historia PRL-u

Artykuły na ten temat

Jan Papuga, Szczecin 1966 r. // Fot. Witold Chromiński / archiwum prywatne

Był „Nikiforem polskiej literatury” i wiecznym włóczęgą. Nie pasował do PRL-u, podążał za marzeniem: Jan Papuga

Aleksandra Radecka
Prekursor powojennego pisarstwa marynistycznego, polski Jack London, trochę Stachura, a trochę Himilsbach – tak go opisywano. Istotnie, swoimi przygodami…
Cela bp. Antoniego Baraniaka w więzieniu na Rakowieckiej - dziś izba pamięci biskupa // Fot. ze zbiorów Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL

Blizny na jego plecach zobaczyła przy badaniu. „Pamiątka?” – zapytała. „Tak, pamiątka” – odparł lapidarnie. Antoni Baraniak nie lubił o tym mówić

Stanisław Zasada
Po 27 miesiącach w areszcie zostały mu nie tylko szerokie blizny na plecach. Odtąd stał się też nerwowy, dużo palił... Wieś Sebastianowo, Więzienie na…
Abp Antoni Baraniak podczas obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski w Drohiczynie, 2 października 1966 r. // Fot. NAC

Funkcjonariusze tajnej policji rzucili, aby ubrał się ciepło. Kolejne dwa lata miał spędzić w najgorszym areszcie PRL. Antoni Baraniak jednak nie dał się złamać

Bartłomiej Noszczak
Zanim został arcybiskupem Poznania, był sekretarzem prymasów. Dlatego wpadł w tryby UB: komuniści liczyli, że złoży zeznania przeciw Wyszyńskiemu. Nie złożył,…
Józef Gargasz i Zofia Misztal, ok. 1945-1950 r. / Zbiory Jana Misztala

Był to jedyny chyba taki wyrok w powojennej Polsce: sąd orzekł, że funkcjonariusze MO i UB nie musieli zabijać. Zofia wywalczyła go dla swojego Józefa. Oto ich historia

Cezary Brożek
We młynie w Sułkowicach Józef bywa początkowo na spotkaniach z podwładnymi z konspiracji. Potem pod pretekstem tych spotkań. Wreszcie już bez pretekstu – dla…
Ks. Michał Rapacz - kandydat na ołtarze

Zabił go prawdopodobnie „szwadron śmierci”, grupa likwidacyjna z UB. Papież Franciszek właśnie zatwierdził dekret o jego męczeństwie

Patryk Stanik
Gdy namawiano go, by ukrył się przed nową władzą, odmówił. Nie chciał zostawiać ludzi, którym pomagał już wcześniej, podczas niemieckiej okupacji. Przyszli po…

Rozwiązanie problemów cepem zawsze bazuje na lękach

Olga Drenda
Komuś nieostrożnemu zdarzył się wypadek nad stawem? Zakazujemy wszystkim dostępu do stawu. Pojawiły się podejrzenia, że z drzewa może spaść gałąź? Trzeba…
/

Historia i zdrowy rozsądek. Recenzja książki Marcina Kuli

Lektor
Ta książka odsłania pułapki myślenia w kategoriach wyłącznie narodowych, a w populizmie dostrzega „zjawisko długiego trwania”, pokazując jego postpeerelowskie…
/

Nieco marudzenia. Polscy literaci w PRL-u

Lektor
Tomasz Potkaj pisze interesująco, z mnóstwem szczegółów i anegdot. Tyle na początek, bo będzie w tej recenzji marudzenie.
Michał Koterski jako Edward Gierek w filmie „Gierek” Michała Węgrzyna / MATERIAŁY PRASOWE /

Edward Rozrzutny

Jakub Szumski
W filmie o I sekretarzu PZPR nie znajdziemy ani prawdy czasu, ani prawdy ekranu. Ważne jest tylko to, że tytułowego bohatera można użyć we współczesnych…
Po pacyfikacji strajku w kopalni Wujek. Katowice, 16 grudnia 1981 r. / AUTOR NIEZNANY / ŚLĄSKIE CENTRUM WOLNOŚCI I SOLIDARNOŚCI

