Żydzi

Artykuły na ten temat

Fragment okładki // materiały prasowe

Książka tygodnia: o pamięci żydowskich Czerniowców

Lektor
Ta książka ma kilka warstw: jest historią i rekonstrukcją „Wiednia Wschodu”, konfrontacją legendy ze współczesnością, odzyskiwaniem i weryfikacją pamięci,…
Fot. GRAŻYNA MAKARA /

Dlaczego Żydzi mają do przestrzegania więcej przykazań?

Małgorzata Kordowicz
Wystarczy spełnić siedem przykazań, by być uznanym za sprawiedliwego. Żydzi tych przykazań mają 613. Czy da się wypełnić wszystkie?
Mikołaj Łoziński / fot. Weronika Ławniczak / materiały prasowe

Żyd to los. Rozmowa z Mikołajem Łozińskim, autorem powieści „Stramerowie”

Katarzyna Kubisiowska, Mikołaj Łoziński
Jest taki temat, który często wraca w zebranych tuż po wojnie świadectwach: chcesz jak najwięcej wziąć z życia, które może się w każdej chwili skończyć.…
Mural na ścianie byłego getta, przedstawiający XVIII-wiecznego uczonego Eliasza ben Salomona Zalmana, zwanego Gaonem Wileńskim. Jego imię nosi muzeum historii litewskich Żydów. Wilno, lipiec 2023 r. / fot. Sean Gallup / Getty Images

Pamięć powraca nad Wilię. Jak zmieniają się relacje litewsko-żydowskie

Tomasz Otocki
Rezolucja litewskiego Sejmu w 80. rocznicę likwidacji getta wileńskiego była inspirowana obchodami rocznicy powstania w getcie warszawskim. Teraz Litwa…
Fot. GRAŻYNA MAKARA /

Czy masz mieszkanie w Izraelu?

Małgorzata Kordowicz
Ze statystyk organizacji pomocowej: już ponad 120 tys. ludzi zostało wewnętrznie przesiedlonych z zagrożonych obszarów na południu i północy. Obecnie w Izraelu…
Fot. GRAŻYNA MAKARA /

Czy w Starym Testamencie można znaleźć reakcję na „Iliadę”?

Małgorzata Kordowicz
Żydzi zetknęli się ze starożytnymi Grekami i kultura helleńska wywarła na nich znaczący wpływ.
Żydowska wyspa w morzu islamu

Żydowska wyspa w morzu islamu. Kto pielgrzymuje do tunezyjskiej Dżerby

Karol Wilczyński
Żydzi przybyli tu już po zburzeniu świątyni Salomona w VI wieku p.n.e. To jedna z najstarszych żydowskich diaspor. Po majowym ataku terrorystycznym jej los…
/ Fot. From the Depths

Wszyscy Żydzi Kaczyńskiego

Karolina Przewrocka-Aderet
Choć Jarosław Kaczyński nie odpowiedział na list, który napisali do niego przewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie i szef Związku Gmin…
Więźniarki niemieckiego obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, przełom 1943/44 r. / Fot. Ullstein Bild / GETTY IMAGES

Pająk z twarzą doktora Fischera

Anna Goc
Dla niej piekło Ravensbrück, niemieckiego obozu dla kobiet, trwało cztery lata. Pamięć o nim towarzyszy Wandzie Półtawskiej do dziś.
Chrześcijańscy pielgrzymi przed Bazyliką Narodzenia Pańskiego. Jerozolima, 27 czerwca 2023 r. / MENAHEM KAHANA / AFP/ East News /

Opluwanie, dewastowanie kościołów i cmentarzy, ataki słowne i fizyczne. To codzienność księży i zakonnic w Jerozolimie

Karolina Przewrocka-Aderet
Od początku roku stołeczni chrześcijanie coraz częściej padają ofiarą przemocy ze strony żydowskich ortodoksów

Kordowicz: Jedna karta dziennie

Małgorzata Kordowicz
Prawie siedem i pół roku – tyle zajęłoby nam przestudiowanie całego Talmudu, gdybyśmy zgłębiali jedną kartę dziennie.
Prof. Jan Grabowski / / fot. Michał Wozniak / East News

