Tygodnik Powszechny Nr 20/2022

Data wydania:
Numer wydania:
20
Rok wydania:
2022
 

Obraz tygodnia

Wicepremier Irlandii Północnej i członkini partii Sinn Fein Michelle O'Neill (w środku z lewej) robi selfie z przewodniczącą partii Sinn Fein Mary Lou McDonald (w środku z prawej). Magherafelt. 7 maja 2022 r. / FOT. PAUL FAITH/AFP/East News /

Historyczny sukces Sinn Féin

Patrycja Bukalska
Wybory samorządowe z 5 maja miały pokazać, jak bardzo „partygate” zaszkodziła Partii Konserwatywnej. Ale najważniejszą informacją okazało się coś innego.
/

Wirusem już przestaliśmy się przejmować

Maciej Müller
Stan epidemii zostanie zniesiony 16 maja – ogłosił minister zdrowia Adam Niedzielski. Zmiana to raczej symboliczna, bo od dawna żyjemy tak, jakby covidu nie…
Fragment instalacji Gazowego Interkonektora Polska-Litwa. W ceremonii jego otwarcia na Litwie uczestniczył prezydent Andrzej Duda. Jauniunai, 5 maja 2022 r. / FOT. Piotr Molecki/East News /

Zbudowaliśmy instalacje, ale skąd wziąć gaz?

Piotr Wójcik
Odcięcie Polski od rosyjskiego gazu nie stawia nas w dramatycznej sytuacji, gdyż energetyka jest jednym z nielicznych przykładów ciągłości polskiej polityki…
Parada wojskowa z okazji Dnia Zwycięstwa w Moskwie, 9 maja 2022 r. / FOT. Alexander Zemlianichenko/ AP/Associated Press/East News /

Długa droga do zwycięstwa

Wojciech Konończuk
Każdy kolejny tydzień potwierdza, że Rosja nie jest w stanie wygrać rozpętanej przez siebie wojny. Nie wie też, jak z niej wyjść, aby nie wyglądało to na…
Rosyjscy żołnierze w historycznych mundurach podczas próby przed paradą z okazji Dnia Zwycięstwa (opóźnionej z powodu pandemii koronawirusa). Sankt Petersburg, 20 czerwca 2020 r. / / fot. OLGA MALTSEVA / AFP / East News

Rosja deprawuje pamięć historyczną

Wojciech Pięciak
Według Kremla Rosjanie to „współcześni Żydzi”, którzy przeciw sobie mają „nazistów”, tj. kraje wrogie. Ma to przekonać Rosjan, iż ofiary są dziś równie…
Konferencja prasowa prezesa NBP Adama Glapińskiego po poprzedniej podwyżce stóp procentowych. Warszawa, 7 kwietnia 2022 r. / FOT. Wojciech Olkusnik/East News /

NBP na tarczach

Marek Rabij
Głosowanie nad poprawkami Senatu do tzw. ustawy sankcyjnej podczas 52. posiedzenia Sejmu IX kadencji. Warszawa, 13 kwietnia2022 r. / FOT. Wojciech Olkusnik/East News /

Plan na szybsze wybory

Marek Kęskrawiec
W otoczeniu Jarosława Kaczyńskiego zaczyna przeważać pogląd, że szybszy termin daje większą szansę wygranej w obliczu długotrwałej inflacji i kryzysu…
/

Kraj w skrócie

3–9 maja
Minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek odwiedził dzieci polskie i ukrainskie uczące się w Szkole Podstawowej nr 57 w Gdańsku. 5 maja 2022 r. / FOT. Piotr Hukalo/East News /

Minister chce mieć lex

Przemysław Wilczyński
Lex Czarnek 2.0 trafi znów pod obrady parlamentu: jeżeli zostanie przegłosowane, kuratorzy dostaną więcej władzy i nad szkołami, i nad wchodzącymi do nich…
/ EBRAHIM NOROOZI / AP / EAST NEWS

Afganistan: burki obowiązkowe dla kobiet

WP/ AFP
Talibowie zarządzili, że w przestrzeni publicznej kobiety mają obowiązek noszenia burki – nakrycia, które zasłania całą głowę prócz obszaru wokół oczu.

USA: nowy spór o prawo aborcyjne

Marta Zdzieborska

Kościół w skrócie

3–9 maja
/ ADAM BURAKOWSKI / REPORTER

Kapłaństwo kobiet

JT

Ksiądz Galus kontra Kościół

Artur Sporniak

Dobry, stary islam i tradycjonaliści

EA

Kultura w skrócie

3–9 maja
FOT. PIXAHIVE /

Czy grzyby zastąpią krowy

Katarzyna Dziadowicz
FOT. PIXABAY /

Wojny mikrobów

ŁK
/ BOUREIMA HAMA / AFP / EAST NEWS

Wielki Zielony Mur

WB
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Temat Tygodnika

Elon Musk na placu budowy Tesla Gigafactory pod Berlinem. 3 września 2020 r. / MAJA HITIJ / GETTY IMAGES

Elon Musk: tancerz w kostiumie robota

Agata Kaźmierska, Wojciech Brzeziński
Elon Musk jest jak Twitter: też dokonał rewolucji, też miał wspaniałe intencje. I też rządzi w chaosie.