Termopile na Brynowie

Zbigniew Rokita
WYDARZYŁO SIĘ 16 GRUDNIA 1981 r. | Była to największa zbrodnia stanu wojennego. Dziś masakra na Wujku to jedna z niewielu kart polskiej historii wieku XX,…
Otwarcie wystawy fotograficznej upamiętniającej ofiary tragedii w Czarnobylu, Warszawa, 26 kwietnia 2006 r. / KRZYSZTOF SITEK / PAP

Płyn Lugola, ruska Cola

Kamil Dworaczek
Choć od katastrofy czarnobylskiej minęło 35 lat, w tej historii wciąż są luki. Na przykład: czy działania rządu PRL były adekwatne do zagrożenia?
/ BARTEK MACIEJEWSKI

Powiększenie

Chris Niedenthal, Katarzyna Kubisiowska
CHRIS NIEDENTHAL, fotograf: Domofony wszystko zepsuły, za PRL-u było ich bardzo mało. Nie da się już wejść do apartamentowca i robić zdjęć z dachu czy klatki…
Żniwa w PGR-ze pod Tomaszowem Lubelskim, lata 60. XX w. / MUZEUM REGIONALNE W TOMASZOWIE LUBELSKIM

Machnów idzie na siew

Eliza Leszczyńska-Pieniak
Pod koniec PRL-u Państwowe Gospodarstwa Rolne zatrudniały tylu ludzi, co górnictwo. 30 lat temu zaczął się proces ich likwidacji.
Józef Rurawski, Kielce, wrzesień 2020 r. / GRAŻYNA MAKARA

Marsz przez pustynię

Józef Rurawski, Kalina Błażejowska
JÓZEF RURAWSKI, historyk literatury: Że kogoś zabiłem? Nie spędzało mi to snu z powiek. Za dużo przeszedłem, żeby tak przeżywać.
Londyn, Victoria Station, 30 listopada 1948 r. / TOPFOTO / FORUM

Pseudonim „Ważny”

Krzysztof Tarka
65 lat temu emigracyjny polski premier okazał się agentem komunistycznego wywiadu.
Marsz głodowy – demonstracja w sprawie poprawy zaopatrzenia w sklepach i przeciwko podwyżkom cen. Łódź, ul. Piotrkowska, lipiec 1981 r. / JOSEPH P. CZARNECKI / EAST NEWS

Zapomniany protest

Bartosz Józefiak
Blisko 40 lat temu ulicami Łodzi przeszła największa demonstracja PRL-u. Dziś jej uczestniczki mówią: nie o taką Polskę maszerowałyśmy.
Wystawa „Twarze wrocławskiej bezpieki”, przygotowana przez IPN. Rynek we Wrocławiu, lipiec 2007 r. / / ADAM LACH / EAST NEWS

Esbecja w likwidacji

Tomasz Kozłowski
30 lat temu, w lipcu 1990 r., Czesław Kiszczak odszedł z funkcji szefa MSW w rządzie Mazowieckiego, a jego miejsce zajął Krzysztof Kozłowski. Służbę…
Msza św. na terenie zajezdni autobusowej nr VII przy ul. Grabiszyńskiej podczas strajku solidarnościowego z robotnikami Wybrzeża. Wrocław, sierpień 1980 r. / ARCHIWUM OŚRODKA PAMIĘĆ I PRZYSZŁOŚĆ

Nasz strajk dla Gdańska

Wojciech Kucharski
We wspomnieniach powraca jedno stwierdzenie, kwitujące brak autobusów i tramwajów w chłodny poranek 26 sierpnia 1980 roku: „Zaczęło się”.
Okładka dodatku: W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku / MACIEJ KOSYCARZ / KFP

Polskie spojrzenia na koniec wojny

Łukasz Kamiński
Dyskusja o tym, czego doświadczyliśmy w latach 1944-45, rozwinęła się zaskakująco późno. Tymczasem to, czy zostaliśmy wtedy wyzwoleni, czy znaleźliśmy się pod…
Posiedzenie KC PZPR. Członek KC Mieczysław Rakowski, minister obrony Wojciech Jaruzelski i nowy przywódca Stanisław Kania. Warszawa, wrzesień 1980 r. / JAN MOREK / PAP

Ostatni

Antoni Dudek
Doszedł na szczyt: od wiejskiego aktywisty przez nadzorcę aparatu represji po szefa partii rządzącej. Stanisław Kania należał do najbardziej zaangażowanych…