejer
W brytyjskim środowisku akademickim panuje obecnie niepewność i frustracja. Ale brexit może zaszkodzić całej światowej nauce.

Kultura

/ CESAR CABRERA / EFE / FORUM

Pisarz zwymyślany

Karol Franczak
Kiedy świat patrzy na Austrię, oddech wstrzymują nie tylko Austriacy. Republika ma szczęście do wybitnych artystów, którzy doskonałość w sztuce łączą z…
Halina Rasiakówna, Maria Robaszkiewicz i Ewa Skibińska w spektaklu „Capri”, Teatr Powszechny, Warszawa, październik 2019 r. / / NATALIA KABANOW / MAT. PRASOWE

I tylko wysp tych nie ma

Dariusz Kosiński
W „Capri” Krystian Lupa mierzy się z winami własnymi czy też z winami tej kultury, z której sam wyrasta i która jest jego ojczyzną.
Gareth Jones, Jawa, 1935 r. / / DZIĘKI UPRZEJMOŚCI RODZINY GARETHA JONESA. WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE.

Ciężar gatunku

Magdalena Nowicka-Franczak
Kronikarze komunizmu Arthur Koestler i Gareth Jones pracowali jako dziennikarze, ale poczuli się dziennikarzami dopiero wtedy, gdy odmówiono im prawdomówności.
James Norton jako Gareth Jones w filmie „Obywatel Jones” / ROBERT PALKA / KINO ŚWIAT

Potrawka z człowieka

Anita Piotrowska
Czuje się w filmie Agnieszki Holland mocowanie z formą, która nie jest w stanie pomieścić wszystkich szlachetnych intencji, z jakich wyrasta opowieść o…

Warto zobaczyć w TV

AP
26 października – 1 listopada

Nobel sprzed lat

Lektor
35 lat temu laureatem literackiego Nobla został Jaroslav Seifert.

Felietony

Gdańska demonstracja przeciwko planom wprowadzenia zakazu edukacji seksualnej, 17 października 2019 r. / Fot. Wojciech Stróżyk / Reporter / East News /

Miasto kobiet

Anna Dziewit-Meller
W ubiegłą środę po raz pierwszy w życiu publicznie i bardzo głośno używałam słowa „seksualna”. Do tej pory nie zdarzyło mi się jeszcze stać w centrum Warszawy…

Mamy wspólne pragnienia

Szymon Hołownia
„Ziemia jałowa. Opowieść o Zagłębiu” Magdaleny Okraski, wydana w ubiegłym roku, u mnie dopiero teraz doczekała się lektury.
/

Żyć jak Gapiszon

Wojciech Bonowicz
Kiedyś Joasia Rusinek powiedziała mi, że wyglądam, jakby narysował mnie Bohdan Butenko. To największy komplement, jaki usłyszałem w życiu.

Monetyzacja uśmiechu

Jan Klata
Podobno w Chinach dochodzą do ściany. Podobno mają technologię umożliwiającą kupowanie produktów przy pomocy uśmiechu. Dalej pójść już się nie da.

O przemijaniu

Stanisław Mancewicz
W pustce przeżywamy dni po wyborach i – rzec trzeba – w jakiejś jakby czczości patrzymy wokół. Mało ci? – ktoś w nas pyta – po czterech latach wciąż ci mało? A…

Smaki

/ ANTONI BRAVO

Kawiarnie, których mi nie żal

Paweł Bravo
Czterysta euro. Tyle grzywny od zeszłego lata płaci nieopatrzny wędrowiec, jeśli zachce mu się przysiąść na schodach zamykających plac Hiszpański w Rzymie.

Zmysły

Po najszybszym biegu: Eliud Kipchoge, Wiedeń, 12 października 2019 r. / CHRISTIAN BRUNA / EPA / PAP

Serce biegacza

Marek Rabij
„Jeśli brak ci dyscypliny, zawsze będziesz niewolnikiem nastrojów i pragnień” – twierdzi Eliud Kipchoge, pierwszy człowiek, któremu droga do wolności na…

Dodatki w numerze Nr 43/2019

Magazyn Literacki „Książki w Tygodniku”: Sztuka krótkiej opowieści (43/2019)

/

Sztuka krótkiej opowieści

Michał Sowiński
Sklep z tkaninami w Yangon, Mjanma, luty 2019 r. / JEWEL SAMAD / AFP / EAST NEWS

Bohater jest zmęczony

Monika Ochędowska
KSIĄŻKI W TYGODNIKU | Opowiadanie powstrzymuje rozrzutność i zawęża pole widzenia. Sprawia, że rzeczywistość wreszcie pozwala się uchwycić. Na razie jeszcze za…
/ JAKUB OCIEPA / MATERIAŁY PRASOWE

