Tygodnik Powszechny Nr 49/2023

Data wydania:
Numer wydania:
49
Rok wydania:
2023

Ostatnia lekcja religii * W najnowszym numerze zajmujemy się katechezą w szkole. Co zepsuł Kościół? Co zrobi państwo? Czego chcą uczniowie? Przemysław Wilczyński pisze w raporcie: „Nowa władza może i namiesza w szkolnej katechezie, ale z publicznej oświaty jej nie wyrzuci. Anachroniczna, niespójna i nudnawa, będzie znikać sama”.

W numerze także * Rachunki z Balcerowiczem * Czy Ukraina może przegrać wojnę * Polecamy książki dla dzieci (ale też dla całych rodzin!) na czas Adwentu * A Marcin Masecki w rozmowie zaprasza nas do tanga. Dobrej lektury!

Edytorial

/

Upiększanie wiary

Ks. Adam Boniecki
Nasze ludzkie pomysły się starzeją. Rewolucyjne w jakimś etapie historii, z czasem mogą stać się banalne i nie spełniać dawnej funkcji, zwłaszcza jeśli z…

Obraz tygodnia

Mateusz Morawiecki na 1. posiedzeniu Sejmu X kadencji, Warszawa, 13 listopada 2023 r. / Fot. Andrzej Iwańczuk / REPORTER

Bardzo długie przesilenie

Marek Kęskrawiec
Mamy od poniedziałku władzę, która jest widmem, i prawdziwy rząd tkwiący w cieniu. Byłoby to może i zabawne, gdyby chodziło o jakąś małą społeczność, a nie o…
Plakat Geerta Wildersa, lidera zwycięskiej Partii Wolności (PVV), demontowany po wyborach parlamentarnych w Holandii, Haga, 23 listopada 2023 r. / Fot. Robin Utrecht / AFP) / East News

Wilders idzie

Dariusz Rosiak
Najważniejszym wyzwaniem dla nowego rządu jest masowa migracja, której Holendrzy, podobnie jak wiele innych narodów w Europie, mają dosyć.
Protest przewoźników na granicy polsko-ukraińskiej. 23 listopada 2023 r. / Fot. Oleg Marusic / REPORTER

Ukraina wjeżdża do Unii

Marek Rabij
Zablokowane przez polskich kierowców przejścia na granicy ukraińskiej nie są ilustracją zmiany nastrojów polskiego społeczeństwa wobec poparcia dla Kijowa.…
Ks. Piotr Studnicki, Warszawa, maj 2019 r. / Fot. Mateusz Włodarczyk / NurPhoto / Getty Images

Ks. Piotr Studnicki: Lepiej komisję przygotować dobrze niż szybko

Artur Sporniak, Ks. Piotr Studnicki
Na razie dyskutowane są cele. Komisja francuska pracowała przez 30 miesięcy, a jej pracę episkopat przygotowywał przez rok.

Na punkty

Sam Altman przed przesłuchaniem w komisji Senatu USA, Waszyngton, wrzesień 2023 r. / Fot. Mandel Ngan / AFP / East News

Pucz w OpenAI: wygrały pieniądze

Agata Kaźmierska
Rozłam pomiędzy dążącą do zysku frakcją OpenAI a zarządem organizacji non-profit był nieunikniony. Ci pierwsi wygrali.
Zbiórka podpisów pod obywatelskim projektem ustawy "TAK dla Invitro", Warszawa, luty 2023 r. / Fot. Fot. Pawel Wodzyński / East News

Finansowanie in vitro: symbol zmian

Małgorzata Solecka
Decyzja PiS z 2015 r. wykluczała tysiące przeciętnie sytuowanych rodzin z dostępu do legalnej, uznanej przez medycynę i skutecznej metody leczenie niepłodności.
Kard. Pietro Parolin (pierwszy z prawej) i kard. Gerhard Müller podczas obrad synodu biskupów, Watykan, 9 października 2023 r. / Fot. Grzegorz Gałązka / East News

Watykan dyskutuje z Niemcami

Edward Augustyn
List do tamtejszych biskupów napisał kard. Pietro Parolin, sekretarz stanu Watykanu.
Zamieszki na ulicach Dublina. Irlandia, 23 listopada 2023 r. / fot. PETER MURPHY / AFP / EAST NEWS