Prof. Grabowski: 200 tys. Żydów zabitych za sprawą Polaków – może to wręcz ostrożne szacunki

Jan Grabowski
LIST DO REDAKCJI | Autor „Judenjagd” polemizuje z „Tygodnikiem”.
Barbara Engelking, w towarzystwie o. Tomasza Dostatniego i drugiego z laureatów, ks. Tomáša Halíka podczas gali wręczenia Medalu św. Jerzego, Kraków, 23 listopada 2019 r. / BARTOSZ SIEDLIK DLA „TP”

Komu przeszkadza Barbara Engelking

Michał Okoński
Manipulacje rządowej propagandy, groźba medialnego wykorzystania, obsesja liczb, załatwianie historią współczesnych sporów… Na badaczy Zagłady czyhają same…
Minister bezpieczeństwa wewnętrznego Izraela Itamar Ben-Gvir na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie. Izrael, 3 stycznia 2023 r. / MINHELET HAR-HABAIT / AFP / EAST NEWS

Wizyta Ben-Gvira na Wzgórzu Świątynnym

Zuzanna Radzik
Dlaczego wizyta na Wzgórzu Świątynnym izraelskiego ministra bezpieczeństwa wzbudziła tak silny sprzeciw zarówno Palestyńczyków, jak części Izraelczyków?
/

Maranizm jako klucz. Lektor o książce „Regiony pojedynczych herezji”

Lektor
Mianem maranów (marranów) określano Żydów hiszpańskich i portugalskich, którzy od schyłku XIV wieku przechodzili na katolicyzm, zachowując świadomość swojego…
„Mord rytualny” Karola De Prevot w katedrze sandomierskiej był zasłonięty przez osiem lat. Odsłonięto go po umieszczeniu tablicy informującej, że wydarzenia na nim przedstawione nie są zgodne z prawdą historyczną. Sandomierz, 16 stycznia 2014 r. / JAROSŁAW KUBALSKI / AGENCJA WYBORCZA.PL

Papieże i mowa nienawiści. O antysemityzmie nie tylko w średniowieczu

Maciej Müller
Chrześcijaństwo nie tylko nie chroniło przed antysemityzmem, ale wręcz do niego prowadziło – wynika z książki abp. Grzegorza Rysia.

Rodzina Ulmów w drodze na ołtarze

MaM
Franciszek potwierdził dekret o męczeństwie Józefa i Wiktorii UImów z dziećmi z Markowej na Podkarpaciu. Ulmowie, ich dzieci oraz ukrywani przez nich Żydzi…
Père Jacques z jednym ze swoich podopiecznych, ok. 1944 r. / DOMENA PUBLICZNA

Do zobaczenia, chłopcy

Stanisław Zasada
Gdy jego uczniowie zaczęli klaskać, gestapowcy nie mogli ich uciszyć. Oto opowieść o francuskim księdzu, który w swej szkole ukrywał żydowskie dzieci.
/ ŁUKASZ GŁOWALA / AGENCJA WYBORCZA.PL

Grając wśród duchów

Kajetan Prochyra
Zawsze jeżdżę z saksofonem, jakbym jeździł z torebką albo kosmetyczką. Wyciągnąłem go z futerału na spotkaniu w synagodze i usłyszałem, że wybrzmiewa tu…
Od lewej: Władysław Kopaliński (Warszawa, grudzień 1998 r.), Marek Edelman i Joanna Szczęsna (Warszawa, kwiecień 2005 r.). / WOJCIECH DUSZENKO / AGENCJA WYBORCZA.PL // ARCHIWUM JOANNY SZCZĘSNEJ // MONTAŻ TP-ONLINE

Prawdziwa żydowska arystokracja

Joanna Szczęsna
Przywódca powstania w getcie i twórca najważniejszych polskich słowników. Zupełnie inne temperamenty, gusta i upodobania. Nie wiedzieli, że mają ze sobą tyle…
Zebulon Simentow (z lewej) i Izaak Levy przez lata mijali się bez słowa na klatce schodowej ich domu. Kabul, 28 listopada 2001 r. / FRANC ZHURDA / AP / EAST NEWS

