literatura

Artykuły na ten temat

Louis-Ferdinand Celine ze swoimi psami w Meudon. Francja, ok. 1955 r. // Fot. Roger Viollet / Getty Images

„Wojna” Céline’a: polski przekład zagubionej powieści

Olga Żyminkowska
Dla Céline’a wojna to najgłębszy rodzaj wglądu w rzeczywistość i ludzką naturę. U podstaw jego metafizyki leży bezpośrednie i cielesne doznanie, które wojna…
Wojciech Bonowicz, Dziennik pocieszenia

Książka tygodnia: „Dziennik pocieszenia” Wojciecha Bonowicza

Lektor
Ćwiczenie umiejętności zatrzymania się, znieruchomienia. Uważności, która uwrażliwia nas na szczegół i wydobywa z chaosu emocji. Pokory wobec świata, która…

O sytuacjach granicznych. Rozmowa z Małgorzatą Rejmer | Natura przyszłości

Grzegorz Jankowicz, Małgorzata Rejmer
Dlaczego konfrontacja z sytuacją graniczną może prowadzić do poczucia pustki? Czy z tej konfrontacji można wyjść obronną ręką? Jak przełomowe doświadczenia…
Fragment okładki // materiały prasowe

Książka tygodnia: o pamięci żydowskich Czerniowców

Lektor
Ta książka ma kilka warstw: jest historią i rekonstrukcją „Wiednia Wschodu”, konfrontacją legendy ze współczesnością, odzyskiwaniem i weryfikacją pamięci,…
Uczennice w muzułmańskiej szkole Future Prowers w Maiduguri. Nigeria, 19 października 2017 r. // Fot. Newsha Tavakolian / Magnum Photos / Forum

Projekt Cassandra: czy literatura może przewidywać konflikty i kryzysy? Międzynarodowa grupa badaczy postanowiła to sprawdzić

Monika Ochędowska, Monika Wolting
Prof. Monika Wolting: „Szukamy w powieściach – albo wierszach czy piosenkach – słów określających emocje i nastroje społeczne, takich jak strach, niepokój,…
Jan Papuga, Szczecin 1966 r. // Fot. Witold Chromiński / archiwum prywatne

Był „Nikiforem polskiej literatury” i wiecznym włóczęgą. Nie pasował do PRL-u, podążał za marzeniem: Jan Papuga

Aleksandra Radecka
Prekursor powojennego pisarstwa marynistycznego, polski Jack London, trochę Stachura, a trochę Himilsbach – tak go opisywano. Istotnie, swoimi przygodami…
Latarnia morska Warnemünd, okolice Rostocku, Niemcy. // Hechtenberg / BE&W

Bałtyk: wędrówka przez krainę niesamowitości

Michał Sowiński, Paul Scraton
Paul Scraton, reporter: Bałtyk ma w sobie coś niepokojącego. Właściwie nie występują tu przypływy ani odpływy, pachnie też inaczej, bo jest mało zasolony. To…

Co dają nam opowieści, których głównym tematem jest tożsamość? Rozmowa z Abdulrazakiem Gurnahem | Natura przyszłości

Grzegorz Jankowicz, Abdulrazak Gurnah
Jak zmieniały się warunki społeczne w Afryce Wschodniej w czasach kolonialnych i po odzyskaniu przez Zanzibar niepodległości? Co jest istotą doświadczenia…
Jon Fosse po ogłoszeniu literackiej Nagrody Nobla. Norwegia, Frekhaug 6 października 2023 r. // Fot. Helge Skodvin / Getty Images

Jon Fosse: co przywiodło do katolicyzmu laureata Nagrody Nobla?

Sebastian Duda
W młodości miał problemy z jakąkolwiek teologią i wiarą. Jako 16-latek gwałtownie odciął się od Kościoła luterańskiego, do którego należał od dzieciństwa.…
Brigitte Giraud. Paryż 27 października 2022 r. / Fot. Julien de Rosa / AFP / East News

„Żyć szybko” Brigitte Giraud: zapis działania pamięci człowieka gwałtownie osamotnionego

Magdalena Nowicka-Franczak
Wyróżniona Nagrodą Goncourtów powieść Giraud nie jest epickim świadectwem czasów, tożsamościowym manifestem ani eksperymentem formalnym. Ale czy każda warta…

Dlaczego dziś prywatność jest problemem politycznym? Rozmowa z Lauren Groff | Natura przyszłości

