Tygodnik Powszechny Nr 20/2023

Data wydania:
Numer wydania:
20
Rok wydania:
2023
 

Edytorial

/ GRAŻYNA MAKARA

Lonny

Ks. Adam Boniecki
Ludzi kochała i im ufała, nikogo nie wykluczała i nie osądzała. Jej życie było księgą, w której wiele ważnych stron było zapisanych tylko w niebie, bo też nie…

Obraz tygodnia

fot. Jacek Domiński / REPORTER /

Kaczyński kontra Ziobro. Mały procent na wagę wielkiej koalicji

Marek Kęskrawiec
Złapał Kozak Tatarzyna, a Tatarzyn za łeb trzyma – można by powiedzieć na temat trwających od miesięcy zapasów Jarosława Kaczyńskiego ze Zbigniewem Ziobrą.
Król Karol III i królowa Camilla wracają do Pałacu Buckingham po ceremoni koronacji. Londyn, 6 maja 2023 r. / fot. Neil Mockford / Getty Images /

Karol, król obywateli

Marcin Żyła
Paradoks brytyjskiego królestwa polega na tym, że o jego sile decydują już nie monarchowie, lecz mieszkańcy. Im dalej od pałacu Buckingham, tym wyraźniej to…
Zaklad Utylizacyjny w Gdańsku. 16 maja 2022 r. / fot. Wojciech Stróżyk / REPORTER /

Polska przestaje importować śmieci. Nowe dane GIOS

Krzysztof Story
W 2022 r. Polska wyeksportowała 350 tys. ton odpadów, w tym samym czasie z zagranicy przyjechało do nas 300 tys. ton. To był pierwszy rok, w którym eksport…
fot. Bartlomiej Magierowski / EAST NEWS /

Głośny raport fundacji Martyny Wojciechowskiej o zdrowiu psychicznym dzieci budzi wątpliwości

Przemysław Wilczyński
To nie jest jakiś błahy, anegdotyczny spór o „clickbait miesiąca”. W tej arcyważnej sprawie ostatnie, czego potrzebujemy, to paniki moralne.

PIT 2022: prezenty pod urnę

Marek Rabij
Bezprecedensowa – tak Mateusz Morawiecki określił skalę zwrotów podatku za ubiegły rok. Fiskus odda ponad 20 mld zł, które wrócą na konta co najmniej 15 mln…

Kraj w skrócie

2 – 8 maja
/ MPUMELELO MACU / RED BULL / AFP

Bieg inny niż wszystkie

JT
Ukraiński policjant przed budynkiem trafionym przez rosyjską rakietę. Awdijiwka, Ukraina, 17 marca 2023 r. / fot. Evgeniy Maloletka/Associated Press/East News /

Ukraińska kontrofensywa: odliczanie do D-Day

Wojciech Pięciak
Patrząc na ostatnie kilkanaście dni, trudno wskazać moment, gdy można by powiedzieć: zaczęło się! Jedno jest pewne: dynamika wojny się zmienia.

USA: czy wybory zmienią się w farsę?

Agata Kaźmierska, Michał Gikowski
Polityczna propaganda nigdy nie potrzebowała prawdy, ale teraz narzędzia oparte na sztucznej inteligencji pozwalają kłamać szybciej, taniej i bardziej…

Kościół w skrócie

2–8 maja

Plan dla Ukrainy: papież wie, co mówi

Edward Augustyn
Franciszek, jezuita z wieloletnim stażem, jest graczem zbyt wytrawnym, by strzelać do własnej bramki. W jego zaangażowanie na rzecz pokoju w Ukrainie trudno…

Matka Boża pod Cedynią, czyli jak nie czytać dziejów

Maciej Müller
W indeksie podręcznika dziejów Polski wydanego pod egidą polskich biskupów Maryja byłaby chyba najczęściej występującą postacią.

Kultura w skrócie

2–8 maja
/ SUZANNE CORDEIRO / EAST NEWS

Wieczny Willie

Michał Okoński
Jest głosem Ameryki, mistrzem rubato, słynącym z ciepłego, rozwibrowanego, lekko nosowego barytonu.

Menopauza i mózg: w poszukiwaniu terapii

Bartosz Kabała
Naturalna utrata płodności u kobiet to jedna z cech, które wyróżniają ludzi spośród innych ssaków. To powoduje jednak, że okres przekwitania kryje przed nauką…
/

Bartosz Minkiewicz rysuje

Bartosz Minkiewicz

Temat Tygodnika

/ KASIA KOZAKIEWICZ

To matura, nie chęć szczera

Przemysław Wilczyński
Podeptaliśmy wszystko, co ważne w edukacji, na czele z radością poznawania świata. Nie źli ministrowie są winni – sami to sobie zrobiliśmy.

