Tygodnik Powszechny Nr 49/2020

Data wydania:
Numer wydania:
49
Rok wydania:
2020

Edytorial

/ Fot. Maciej Zienkiewicz dla TP

Boże Narodzenie będzie

Ks. Adam Boniecki
Trochę czasu zostało nam jeszcze do Świąt, ale ministerialne dyrektywy i lęk przed zakażeniem sprawiły, że już teraz dopadł nas niepokój: spotkamy się czy się…

Obraz tygodnia

Możliwy protest ratowników medycznych

Marcin Żyła
Nie pierwszy raz chcą lepszych warunków pracy, ale tym razem podnosi to wielu – w proteście przeciw stawce 30 zł brutto za godzinę dyżuru ok. 300 pracowników…
/ FILIP KLIMASZEWSKI DLA „TP”

Bufory bezdomności

Adriana Porowska, Przemysław Wilczyński

Kraj w skrócie

24–30 listopada

Ćwiczenia z wetowania

PB
W cieniu groźby weta do unijnego budżetu i funduszu odbudowy Polska i Węgry toczą inny bój przeciwko dyktatowi Brukseli – tym razem semantycznemu.

Piękno i piekło

EB/AP
Ita nosiła ciężkie ładunki, przez co dwukrotnie poroniła. Inną dziewczynę, 16-latkę, gwałcił szef plantacji. Ola krwawi z nosa, bo od 10 lat rozpyla bez…
/ ARUN SANKAR / AFP / EAST NEWS

Czas huraganów

MR

Zamach pod Teheranem: sukces i ryzyko

Karolina Przewrocka-Aderet
Nie żyje Mohsen Fakhrizadeh – irański naukowiec i oficer Gwardii Rewolucyjnej, uważany za kluczową postać programu atomowego Teheranu.

Szkoccy pionierzy

Patrycja Bukalska
Jako pierwszy kraj świata Szkocja zapewni kobietom darmowy i powszechny dostęp do środków higieny osobistej.
Kolejka linowa na Zugspitze – najwyższy szczyt górski w Niemczech, w pobliżu Garmisch-Partenkirchen, 30 listopada 2020 r. / FOT. CHRISTOF STACHE/AFP/East News /

Niepewny sezon w Alpach

Łukasz Grajewski
Pomimo pandemii Austria i Szwajcaria przygotowują się do otwarcia stoków narciarskich. Francja, Włochy i Niemcy chcą poczekać przynajmniej do stycznia.

Kościół w skrócie

24–30 listopada

Lekarze na tak, biskupi na nie

Maciej Müller
Nie przyjmujcie ekip medycznych aplikujących szczepienie przeciw HPV” – wezwał diecezjan polski biskup misyjny Jan Ozga, ordynariusz Doumé-Abong’ Mbang w…

Afront wobec papieża

Artur Sporniak

Wyższe odszkodowania dla ofiar

ASk
Z 5 do aż 50 tys. euro niemieccy biskupi podnieśli wartość wypłacanych odszkodowań ofiarom wykorzystywania seksualnego w Kościele.

Szczepionki coraz bliżej

Bartosz Kabała
Przełom w nauce czasem zależy od przypadku.

Kultura w skrócie

24–30 listopada
/ CURRENT BIOLOGY / MAT. PRASOWE

Roślina pod presją

ŁK
W odpowiedzi na wyzwanie, jakim są roślinożercy, rośliny przyjmują różne ewolucyjne strategie.

Oszukać drapieżnika: gdy pająk brzmi jak osa

ŁK
Ewolucyjny wyścig zbrojeń między drapieżnikami a ich ofiarami może doprowadzić do mimikry batesowskiej.
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Temat Tygodnika

/

Coś ze mną jest nie tak

Małgorzata Nocuń
Znajomi pytają: „No, a wy kiedy?”, „Staracie się?”. On słyszy: „Zabierz się wreszcie za żonę”, „Pokazać ci, jak to się robi?”. I jeszcze te cholerne rady albo…
/ ARCHIWUM PRYWATNE

Życie nie obiecało mi dziecka

Agnieszka Glica, Krzysztof Story
Agnieszka Glica, psychoterapeutka: W gabinecie lekarskim nigdy nie pada słowo „żałoba”. Ale to jest żałoba. To jest strata.