Czytania

Oszczerstwo

Małgorzata Kordowicz
/

Grabarze

O. Wacław Oszajca SJ
Abp Grzegorz Ryś w kościele Mariackim, Kraków, 2014 r. / FOT. GRAŻYNA MAKARA /

Prawdziwy czyn

Kard. Grzegorz Ryś
/ DOMENA PUBLICZNA

Widzenia

Piotr Sikora

Czytania liturgiczne

15–22 maja

Kraj

Przysięga wojskowa 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej. Rzeszów, 26 listopada 2017 r. / Bartosz Frydrych / Forum

Były szef Agencji Wywiadu: "Jesteśmy państwem frontowym"

Grzegorz Małecki, Marcin Żyła
GRZEGORZ MAŁECKI: Rosjanie mogą przeprowadzić w Polsce jakąś operację dywersyjno-­sabotażową. Wysadzić na przykład w powietrze istotny obiekt, nie zostawiając…
Budowa nowego osiedla mieszkaniowego. Warszawa, 6 grudnia 2021 r. / ARKADIUSZ ZIÓŁEK

Plaster na złamaną nogę: gdzie są trzy miliony mieszkań?

Piotr Wójcik
Wbrew powszechnemu przekonaniu, Polska była w ostatnich latach liderem budowy mieszkań w Europie. Ale odbywało się to niemal bez udziału państwa, co zawyżało…
/ Magda Wolna

Taka grzeczna dziewczynka.

Magda Wolna, Ewelina Burda
W dzieciństwie nie zostały zauważone przez system – bo kryteria diagnostyczne bazowały na doświadczeniach chłopców. Dziś, jako dorosłe kobiety, diagnozują się…

Wiara

Papież na audiencji generalnej, plac św. Piotra, 4 maja 2022 r. / GRZEGORZ GAŁĄZKA / SIPA / EAST NEWS

Omylny. Co się dzieje z papieżem?

Edward Augustyn
Jest uparty, przekonany o własnej racji, a przecież nie zawsze ją ma. Na przykład gdy mówi o sprawach wojny i polityki.
Papieski parasol z 1928 r. odnaleziony w czasie remontu bazyliki św. Mikołaja w Gdańsku. 15 listopada 2021 r. / MARTYNA NIEĆKO / AGENCJA WYBORCZA.PL

Mikołaj nie pękł. Jak dominikanie uratowali swój kościół?

Michał Osek, Joanna Wiśniowska
O. MICHAŁ OSEK, przeor gdańskiego klasztoru dominikanów: Mam przekonanie, że nawet nasze odkrycia nie pozwalają mi mówić innym w trudnych chwilach: „Nie martw…
Sadzawka Abrahama. Şanlıurfa, Turcja, marzec 2022 r. / MARCELINA SZUMER-BRYSZ

W mieście proroków

Marcelina Szumer-Brysz
Tutaj według miejscowej tradycji przyszedł na świat prorok Abraham. Do jaskini, w której miał spędzić pierwsze lata życia, ciągną pielgrzymki – nie tylko…

Świat

Iwan, dowódca baterii samobieżnych dział (na pierwszym planie), wraz z członkami swojej załogi. Linia frontu w obwodzie charkowskim, Ukraina, 29 kwietnia 2022 r. / FOT. PAWEŁ PIENIĄŻEK /

Obrona manewrowa

Paweł Pieniążek
Rosyjska armia próbuje odciąć Donbas od reszty Ukrainy. Gdzieś na wschód od Charkowa, na kluczowym teraz odcinku frontu, ukraińscy żołnierze walczą o to, aby…
Serhij Waganow, fotoreporter pracujący dla European Pressphoto Agency i wielu agencji ukraińskich, spędził z żoną Iryną 20 dni w oblężonym Mariupolu. Użhorod, 23 marca 2022 r. / FOT. NATALIA BODNAR /

Uciekłem z Mariupola

Serhij Waganow
Dręczył nas lęk: co zrobimy z naszymi ciałami. Zdecydowałem, że w razie czego zawinę żonę w dywan i położę na balkonie.
Załadunek amerykańskich haubic M777 przeznaczonych dla ukraińskiego wojska. March Air Reserve Base, Kalifornia, 24 kwietnia 2022 r. / SSGT. ROYCE H. DORMAN /US MARINES / ZUMA PRESS / FORUM