Czytania

Mykwa

Małgorzata Kordowicz
Chrzest niewątpliwie wywodzi się w prostej linii z rytuału zanurzenia się w mykwie, stanowiącego ostatni element w procesie konwersji na judaizm.

Do boju!

O. Wacław Oszajca SJ
W ferworze walki z wrogami Kościoła zapominamy, że Boża sprawiedliwość nie ma nic wspólnego z katechizmową sentencją: „Bóg za złe karze, a za dobro wynagradza”.

Tchnienie

Kard. Grzegorz Ryś
Duch jest pierwszy; Duch uprzedza; Duch jest przed nami w ludziach, do których my dopiero wychodzimy.
/ DOMENA PUBLICZNA

Widzenia

Piotr Sikora
Wybrał Piotr Sikora

Czytania liturgiczne

14–21 maja

Kraj

Sklep Ikea w Chimkach pod Moskwą, lipiec 2020 r. / fot. Andrey Rudakov / Bloomberg / Getty Images /

Masło z magnesem. Rośnie liczba kradzieży w sklepach

Damian Nowicki
Powodem nie zawsze jest bieda i brak pieniędzy. Niektórzy z nas uważają złodziejstwo za formę oszczędzania.

Skutki globalizacji w gminie Błaszki

Marek Rabij
Nie chce być trybunem ludowym w stylu Leppera. Marzy mu się sojusz wsi i wielkomiejskich oburzonych.
Otwarcie portu lotniczego Warszawa-Radom, 27 kwietnia 2023 r. / WOJCIECH OLKUŚNIK / EAST NEWS

Wszystkie projekcje PiS

Stefan Sękowski
Przez całe lata środowisko Jarosława Kaczyńskiego wytykało politycznym konkurentom różne patologie. Dziś rozwija twórczo każdą z nich.

Wiara

Papież Franciszek na placu św. Piotra w Watykanie, 22 kwietnia 2023 r. / ANDREAS SOLARO/AFP/East News /

Franciszek nadaje świeckim prawo głosu na synodzie

Piotr Sikora
Papież podjął decyzję, że świeccy, w tym kobiety, będą mogli głosować na Synodzie. Dotychczas taki przywilej mieli tylko biskupi. To przekroczenie…
/ PHILIPP HORAK / ANZENBERGER / FORUM

Klerycy ostatniej godziny

Stanisław Zasada
Czy do seminariów przychodzić będą dojrzali mężczyźni, a nie młokosy po maturze? W Łodzi już to ćwiczą.
Abp Jan Kowalski (z prawej) i ks. Filip Feldman w otoczeniu wyznawców przed sądem płockim, wrzesień 1928 r. / NARODOWE ARCHIWUM CYFROWE

Narodziny mistycznej perwersji

Tomasz P. Terlikowski
Źródeł skandali seksualnych w Kościele trzeba szukać głębiej niż w kryzysie związanym z rewolucją seksualną. Pokazuje to polska historia mariawityzmu.

Świat

Kim Kardashian na gali MET w Metropolitan Museum prezentowała się w sukience należącej do Marilyn Monroe. Nowy Jork, 2 maja 2022 r. / ARTURO HOLMES / MG22 / GETTY IMAGES

Ozempicowa twarz

Małgorzata Sidz
Gdy zdjęcia piosenkarki Ariany Grande pojawiły się w sieci, uwagę zwracały jej zapadnięte policzki i wystające obojczyki. TikTok ogłosił ją nową ofiarą mody na…
Ołeksandr Tkaczenko pokazuje synowi Witalijowi, że jest ładnie ogolony. To jeden z nielicznych uśmiechów, który wymienili na sali sądowej. 13 kwietnia 2023 r. / PAWEŁ PIENIĄŻEK

Zarzut: kolaboracja

Paweł Pieniążek
Kolejni Ukraińcy słyszą przed sądem oskarżenie, że działali na rzecz rosyjskich władz okupacyjnych. W wielu przypadkach trudno orzec, czy robili to z własnej…
Turcy żyjący w Niemczech właśnie oddali głos w specjalnych kabinach-kontenerach, przygotowanych przez konsulat turecki w Berlinie. 27 kwietnia 2023 r. / MAJA HITIJ / GETTY IMAGES

Gastarbeiterzy za Erdoğanem

Łukasz Grajewski
Większość Turków żyjących w Niemczech popiera tureckiego prezydenta. Kim są ludzie, którzy jak żadna inna grupa etniczna zmienili Niemcy?