Czytania

Była własnością

Małgorzata Kordowicz

Prywatyzacja Kościoła

O. Wacław Oszajca SJ

W każdym czasie

Kard. Grzegorz Ryś
/

Widzenia

Piotr Sikora

Czytania liturgiczne

6–13 grudnia

Kraj

Mateusz Morawiecki na konwencji PiS w Jasionce koło Rzeszowa, 9 marca 2019 r. / ARTUR WIDAK / NURPHOTO / GETTY IMAGES

Fiasko operacji premier

Andrzej Stankiewicz
Miał otworzyć PiS na klasę średnią oraz młodych i dogadać się z Unią. Dziś ma klasę średnią i młodych na ulicach, a tak fatalnych stosunków z Brukselą nie było…
Łódzka galeria handlowa Sukcesja, która ogłosiła bankructwo z powodu pandemii. 30 czerwca 2020 r. / TADEUSZ WYPYCH / REPORTER

Wiosna pod znakiem zapytania

Piotr Krupa, Marek Rabij
Piotr Krupa, prezes firmy windykacyjnej: Doszło do korekty postaw konsumenckich w stronę większej ostrożności. Klienci, którzy kupują i zadłużają się pod…
/ WESTEND61 / GETTY IMAGES

Mężczyzna w innym miejscu

Anna Golus
Popularny program reality show walczy z nierównością płci. Przy okazji tę nierówność pogłębiając.

Wiara

Watykan, 8 kwietnia 2005 r. / PIER PAOLO CITO / AP / EAST NEWS

Oczy szeroko zamknięte

Ks. Adam Boniecki, Anna Goc, Edward Augustyn
Ks. Adam Boniecki: To jak z przecięciem wrzodu. Widok odrażający, ale jest początkiem leczenia. Takich raportów jak ten o McCarricku powinno powstać wiele.
„Apel zwykłych księży” to wezwanie, by nie wykorzystywać religii do celów politycznych. Na zdjęciu uroczystość konsekracji kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji. Toruń, 18 maja 2016 r. / TYTUS ŻMIJEWSKI / PAP

Nowe wino, nowe bukłaki

Mariusz Sepioło
Zadaniem Kościoła nie jest popieranie tej lub innej opcji politycznej, ale ewangelizowanie – mówią siostry zakonne, które podpisały się pod „Apelem zwykłych…
Ojciec Ludwik Wiśniewski / WOJCIECH STRÓŻYK / REPORTER

Prorok – rzadki gatunek

Artur Sporniak
Ojciec Wiśniewski znany jest z żarliwych tekstów upominających się o ważne sprawy. W jego najnowszej książce możemy zobaczyć, jak rodzi się proroctwo.

Świat

Protest ruchu Fridays For Future we Frankfurcie nad Menem, 25 września 2020 r. / JANE BARLOW / EAST NEWS

Czas na nowe sojusze

Łukasz Grajewski
Młode ruchy ekologiczne w Niemczech krytykują nie tylko politykę klimatyczną rządu, ale coraz częściej także Zielonych. Tymczasem partia ta chciałaby w 2021 r…
Prokuratorka Laura Kövesi była twarzą walki z korupcją. Usunięcie jej przez postkomunistyczny rząd wywołało protesty. „Popieram Kövesi” – głosi hasło na plakacie. Bukareszt, 7 marca 2019 r. / DANIEL MIHAILESCU / AFP / EAST NEWS

Czerwoni baronowie przechodzą do historii

Kamil Całus
Dla Rumunii to jak rewolucja: w cieniu epidemii dokonuje się upadek partii postkomunistycznej, która przez 30 lat trzęsła krajem w stylu polityczno-…
Przez ćwierć wieku azerskie kiedyś miasto Agdam było pod władzą Ormian.Nasz reporter był w nim na kilka dni przed tym, jak wróciło w ręce Azerów. Listopad 2020 r. / PAWEŁ PIENIĄŻEK

Krajobraz po bitwie

Paweł Pieniążek
Ormiańscy mieszkańcy Górskiego Karabachu z obawą patrzą na to, co przynosi im powojenny ład.
W oczekiwaniu na wynik: okolice Białego Domu w Waszyngtonie, 7 listopada 2020 r. / PABLO MARTINEZ MONSIVAIS / AP / EAST NEWS

Ostatnie słowo

Marta Zdzieborska
Administracja Donalda Trumpa rozpoczęła przekazywanie władzy Joemu Bidenowi. Ale to nie znaczy, że ustępujący prezydent pogodził się z porażką i schowa się w…
/ Dora Laszlo Gulyas

Na nowych zasadach

Michał Baranowski, Marta Zdzieborska
Michał Baranowski, szef warszawskiego biura Fundacji German Marshall Fund: Amerykanie uważnie przyglądają się debacie w sprawie unijnego budżetu. To istotne,…

Historia

Pomnik poświęcony żonom dekabrystów, za wzór których posłużyła postać Marii Wołkońskiej. Irkuck, 2019 r. / KAROL FRYTA

Miłość na Syberii

Karol Fryta
Maria Wołkońska poszła za mężem na zesłanie. Nie mogła wiedzieć, że stanie się rosyjskim symbolem wierności.