Zamieszki ujawniły paradoks Irlandii

Marcin Żyła
Czy starcia w Dublinie były faktycznie antyimigranckie? I czy, jak utrzymuje choćby laureat tegorocznej Nagrody Bookera, pokazały pokłady nieujawnianych na co…
Yoni Asher, uwolniony z niewoli Hamasu, wita się z żoną i dziećmi. Fotografia udostępniona przez Schneider Children Medical Centre, Tel Awiw, 25 listopada 2023 r. / Fot. Schneider Hospital Spokesperson's Office / AFP / East News

Czy izraelsko-palestyńskie zawieszenie ognia zostanie przedłużone

Karolina Przewrocka-Aderet
Kolejne rodziny czekają na swoich bliskich. Ale przedłużenie przerwy w walkach – nawet jeśli do niego dojdzie – ani dla Izraela, ani dla Hamasu nie oznacza…
Mikroinżynieryjne urządzenie umożliwiające rejestrowanie aktywności neuronalnej nicienia Caenorhabditis elegans, Uniwersytet w Southampton, 2013 r. / Fot. Science Photo Library/EAST NEWS

Neurony w mózgu komunikują się także bezprzewodowo

Łukasz Kwiatek
Badania na modelowym organizmie neuronauki, nicieniu C. elegans, ujawniły, że w układzie nerwowym dochodzi do sygnalizacji na odległość, przy użyciu tzw.…

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Temat Tygodnika

Peregrynacja obrazu i relikwi św. Stanisława Kostki podczas lekcji religii w szkole podstawowej w Makowie Mazowieckim. 17 kwietnia 2018 r. / Fot. Sławomir Olzacki / Forum

Religia w Europie

PW
Z krajów unijnych tylko Francja, Słowenia, Bułgaria i Luxemburg trzymają treści wyznaniowe z dala od publicznej edukacji.
Zakończenie roku szkolnego w Szkole Podstawowej nr 26. Poznań, 25 czerwca 2021 r. / Fot. Piotr Skórnicki / Agencja Wyborcza.pl

Lekcje z religii

Przemysław Wilczyński
Nowa władza może i namiesza w szkolnej katechezie, ale z publicznej oświaty jej nie wyrzuci. Anachroniczna, niespójna i nudnawa, będzie znikać sama.

Czytania

Fot. GRAŻYNA MAKARA /

Wyrok na Rachelę

Małgorzata Kordowicz
Czy zrobiła to po to, by uratować rodzinę od bałwochwalstwa?

CV Chrystusa

O. Wacław Oszajca SJ
„Miłość usprawiedliwia wszystko i czyni wszystko dobrym. Wszystko, co jest wyrazem autodeterminacji z zasady jest dobre i za takie powinno być uznane przez…

Płacz Jezusa

Kard. Grzegorz Ryś
Kościół przeżywa właśnie kolejny „moment nawiedzenia” przez Pana. Jest nim Synod o synodalności. Od rozpoznania i przyjęcia tego czasu i tej aktywności zależy…
Widzenia - cytaty wybiera Piotr Sikora

widzenia

Piotr Sikora

CZYTANIA LITURGICZNE (3 – 10 XII)

Kraj

Leszek Balcerowicz na 25. Targach Książki w Krakowie, październik 2022 r. /Łukasz Gągulski / PAP

Rachunki z Balcerowiczem

Marek Rabij
On sam uważa się za strażnika kanonu zdrowej ekonomii.
Borys Budka i Donald Tusk przed 1. posiedzeniem Sejmu X kadencji, Warszawa, 21 listopada 2023 r. / Fot. Zbyszek Kaczmarek / Forum

Narracja pilnie poszukiwana

Rafał Matyja
Potrzebujemy takiej doktryny sprawowania władzy, która byłaby własnością całego rządzącego układu, a nie tylko jednego z jego ośrodków czy też jednej z partii…
"Małopolski Weekend Cudów" Szlachetnej Paczki - wręczanie prezentów potrzebującym rodzinom, grudzień 2022 r. / Fot. Beata Zawrzel / Reporter

Biedni współczują bardziej

Szymon Żyśko
Blisko 1,8 mln Polaków żyje w skrajnym ubóstwie. Gdyby zebrać wszystkich w jednym miejscu, stworzyliby miasto wielkości Warszawy. Nowy raport Szlachetnej…