Historia

Barbara Engelking, w towarzystwie o. Tomasza Dostatniego i drugiego z laureatów, ks. Tomáša Halíka podczas gali wręczenia Medalu św. Jerzego, Kraków, 23 listopada 2019 r. / BARTOSZ SIEDLIK DLA „TP”

Dłoń w ogniu

Michał Okoński
Manipulacje rządowej propagandy, groźba medialnego wykorzystania, obsesja liczb, załatwianie historią współczesnych sporów… Na badaczy Zagłady czyhają same…

Nauka

Wynik obrazowania włókien neuronalnych za pomocą tzw. traktografii tensora dyfuzji (ang. DTI). Ta metoda pozwala w nieinwazyjny sposób zbadać, jak łączą się poszczególne części mózgu. / CULTURA CREATIVE RF / ALAMY / BE&W

Półtora kilograma tajemnic

Prof. Katrin Amunts, Michał Gikowski
Prof. KATRIN AMUNTS, dyrektor naukowa Human Brain Project: Ludzie uczą się inaczej niż obecne algorytmy sztucznej inteligencji. Nie potrzebujemy tysięcy…

Kultura

/ GRAŻYNA MAKARA

Skoki ciśnienia

Ryszard Koziołek, Katarzyna Kubisiowska
Uwielbiam stan czytania kilku książek jednocześnie, stąd w naszym mieszkaniu książki nie spoczywają grzecznie na półkach, ale wędrują po pokojach, meblach,…
Lluís Llach na koncercie z okazji 50. rocznicy Poznańskiego Czerwca ’56. Poznań, 7 lipca 2006 r. / MAREK LAPIS / FORUM

Bard zakazanej miłości

Filip Łobodziński
Tęczowa starość też bywa polityczna. Zaświadczył o tym Lluís Llach, autor pierwowzoru „Murów” Jacka Kaczmarskiego i najwybitniejszy pieśniarz kataloński, który…
Kadr z filmu „Siostrzeństwo Świętej Sauny” / MATERIAŁY PRASOWE MILLENIUM DOCS

Święty dym

Anita Piotrowska
Z tego filmu wychodzi się jak z sauny. A nagość, która z początku musi rzucać się w oczy, w pewnym momencie zostaje oswojona i staje się wręcz przeźroczysta.
/

Lustro pana Geldberga. Nowa książka Ewy Lipskiej

Lektor
Pan Geldberg, bohater kolejnego już u Lipskiej cyklu próz poetyckich, to czułe medium, które godzi się eksperymentować na sobie samym.

Felietony

Wojciech Bonowicz / Fot. Grażyna Makara

Twoje małe „nie”

Wojciech Bonowicz
Sprzeciw łatwo dziś wykrzyczeć, jest ku temu dość miejsca, a konsekwencje w naszej części świata są niewielkie.

Komu zagraża sztuczna inteligencja?

Tomasz Stawiszyński
Czy dla takiego bytu, podmiotu lub po prostu gracza na ewolucyjnej arenie będą istnieć jakiekolwiek powody, żeby postępować wobec ludzkości zgodnie z zasadami…

Siły nacisku w szatkownicy do twarogu

Jacek Podsiadło
Inaczej niż na Zachodzie, gdzie wynalazków dokonywano przypadkiem, w PRL wynajdowanie wynalazków było skutkiem planowej i przemyślanej działalności na tym polu.
Sam, ale wśród innych. / OLGA DRENDA

Outsiderzy w dystansie społecznym

Olga Drenda
Outsiderzy funkcjonowali na zasadzie „nietykalnych”: nikt nie ważył się ich zaatakować, bo zdecydowanie bronili swojej autonomii. Wbrew presji „normalności”,…
Fot. Grażyna Makara

Fizjologia polska

Stanisław Mancewicz
Życie płciowe, jadłospisy, zarazki, jakość ziaren zbóż, smak żywności produkowanej za granicą... Osobliwa tematyka wyborcza w kraju frontowym.

Smaki

/ PAWEŁ BRAVO

Tarta z paradoksami

Paweł Bravo
Potrawa specjalnie wybrana dla poddanych przez Pałac była równie nijaka jak sam nowy król.

Zmysły

Angela Carter, 1984 r / EVE ARNOLD / MAGNUM PHOTOS / FORUM

Wielka ucieczka

Beata Chomątowska
Choć czytelnicy, którym dane było odkryć jej prozę, byli zachwyceni, krytycy ją ignorowali. „Odrębność” – słowo, które dobrze brzmi w biografiach – potrafi…