Grzegorz Jankowicz, Lauren Groff
Jaki wpływ na możliwość zachowania prywatności mają warunki społeczne i ekonomiczne, w których na co dzień żyjemy? Jak regulowano prawo do prywatności w…

Czy opowieść może być receptą na zagrożenia, z którymi się mierzymy? Rozmowa z Andrzejem Marcem, filozofem | Natura przyszłości

Grzegorz Jankowicz, Andrzej Marzec
Andrzej Marzec: Jeżeli miałbym powiedzieć, jaka jest przyszłość, przyszłość będzie nieludzka. Ludzko-nieludzka. Będziemy musieli nawiązać nowe kontakty, nowe…

Grzegorz Jankowicz w Instytucie Książki i Instytucie Literatury

Nasz redakcyjny kolega, dyrektor programów literackich Fundacji Tygodnika Powszechnego i dyrektor programowy współorganizowanego przez naszą fundację…
Stanisław Mancewicz / Fot. Grażyna Makara / Katarzyna Włoch // Tygodnik Powszechny

Dlaczego po zmianie rządu muszą się zmieniać lektury

Stanisław Mancewicz
W kraju, w którym poziom czytelnictwa winduje lektura instrukcji obsługi sprzętu AGD, dywagacje na temat obecności Szekspira czy Mickiewicza w szkole muszą…
Michał Paweł Markowski / Fot. Tymon Markowski / archiwum prywatne

Michał Paweł Markowski: Najnowsza polska literatura? Jakoś to wszystko za łatwe, za proste, zbyt się przewidywalnie układa

Michał Sowiński, Michał Paweł Markowski
Ludzie, którzy mówią od razu pełnymi zdaniami wielokrotnie złożonymi, i ludzie, którzy nie mogą się powstrzymać od opowiadania jakichś historii, budzą moje…
Węgierskie odkrycie

Książka tygodnia: wielka powieść Miklósa Bánffyego

Lektor
Rzeczywistość, tak szczegółowo i tak zmysłowo odmalowana przez pisarza – ach, te bale, polowania, wyścigi i romanse – znajduje się u progu końca.
Sofi Oksanen / Fot. Ulf Andersen / Be&W

Sofi Oksanen, fińska pisarka: Mamy teraz ten sam problem co Polska. Rosja instrumentalizuje imigrację, wykorzystuje tych biednych ludzi, wypychając ich ku naszej granicy

Patrycja Bukalska, Sofi Oksanen
Ostatniej jesieni byłam we Francji i w Niemczech i zdziwiłam się, że tam te informacje, co się dzieje na naszej granicy, nie wzbudzały zainteresowania. Nawet…

Niemieckie inwestycje w Krakowie czasu wojny długo były tematem jakby wstydliwym. Lektor o książce „Niechciana stołeczność”

Lektor
Jak budynek dawnych kuchni królewskich na Wawelu zmienił się (nie do poznania) w kancelarię generalnego gubernatora? Czyją miał być rezydencją Schloss…
John M.Coetzee, Rzym, czerwiec 2004 r. // Fot. TIZIANA FABI / AFP / East News

Kto ty jesteś. „Polak” J.M. Coetzeego: powieść o ograniczeniach języka

Magdalena Nowicka-Franczak
Laureat Literackiej Nagrody Nobla, dwukrotnie nagrodzony Bookerem, napisał powieść o naszym rodaku. I to nie byle jakim.
Ursula Le Guin w swoim domu w Portland. 15 grudnia 2005 r. / fot. Dan Tuffs / Getty Images

Fenomen Le Guin: jak opisać łuskanie ziaren owsa

Piotr Kofta
Do monumentalnej serii polskich przekładów dołączyła właśnie ostatnia powieść Ursuli K. Le Guin. Pisarki, która rozsadziła ramy fantasy i science fiction,…

Nic tu nie jest oczywiste. Zakończyła się jubileuszowa, 15. edycja Festiwalu Conrada

Grzegorz Jankowicz
Dopiero wtedy, gdy uświadomimy sobie kruchość fundamentów, na których wspierają się nasze literackie i nieliterackie sądy o rzeczywistości, będziemy mogli coś…