Wiara

Instalacja świetlna w katedrze w Peterborough przygotowana na uroczyste rozpoczęcie adwentu. Wielka Brytania, 22 listopada 2023 r. / Joe Giddens / PA Images / Forum

Świeżość Boga

Piotr Sikora
Liturgiczny czas, którego zasadniczą treścią jest oczekiwanie na nadchodzące Nowe – może być dobrą okazją, by zastanowić się głębiej nad tym, jak nowość i…
Konferencja prasowa papieża Franciszka na pokładzie samolotu papieskiego. Francja, 23 września 2023 r. / Vatican Pool / Getty Images MARSEILLE, FRANCE - SEPTEMBER 23: (STRICTLY EDITORIAL USE ONLY - NO MERCHANDISING) Pope Francis speaks with journalists aboard the papal plane as he returns to Rome on September 23, 2023 in Marseille, France. Pope Francis visited France's multicultural city of Marseille along the Mediterranean coast, during a migrant crisis along European borders. (Photo by Vatican Media v

Ojciec święty i jego wykręty

Edward Augustyn
Franciszek lubi cytować pouczające historie, zaczynające się od słów: „Nie wiem, czy to prawda, ale...”. Korzysta z niezweryfikowanych źródeł, powołuje się na…
Generał Jean-Louisa Georgelin kierował pracami restauratorskimi katedry Notre-Dame. Paryż, 16 czerwca 2021 r. / THOMAS SAMSON / AFP / EAST NEWS

Nowe życie katedry

Anna Garycka
Francuzi z napięciem czekają na to wydarzenie, bo pożar Notre-Dame uprzytomnił im, że katedra symbolicznie pełni rolę duszy francuskiego społeczeństwa.

Świat

Ukraińscy żołnierze na linii frontu w okolicach Kupiańska. Obwód charkowski, Ukraina, 21 listopada 2023 r. / Ozge Elif Kizil / Anadolu / EAST NEWS

Chmury nad Kijowem

Wojciech Konończuk
Sprawy wokół Ukrainy nie idą w dobrą stronę. Na Kremlu zacierają ręce z przekonaniem, że Rosja powoli, ale konsekwentnie zmierza po zwycięstwo.
Masowe demonstruje przeciwko ustawie o amnestii dla osób zaangażowanych w referendum w sprawie niepodległości Katalonii w 2017 r. Madryt, 18 listopada 2023 r. / JAVIER SORIANO / AFP / EAST NEWS

Cena władzy

Agnieszka Zielińska
Aby utrzymać władzę, lewicowy premier Hiszpanii jest gotów zapłacić wysoką cenę. Część społeczeństwa mówi: „nie”.
Wiec solidarności z Izraelem po ataku Hamasu. Praga, 1 listopada 2023 r. / MICHAL CIZEK / AFP / EAST NEWS

Czesi murem za Izraelem

Martyna Wasiuta
Na budynkach publicznych w Pradze obok flag ukraińskich powiewają flagi izraelskie. W mało którym kraju Europy można zobaczyć dziś taki obraz.
Plakaty ze zdjęciami dzieci przetrzymywanych w Strefie Gazy. Tel Awiw, 20 listopada 2023 r. / Amir Levy / Getty Images

Mamy już dość bólu

Karolina Przewrocka-Aderet
Skutki ataku Hamasu i codzienny ostrzał rakietowy dotykają w Izraelu wszystkich jego mieszkańców – zarówno Żydów, jak i Arabów. Rozmawialiśmy z jednymi i…
Javier Milei podczas wiecu w San Martin. Argentyna, 25 września 2023 r. / Tomas Cuesta / Getty Images

Argentyna na nowo

Doma Matejko
W argentyńskich wyborach starły się dwie odmienne wizje przyszłości. Wygrała prawicowo-ultraliberalna. Dlaczego poparło ją wielu młodych ludzi?

Historia

Cmentarz w miejscowości Barysz, Ukraina. Czerwiec, 2019 r. / fot. Anna Wylegała

Antypolska akcja we wsi Barysz

Anna Wylegała
To ostatni dziś moment, by efekt pracy badawczej historyka mogli wziąć do ręki ludzie, którzy w latach 1944-45 byli dziećmi – i ocaleli z rzezi dokonanej w…

Nauka

Komórka nerwowa atakowana przez przeciwciała./ Fot. Shutterstock

Odwrotne szczepionki

Anna Bartosik
Choroby autoimmunologiczne są wynikiem fatalnej pomyłki – organizm sam zwalcza swoje tkanki i narządy. Nowe eksperymenty sugerują pomysłowy sposób, jak je…
Tomasz Gotfryd / materiał prasowy Sano Science
MATERIAŁ PARTNERA

Cyfrowa rewolucja w medycynie

Piotr Urbańczyk
W Krakowie swoją działalność prowadzi Centrum Medycyny Obliczeniowej Sano – autonomiczna jednostka naukowa zaangażowana w prowadzenie badań i projektowanie…

Kultura

fot. Kuba Dąbrowski / materiały prasowe

Taki jestem, spójrz!