Kultura

/ DAVID LEVENSON

Drugie życie wyrazów

Elif Şafak, Grzegorz Jankowicz
Elif Şafak, pisarka: Pochodzę z kraju, który przestał doceniać różnorodność. Zapłaciliśmy i dalej płacimy za to wysoką cenę.
Robert Byron, około 1930 roku. / FOTOGRAFIA ZAMIESZCZONA W KSIĄŻCE: JAMES KNOX; A BIOGRAPHY OF ROBERT BYRON; WIELKA BRYTANIA 2004

Geniusz z klubu Hipokrytów

Dorota Kozińska
Potrafił na środku ulicy oskarżyć kompanów o kradzież albo paść na chodnik w symulowanym ataku epilepsji. Ale Robert Byron, urodzony prowokator, był w istocie…
John Lennon, Szwajcaria, 1965 r. / TONY EVANS / GETTY IMAGES

Słowa piromana

Jerzy Jarniewicz
John Lennon był tak przejęty swoim literackim debiutem, że na wieczorze promocyjnym – on, urodzony gaduła i zwierzę sceniczne – nie wydusił z siebie ani słowa.
Haley Bennett, Gabriel Basso i Amy Adams w filmie „Elegia dla bidoków” / MATERIAŁY PRASOWE

Kanapka z mortadelą

Anita Piotrowska
Ron Howard nakręcił film ku pokrzepieniu, choć właśnie tego rodzaju unik okazał się politycznie podejrzany. I zbiera baty z obu stron barykady.

Warto zobaczyć

AP

Profesorowa się zmienia

Lektor

Felietony

Dorota Masłowska / fot. Grażyna Makara

Mgła

Dorota Masłowska
Gdy wychodzę z mieszkania po raz pierwszy po trzech tygodniach, zastaję całkowitą nienormalność ramię w ramię z całkowitą normalnością, jakby zaczęły się już…

Normalna rzecz

Zuzanna Radzik
Nie mogę się zdecydować, czy pęka mi serce, czy pękam ze śmiechu, gdy milczący w ważnych sprawach emerytowany kardynał-sekretarz komentuje dla KAI historyczne…
dekalogwartosci.com / Andrzej Wiktor /

Się nie liczy

Hanna Krall

Upamiętnianie Premiera

Jan Klata
Gdyby Premier przyszedł do teatru, zrobilibyśmy okolicznościowe tablice, zapewne z tekturki, może nawet mokrej, żeby forma odpowiadała treści.

O zmartwieniach

Stanisław Mancewicz
Co jest zatem dziś problemem w Polsce kluczowym? W dodatku znakomicie przez p. Gowina rozwiązanym? Wyciągi narciarskie!

Smaki

/ ADOBE STOCK

Zjadacze marż

Paweł Bravo
Im więcej znosimy trudów, wyrzeczeń i lęków związanych z zarazą i wynikającym z niej zamrożeniem codziennej rutyny, tym bardziej powinniśmy być świadomi, że…

Zmysły

Maradona naprzeciw szóstki Belgów, Mistrzostwa Świata, Barcelona, 13 czerwca 1982 r. / STEVE POWELL /ALLSPORT / GETTY IMAGES

Nieśmiertelny

Michał Okoński
„Ludzie muszą zrozumieć, że Maradona nie jest maszyną do uszczęśliwiania ich” – mówił, co charakterystyczne, używając trzeciej osoby, zmarły w wieku 60 lat…

Dodatki w numerze Nr 49/2020

Wielkie Pytania na Nowo: Język

Okładka dodatku: SPOŁECZEŃSTWO I KOMUNIKACJA. JĘZYK / Marek Zalejski / ANDREW OSTROVSKY/ADOBE.STOCK.COM