Twórczość Judith Schalansky, czyli skrzynia pełna skarbów

Paulina Frankiewicz
Pisać to dla Judith Schalansky utrwalać i porządkować to, co samodzielnie odkryte. Książki sygnowane jej nazwiskiem są w pełni autorskimi projektami: jej woli…
Intan Paramadithy

Intan Paramaditha i uniwersum nieskończonych możliwości

Marianna Lis
W powieści Intan Paramadithy pierwsza decyzja – rozpoczęcie wędrówki – należy do głównej bohaterki. Każda kolejna – do osób czytających książkę, którym autorka…
Asymulacja

Debiutancka książka Natashy Brown: historia czarnej Brytyjki

Grzegorz Jankowicz
Debiutancka książka Natashy Brown „Przyjęcie” jest powieścioesejem, który obnaża brytyjski system społeczny z jego pozorną otwartością na migrantów. Za fasadą…
Z innej Europy

Georgi Gospodinow: pisarz innej Europy

Magdalena Pytlak
Wśród znakomitych gości tegorocznej edycji Festiwalu Conrada jest pisarz, którego redakcja „Tygodnika” chciałaby szczególnie polecić czytelnikom.

Oskarżona Arundhati Roy

Marek Rabij
Prokuratora zarzuciła laureatce Nagrody Bookera nawoływanie do buntu. Opozycja twierdzi, że to ordynarna próba uciszenia znanej intelektualistki, która od lat…
Miliard skulonych dusz

Miliard skulonych dusz. O „Wieku zła” Deepti Kapoor

Marek Rabij
Deepti Kapoor krzyczy. Jej zdaniem to jedynawłaściwa postawa wobec indyjskiej rzeczywiści.

Notoryczni debiutanci

Maria Karpińska
Kursy kreatywnego pisania przynoszą wiele porad dla początkujących twórców. Szczególnie ciekawą sugestią jest ta, która zaleca napisanie drugiej książkiprzed…

Przeprawa przez bezsilność. Kim jest Jon Fosse, laureat Literackiej Nagrody Nobla 2023

Igor Kierkosz
Dawno nie mieliśmy pisarza, który zamiast na diagnozy czy morały, byłby tak bezgranicznie otwarty na zwykłe życie. Po to, żeby znaleźć najważniejsze – nitki…
Emocje z krwi i kości

Sfera emocjonalna nigdy nie powinna być traktowana jako coś niepożądanego

Tina Oziewicz, Katarzyna Kubisiowska
TINA OZIEWICZ, pisarka: Jeśli ktoś sam musiał zaprzeczać swoim uczuciom, teraz zaprzecza uczuciom swojego dziecka i myśli, że na tym polega wychowanie.
W drewnianej skrzyni

W drewnianej skrzyni. Lektor o „Zagadkach bytu” Sławomira Mrożka

Lektor
Jest też Mrożek-prozaik i Mrożek-rysownik, co w zgrabnym połączeniu przypomina ta jubileuszowa książeczka.
O śmierci bez przesady

Antoni Kroh to dobry pisarz. Lektor czyta „Anioł śmierci z kilku stron”

Lektor
Autor „Sklepu potrzeb kulturalnych" dokonuje niezwykłego podsumowania swojego życia i doświadczeń
Nie Rosja

Inna Białoruś. Posłuchajcie Wasila Bykaua

Zbigniew Rokita
Ukraińcy przetrwają jako naród i tożsamościowo wyjdą z wojny silniejsi niż kiedykolwiek. Białorusini zaś swoją wojnę przegrywają, zagrożony jest ich język i …

Jak nie zostałem mężczyzną

Bartosz Sadulski
Najważniejszym zadaniem było nie stać się nim – zasępionym facetem bez zainteresowań, chowającym się z piwem w garażu, wiecznie cierpiącym na syndrom oblężonej…
/ KATARZYNA LASOŃ / AGENCJA OPOWIEŚCI

Małgorzata Rejmer: Szukam opowiadaczy

Małgorzata Rejmer, Aleksandra Wojtaszek
Mój głos jest słyszalny, dlatego czuję podwójną odpowiedzialność, bo nie przedstawiam tylko faktów, ale też moje ich interpretacje.
/ PIOTR SADURSKI DLA „TP”

Czytanie z ciała

Barbara Klicka, Katarzyna Kubisiowska
Barbara Klicka, pisarka: Ludzkie ciepło jest jedyną siłą, która potrafi zażegnać obojętność świata. Tata mógł nie kumać, o co mi chodzi, ja mogłam nie kumać, o…
/ ALEKSANDER JAŁOSIŃSKI / FORUM