Rosja to wróg. Jak USA wspierają Ukrainę

Marta Zdzieborska
Amerykanie są solidarni z Ukraińcami, a USA szykują się na przyjęcie 100 tys. ukraińskich uchodźców. Politycy Partii Demokratycznej obawiają się jednak, że…
Mural w Pradze autorstwa czeskiego artysty pochodzenia ukraińskiego o pseudonimie „ChemiS”. 18 marca 2022 r. / DROBJEKTIFF / ALAMY STOCK PHOTO / BE&W

Czeskie czołgi jadą na wschód

Patrycja Bukalska
Jako jeden z pierwszych krajów europejskich Czechy wysłały Ukrainie ciężką broń, w tym artylerię i pojazdy pancerne. Dlaczego akurat oni?
Emmanuel Macron w czasie spotkania ze sprzedawcami na placu targowym na przedmieściach Paryża. 27 kwietnia 2022 r. / BENOIT TESSIER / AP / EAST NEWS

Oda do skromności. Macron zaczyna drugą kadencję

Szymon Łucyk
W drugiej kadencji prezydent Emmanuel Macron zamierza zerwać z wizerunkiem polityka aroganckiego i obcego zwykłym obywatelom. Czy uda mu się zreformować system…

Historia

Irlandzcy imigranci w Kansas City. Stan Missouri, USA, około roku 1909. / HISTORY AND ART COLLECTION / ALAMY / BE&W

Celtycki cud

Peadar de Burca
Był taki czas, gdy na dwóch ludzi tutaj urodzonych jeden wsiadał na statek płynący w obce kraje. W jaki więc sposób Irlandia stała się krajem imigrantów?

Nauka

Wizualizacja klatki białkowej, stworzona przez zespół prof. Jonathana Heddle'a. / MATERIAŁY PRASOWE

Opakowanie ważne jak lek

Anna Bartosik
Badacze z Małopolskiego Centrum Biotechnologii opracowali obiecującą technologię dostarczania do organizmu aktywnych substancji w białkowych klatkach.

Kultura

Andrzej Muszyński, Powroźnikowa Skała w Jurze ­Krakowsko-Częstochowskiej. 2 maja 2022 r. / JACEK TARAN

Raj jurajski. „Dom ojców” Andrzeja Muszyńskiego

Adam Robiński
Lodowce omijały to miejsce, czyniąc je przytulną dziuplą. Głębokie, mokre doliny, pełne naturalnych schronień, gdzie łatwo się ukryć. Tu się czuje znaczenie…
Próba spektaklu „Imagine”, reż. Krystian Lupa / NATALIA KABANOW / MATERIAŁY PRASOWE TEATRU POWSZECHNEGO W WARSZAWIE

Widma i duch. Nowy spektakl Krystiana Lupy

Dariusz Kosiński
Wydawało się, że Krystian Lupa chce zapytać o także swoją odpowiedzialność za to, że pokolenie dzieci-kwiatów zmieniło się w pokolenie dobrze ustawionych „…
Małgorzata Mirga-Tas, „Przeczarowując świat”, Pawilon Polski, Biennale Sztuki w Wenecji. 20 kwietnia 2022 r. / PIOTR KOSIEWSKI

Mleko snów

Piotr Kosiewski
Otwarte właśnie 59. Międzynarodowe Biennale Sztuki w Wenecji to jedne z najlepszych, jakie zorganizowano w ostatnich dekadach. Pokazuje, że sztuka nie tylko…
Siergiej Łoznica, 58. Krakowski Festiwal Filmowy, 29 maja 2018 r. / BEATA ZAWRZEL / REPORTER

Czarne, białe i szare. Nowy film Siergieja Łoznicy

Anita Piotrowska
Siergiej Łoznica nie składa broni w rozpracowywaniu mechanizmów dziejowych. W „Babim Jarze” otworzył ziejącą jamę przez dekady wypełnianą milczeniem i odpadami…

Warto zobaczyć

/

Odwołany koniec historii

Lektor

Felietony

Dorota Masłowska / fot. Grażyna Makara /

Kraina zapomnienia. Felieton Doroty Masłowskiej

Dorota Masłowska
Pięciu mężczyzn około pięćdziesięcioletnich rozpija ogromną butelkę wódki. Przejęli soundsystem; ciekawi mnie ich playlista, choć jest tak nieciekawa.
Fot. GRAŻYNA MAKARA /

Tygodnie pamięci. Felieton Zuzanny Radzik

Zuzanna Radzik
Pamięć wplątana w wiosenne trzy tygodnie tylko pozornie jest prosta. Im bardziej emancypują się różne grupy w izraelskim społeczeństwie, tym bardziej ją trzeba…
Fot. Karol Paciorek /