Wstęp

Łukasz Lamża
Umiejętność mówienia, pisania i czytania jest czymś tak fundamentalnym, że trudno jest sobie wyobrazić życie bez nich. No bo pomyślmy – jak by to było nie znać…
Tradycyjny taniec Saman wykonywany przez 5 tys. chłopców i mężczyzn z plemienia Gayo zamieszkującego Sumatrę / CHAIDEER MAHYUDDIN / AFP / EAST NEWS

Żeby nie zapomnieć

Piotr Kołodziejczyk
Jaskiniowe malowidła i powtarzające się na nich znaki mogą być najstarszym wyrazem pragnienia przechowania ważnych treści. Ale dopiero pismo pozwoliło je w…
Po Marszu Autonomii zorganizowanym przez Ruch Autonomii Śląska, Katowice, 15 lipca 2017 r. / BEATA ZAWRZEL / REPORTER

Skąd wiesz, że mówisz po polsku?

Łukasz Sommer
Nasze państwo, nasz naród i nasz język określa się jednym i tym samym słowem. To jednak w świecie raczej wyjątek niż reguła.
Natalia Polasik, „Witajcie w naszej bajce”, 2020 r. / @MOONWATERPL DLA „TP”

Proces rozproszony

Katarzyna Dziadowicz
Kiedy zawodzi pole Broki albo pole Wernickego, trudniej znaleźć rym. Jednak przypisywanie tym obszarom odpowiedzialności za zdolności poetyckie byłoby…
Instalacja „Blind light” Antony’ego Gormleya w Hayward Gallery, Londyn, 2007 r. / HORST FRIEDRICHS / ANZENBERGER / FORUM

Drgająca warga Borgowa

zuza lamża
Już przełożenie zdania z jednego języka na drugi bywa trudne, czasem wręcz niemożliwe. A jak przetłumaczyć na słowa malujące się na czyjejś twarzy emocje?
Zajęcia hip-hopu dla głuchych prowadzone przez Kassandrę Wedel, pierwszą i jak dotąd jedyną osobę głuchą, która zdała egzamin Niemieckiego Stowarzyszenia Instruktorów Tańca, Monachium, 2 lipca 2017 r. / MATTHIAS BALK / DPA / PAP

Równoległa rzeczywistość

Paweł Rutkowski, Anna Goc
Paweł Rutkowski, lingwista: Nawet dorosłe osoby głuche, znające język foniczny, zapisują się na kursy języka migowego. Bo szukają języka, w którym nie będą…
Praca niemieckiego artysty Mario Klingemanna na wystawie „Still Human” w muzeum Espacio Solo, Madryt, 12 listopada 2020 r. / JUAN CARLOS ROJAS

Rozmowa z automatu

Łukasz Lamża
Choć komputery robią już prawie wszystko, wciąż brakuje im tej fundamentalnej umiejętności, aby do nas zagadać jak człowiek do człowieka. Za to my, po ludzku,…
Kanzi, najbardziej elokwentny szympans bonobo na świecie. Des Moines, USA, 2014 r. / FRANS LANTING / EAST NEWS

Ostatnie pokolenie

Łukasz Kwiatek
Na świecie żyje jeszcze kilka małp, z którymi można porozmawiać. Ale większości badaczy nie obchodzi już, co mają do powiedzenia.

Dni Tischnerowskie: Nadzieja raz jeszcze

NA OKŁADCE: KS. JÓZEF TISCHNER / MAREK TISCHNER / DNI TISCHNEROWSKIE

Znak nadziei

Wojciech Bonowicz
Nadzieja bierze się z uczestnictwa.
Laureaci, jurorzy i ekipa organizacyjna podczas rejestracji gali Nagrody Znaku i Hestii im. ks. J. Tischnera. AST, Kraków, 25 października 2020 r. / JĘDRZEJ KOGUT

Na każdym skwerze tańczący Polacy...

Ks. Adam Boniecki, Henryk Woźniakowski, Mateusz Puczydłowski
Rozmowa z tegorocznymi laureatami Nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera – Aleksandrą Domańską, Mariną Hulią i Robertem Piłatem.
/ MAREK WACHOWICZ / EAST NEWS

Mosty zamiast murów

Wojciech Bonowicz
„Nadzieja u Tischnera to nie klajster rzeczywistości, ale coś, co układa tę rzeczywistość i nadaje jej sens”, mówiła podczas jednego z webinarów filozofka…

Nadzieja sięga głębiej

Artur Sporniak
Brakuje nam Tischnera. Co powiedziałby dziś? Jaką by miał receptę? Jakim dowcipem rozbroiłby emocje? Prawdy, którymi się dzielił, brzmią świeżo. Przekonuje o…