Szklaneczka bulionu

Maciej Miłkowski, Michał Sowiński
MACIEJ MIŁKOWSKI, pisarz: Opowiadanie to rzecz skrojona na ludzką miarę – myśli się nad nim miesiąc, pisze tydzień, czyta dwadzieścia minut. Jest…
/ ANDREW LICHTENSTEIN / CORBIS / GETTY IMAGES

Zebrane i poszczególne

Grzegorz Bogdał
Możliwość poznania za jednym razem, bez pośpiechu i w pełnym skupieniu całej historii czyni z opowiadania rzecz wyjątkową – wyrywa odbiorcę z jego świata na…
/

W oczekiwaniu na katastrofę

Oliwia Fryc
Gaston pokazuje zwykłych ludzi w sytuacjach skrajnych. Nigdy jednak nie potrafi do końca zachować powagi – być może dlatego jego historie są tak poruszające.
/

Przegadajmy to

Michał Sowiński
Barnesa w literaturze interesuje nieskończona potencjalność, w ramach której opozycja prawdy i fałszu zostaje nie tyle unieważniona, co raczej zbyta niedbałym…
/

Nie mów nic

Grzegorz Jankowicz
Komunikacja w najnowszym tomie Bartczaka urasta do metafory mechanizmów determinujących życie, aktywnie przekształcających jego strukturę.
/

Znikąd ratunku

Michał Sowiński
Prozę Vanna można z łatwością rozpoznać po oszczędnym, brutalnym i bezkompromisowym języku, którym bez większego wysiłku wwierca się w najmroczniejsze…
/

Wiwisekcja społeczna

Katarzyna Trzeciak
„Znikanie”, połączenie eseju, autobiografii i dziennika, to próba uchwycenia istoty choroby – stanu, w którym krzyżują się języki biologii, polityki i ekonomii.
/

Olive odchodzi

Michał Sowiński
/

Wyobraźnia vs kapitalizm

Michał Sowiński
/

Najokrutniejszy z miesięcy

Aleksandra Wojtaszek
/

Saga inaczej

Paulina Małochleb
/

Fale grawitacyjne

Stanisław Bajtlik
Bezpośrednia rejestracja fal grawitacyjnych nie tylko kończy stuletni spór o ich istnienie. Otwiera też ostatnie, dotychczas zamknięte okno na Wszechświat.
/

Ludzie, wilki i kot

Joanna Olech

Puenta i twist

Inga Iwasiów
„Opowiadanie” to nie tylko rzeczownik, ale także czasownik. A czasownikowo jest lepiej, bo opowiadamy wszyscy.

Ona odchodzi?

Piotr Śliwiński
„Baczność!” – słychać z prawa i z lewa; „nowych elit trzeba” – krzyczą jednym głosem.
/

Moje story

Bartosz Minkiewicz

Biblioteka Narodowa

/

Biblioteka Narodowa

Stanisław Bereś, Dariusz Sośnicki
W 2019 roku mija sto lat od powstania Biblioteki Narodowej – najstarszej i najbardziej znanej serii wydawniczej w Polsce. Jej koncepcję stworzyli profesorowie…
Frontyspisy z tomów BN /

Zawodowy Andaluzyjczyk

Michał Sowiński
Lorca był poetą na wskroś nowoczesnym, którego fascynował mrok – pokłosie młodości spędzonej pod czarnym słońcem swojej ojczyzny.
Frontyspis z tomów BN /

Zza biurka widać więcej

Katarzyna Trzeciak
Stawką tekstów Wyki jest zawsze humanistyka, która nie chce stracić z pola widzenia ani skomplikowanej teraźniejszości, ani majaczącej w oddali przyszłości.
/ FRANÇOIS JOSEPH DELINTRAZ / BIBLIOTEKA NARODOWA

Dramaty w czasach upadku

Eliza Kącka
Norwid miał znakomite sceniczne pomysły i był najciekawszym z naszych autorów piszących dla teatru. Niestety, nieznanym.
Frontyspis z tomów BN /

Stwarzanie Kafki

Grzegorz Jankowicz
Każdy, kto sięga po książkę Kafki, jest potencjalnym współudziałowcem pisarza, jego lekturową pamięcią i interpretacyjną wyobraźnią.

Seryjni i bezkompromisowi

Stanisław Bereś
Mimo upływu czasu, przemijania pokoleń i ich gustów, mimo głębokich zmian cywilizacyjnego obrazu świata BN-ki trwają i są czytane przez kolejne generacje.
Plakaty promujące tomy z serii BN /

Na stulecie serii Biblioteka Narodowa