Wielka wizja. Felieton Tomasza Stawiszyńskiego

Tomasz Stawiszyński
Żyjemy w kulturze, która promuje drapieżnictwo.
/

Taksowanie rzeczywistości

Jan Klata
FOT. GRAŻYNA MAKARA /

Defilada

Stanisław Mancewicz

Smaki

/ PAWEŁ BRAVO

Mieszając w kajmaku

Paweł Bravo

Zmysły

Rondo de Gaulle’a. Warszawa, 18 marca 2022 r. / TOMASZ JASTRZĘBOWSKI / REPORTER

Marek Bieńczyk: Uciekam, więc jestem

Marek Bieńczyk
Uciekinierzy to najbardziej radykalna postać nas samych. To my, wypowiedzeni do końca. Przedstawienie bytu w podczerwieni, kiedy ujawnia się jego skryta istota.

Ogłoszenia

Sprostowanie

Dodatki w numerze Nr 20/2022

Copernicus Festival 2022: Informacja

/

Copernicus Festival: Wprowadzenie

Mamy dla Państwa dwie ważne wiadomości – obie dobre.
Natalia Polasik „Hindmost Street”, 2021 r. / NATALIA POLASIK / MOONWATER.PL

Paradoksy informacji

Łukasz Lamża
Pojęcie informacji przebojem wdarło się do wielu dziedzin nauki: od psychologii, przez biologię, aż po fizykę i kosmologię. I wszędzie są z nim problemy.
Natalia Polasik „Let’s Walk to the Moon”, 2018-2022 r. / NATALIA POLASIK / MOONWATER.PL

Copernicus Festival 2022: Zanieczyszczone umysły

Jędrzej Grodniewicz
Każdy z nas ma dziś dostęp do nieprzebranych zasobów informacji. Niestety, nie zawsze sprawia to, że wiemy i rozumiemy więcej.
Natalia Polasik „Tissue Issue”, 2018 r. / NATALIA POLASIK / MOONWATER.PL

Kuksańce w neuronach

Katarzyna Dziadowicz
Pozorna prostota impulsów nerwowych może być myląca, ale to one są podłożem wszystkiego, czego doświadczamy.
Michał Kosiński, Warszawa, 2019 r. / ADAM STĘPIEŃ / AGENCJA WYBORCZA.PL

Jesteśmy skomplikowani. Zaczyna się Copernicus Festival 2022

Michał Kosiński, Łukasz Kwiatek
MICHAŁ KOSIŃSKI, psycholog: Możemy już mówić o zjawiskach psychicznych u sztucznej inteligencji. Algorytmy mają uprzedzenia i stereotypy albo zachowania, które…
Pomieszczenie treningowe autonomicznych taksówek Apollo Go, produkowanych przez Baidu, chińskiego giganta technologicznego. Pekin, kwiecień 2022 r. / KEVIN FRAYER / GETTY IMAGES

Copernicus Festival 2022: Gdy sieć się rwie

Wojciech Brzeziński
Na naszych oczach fundament naszej gospodarki i całego globalnego społeczeństwa rozpada się na drobne, odizolowane fragmenty. Nadchodzi koniec internetu, jaki…
/ ARTUR EKERT / UNIVERSITY OF OXFORD

Nadchodzi era kwantów

Michał Eckstein, Paweł Horodecki
Do czego może być przydatna informacja, która nie istnieje, dopóki nikt jej nie czyta?
Ewa Bartnik, Warszawa, kwiecień 2022 r. / FILIP KLIMASZEWSKI DLA „TP”

Jeszcze za mało wiemy

Ewa Bartnik, Maria Hawranek
EWA BARTNIK, genetyczka: Gdyby to rzeczywiście wilczyca wykarmiła Romulusa i Remusa, nie założyliby Rzymu. Człowiek jest kombinacją różnych genów z setkami…
/ MICHAKLOOTWIJK / STOCK.ADOBE.COM

Retoryka kolorowych zadków

Wojciech Bonowicz
Można metafory, którymi posługują się literaci piszący o literaturze, traktować jako wyraz megalomanii, ale byłoby to małoduszne. Język naprawdę jest materią…
Maja Starakiewicz i Jakub Woynarowski. Kraków, 29 kwietnia 2022 r. / JACEK TARAN

Copernicus Festival: Czy warto wąchać sztukę

Maja Starakiewicz, Jakub Woynarowski, Michał Sowiński
MAJA STARAKIEWICZ, artystka: Twórcom nie zawsze chodzi o zapewnienie gładkiego odbioru wystawy. W uzasadnionych okolicznościach można wywoływać u odbiorcy…
/

Zostań Patronem Podkastu Powszechnego

/

COPERNICUS CENTER

/

COPERNICUS FESTIVAL 2022 / INFORMACJA

Program