Jan Błaszczak, Marcin Masecki
Wcześniej zrealizowałem wiele spektakularnych projektów, ale często łatwiej jest zrobić pokaz fajerwerków, niż rozmawiać na scenie ze swoim wewnętrznym…
Budynek byłego hotelu Cracovia, 2018 r. / Fot. Paweł Ulatowski / Forum

Nowe szaty Cracovii

Beata Chomątowska
Po sześciu latach od zakupu przez państwo dawnego hotelu Cracovia wybrano projekt jego przebudowy, zgodny z przyszłą muzealną funkcją. Pytanie, jak długo…
Moï Ver, Członkowie młodzieżowego ruchu syjonistycznego He-Chaluc, 1937 r. / materiały prasowe Muzeum Warszawy

Inna awangarda

Piotr Kosiewski
Jego prace, długo zapomniane, należą do najważniejszych osiągnięć awangardowej fotografii. I są częścią polskiej historii.
Magdalena Wieczorek (Ewa) i Jacek Beler (Robot Artur) w filmie "W nich cała nadzieja", Polska 2023.

Hasło nieprawidłowe

Anita Piotrowska
Przemiany cywilizacyjne i kryzys klimatyczny sprawiają, że coraz więcej miejsc na Ziemi zaczyna przypominać krajobraz po katastrofie, a podgatunek zwany…

Bez lukru

Lektor
Są tu oczywiście anegdoty, jak o niewysokim Przybosiu holującym przez Kraków pijanego Gałczyńskiego, który w zaspie śnieżnej gubi sztuczną szczękę. Córka…

Felietony

Fot. Karol Paciorek /

Polityka i pozory

Tomasz Stawiszyński
Pamiętam te widoki sprzed kilku lat, kiedy odwiedzałem Kalifornię. Skały, rozłożyste drzewa, przestrzeń, ocean. Ale poza monumentalnym pięknem przyrody i…
Wojciech Bonowicz / Fot. Grażyna Makara /

Cukierki

Wojciech Bonowicz
Pamiętam, jak znalazłem w trawie rozsypane cukierki, irysy, które musiały wypaść komuś z pękniętej torebki. Pamiętam, że kiedy je znalazłem, było mi głupio, bo…
/

Po wyborach

Jacek Podsiadło
Język po wyborach zaczyna znaczyć coś zupełnie innego niż przed.
Olga Drenda - Felieton w "Tygodniku Powszechnym"

Prawda ekranu

Olga Drenda
Wcale nie ma być realistycznie. To nie są typowe dni z życia: to życie, w którym ktoś świadomie odgrywa rolę główną.

Mistrz świata

Stanisław Mancewicz
Nikt jeszcze nie upokorzył tak okropnie, na oczach milionów ludzi, jednego człowieka, jak zrobiła to prawica z Mateuszem Morawieckim.

Smaki

Paweł Bravo - Smaki - Felieton w "Tygodniku Powszechnym"

Energia zza morza

Paweł Bravo
W czas kulminacji mroku i zestresowanej wsobności, w jaką popadamy w obliczu świąt, zacznijmy się chociaż widzieć.

Zmysły

Ilustracja z ksiązki "W grudniu po południu" Wydawnictwa Dwukropek / Rys. Magdalena Kwapińska / materiały prasowe

25 dni z książką

Magdalena Nowicka-Franczak
Kalendarz adwentowy nie musi pachnieć czekoladą ani brzęczeć zabawkami schowanymi w maleńkich skrytkach. Czekać na święta można także z opowieścią.

Tygodnik Czytelników

Skończmy z rygoryzmem moralnym

Tymoteusz
„TP” 43/2023 | Na szczęście na naszych oczach sumienie wraca na właściwe miejsce.

Dodatki w numerze Nr 49/2023