Lem na nowo. Czego nie wiedzieliśmy o wielkim pisarzu

Tomasz Fiałkowski
Stanisław Lem musiał doświadczył traumy tak przeraźliwej, że zbudował wokół siebie barierę ochronną, by móc żyć i tworzyć.
Terry Pratchett / fot. Tom Pilston / The Independent / REX / EAST NEWS /

Pożegnanie Pratchetta

Michał Kuźmiński
Od lat zmagał się z chorobą Alzheimera. Jedyny w swoim rodzaju pisarz fantasy zmarł 12 marca w wieku zaledwie 66 lat.
Margaret Atwood / MARIA MORATTI / GETTY IMAGES

Literaci do algorytmów

Jacek Taran
W ciągu ostatniej dekady dochody pisarzy w Stanach Zjednoczonych spadły aż o 40 proc. Pojawienie się sztucznej inteligencji może sprawić, że spadek będzie się…
Fragment ilustracji z albumu „Spotkanie po latach”, Reprodukcja dzięki uprzejmości autora i Wydawnictwa Literackiego /

Pan Wrzątek. Maciej Sieńczyk to arcymistrz komiksu

Wojciech A. Albiński
Na spotkaniu autorskim spytano Sieńczyka, skąd wziął pomysł na opowieść o człowieku, który dla złagodzenia cierpienia kociąt chodził wokół nich, by pchły…
Zeruya Shalev / GAWRISCH / ULLSTEIN BILD / GETTY IMAGES

Niewdzięczny kraj. Jak pisarka Zeruya Shalev stała się głosem obywatelskiej opozycji w Izraelu

Karolina Przewrocka-Aderet
Zeruya Shalev: Premier Nataniahu uprawia rodzaj przemocy domowej. Karze swoje państwo za samą podejrzliwość wobec niego.
/

Wywoływanie ducha. „Była sobie kiedyś” Yael Neeman

Lektor
Była – ale kim? Kim była Sylwia Fein, córka polskich Żydów, urodzona w 1947 r. w Niemczech w obozie dla dipisów, w Izraelu obdarzona nielubianym przez siebie…
Carson McCullers, 1955 r. / AP / EAST NEWS

Rozgość się, smutku. Carson McCullers jest mistrzynią opowiadań

Magdalena Nowicka-Franczak
W amerykańskiej kulturze opowiadania zajmują miejsce szczególne. Nie są wprawką ani odrzutem, tylko destylacją sensów w niewielkiej fabule.
Ksiądz Adam Boniecki, Kraków, wrzesień 2021 r. / GRAŻYNA MAKARA

Przepis na dobre życie według ks. Adama Bonieckiego

Maciej Müller
„Jeśli masz okazję wyjątkowego spotkania i ciekawej rozmowy, nigdy jej nie marnuj” – radzi ks. Adam Boniecki na kartach nowej książki.
/

Lektor: „Gdzie nieistniejący i zmarli mogą z nami rozmawiać"

Lektor
To powrót do literackiego portretu, do jednostki w jej niepowtarzalności.
Éric Vuillard. Segowia, Hiszpania, 19 września 2022 r. / PABLO MARTIN / EFE / FORUM

Gniewni przeciw gnuśnym. Éric Vuillard trafia do polskich księgarń

Magdalena Nowicka-Franczak
Vuillard jest piszącym fikcje dokumentalistą. Opiera się na źródłach historycznych, pamiętnikach i protokołach sądowych. Przerzuca mosty między wtedy a dziś,…
Angela Carter, 1984 r / EVE ARNOLD / MAGNUM PHOTOS / FORUM

Wielka ucieczka. Opowieść o Angeli Carter

Beata Chomątowska
Choć czytelnicy, którym dane było odkryć jej prozę, byli zachwyceni, krytycy ją ignorowali. „Odrębność” – słowo, które dobrze brzmi w biografiach – potrafi…
/ GRAŻYNA MAKARA

Dubravka Ugrešić: Deficyty wyobraźni

Dubravka Ugrešić, Michał Sowiński, Aleksandra Wojtaszek
Dubravka Ugrešić, pisarka: Nasza pamięć jest regularnie formatowana, jak dyski w komputerach. Ile cywilizacji w dziejach ludzkości upadło? Katastrofy …