Ostatni Żyd z Kabulu

Wojciech Jagielski
Zebulon Simentow przetrwał burze, które przetaczały się tu przez pół wieku: Sowietów i Amerykanów, komunizm i demokrację. W końcu jednak opuścił Afganistan.
W latach 1941-44 w lesie w Ponarach z rąk Niemców oraz litewskich kolaborantów zginęło ok. 70 tys. Żydów (obywateli polskich) i kilka tysięcy wileńskich Polaków. Na zdjęciu: pomnik upamiętniający żydowskie ofiary. Ponary, 2013 r. / V. DOROSZ / ALAMY STOCK PHOTO / BE&W

W ponarskim lesie

Monika Tomkiewicz
80 lat temu osiedle pod Wilnem stało się ostatnim etapem na drodze tutejszych Żydów, a także Polaków, członków organizacji konspiracyjnych z Wileńszczyzny.
Ceremonia ślubna przygotowana przez wspólnotę żydowską z Izmiru na Europejskie Dni Kultury Żydowskiej. Synagoga Shalom, Stambuł, październik 2018 r. / MURAD SEZER / REUTERS / FORUM

Mojżesz, Allah i goście

Marcelina Szumer-Brysz
Choć Żydzi w Izmirze od wieków modlili się tuż obok muzułmanów, ich dziedzictwo popadło w zapomnienie. Dziś to się zmienia.
Okładka dodatku: UKOS ŚWIATŁA /

Wstęp

Fundacja Tygodnika Powszechnego
Fundacja Tygodnika Powszechnego jest producentem filmu dokumentalnego „Ukos światła” według scenariusza i w reżyserii Wojciecha Szumowskiego.
/ jacek taran

Lekcje płynące

Dariusz Popiela, Jacek Taran
Dariusz Popiela, kajakarz: Wracałem z zawodów w dresie z polskim godłem. Na Rynku w Krakowie była manifestacja nacjonalistów i pomyślałem: też tak wyglądam.…
Stanisław Aronson na balkonie swojego mieszkania w Tel Awiwie, lipiec 2021 r. / FOT. KAROLINA PRZEWROCKA-ADERET /

Po terminie

Karolina Przewrocka-Aderet
Zmiana w zasadach reprywatyzacji ma położyć kres oszustwom. Przy okazji może pozbawić ojcowizny pewnego cichego bohatera Polski i Izraela.
/ MENAHEM KAHANA / AFP / EAST NEWS

Żydowska osada

ŻyM
/

Pępowina

Lektor
/ MARCIN MAZUR DLA „TP”

Uczucia sprzeczne

Ora Dresner, Justyna Dąbrowska
Ora Dresner, psychoanalityczka: W kontakcie między terapeutą a pacjentem jest coś bardzo witalnego - otwartość, uczciwość, poszukiwanie prawdy. To jest esencja…
Od lewej: Wiktor Alter, Henryk Erlich / / NARODOWE ARCHIWUM CYFROWE // WIKIPEDIA

Dwaj na żydowskiej ulicy

Mikołaj Mirowski
1 września 1939 r. wezwali polskich Żydów do walki przeciw Niemcom. Potem występowali przeciw Stalinowi. Zapłacili za to wysoką cenę.
Konwój Żydów z Mielca do obozu śmierci, 1942 r. / Ze zbiorów ŻIH /

Fotografie z Sobiboru

Wojciech Pięciak
Ponad 300 nieznanych wcześniej zdjęć pokazujących m.in. Aktion Reinhard, czyli zagładę polskich Żydów, zostanie wkrótce zaprezentowanych przez berlińskie…
Yad Vashem w Jerozolimie przed obchodami Dnia Pamięci Ofiar Holokaustu, 25 stycznia 2018 r. / FOT. Gil Cohen Magen Xinhua / eyevine /

Rocznica w rękach oligarchy

Ofer Aderet
Decyzja, aby w Yad Vashem udzielić głosu prezydentowi Rosji, ale odmówić tego prezydentowi Polski, to błąd. Może zostać odebrana tak, jakby władze Izraela…
/ MACIEJ ZIENKIEWICZ DLA „TP”

Poza słowami

Michał Okoński
MEDAL ŚW. JERZEGO Barbarze Engelking nie chodzi o nasze samopoczucie. Nie chodzi też o „wizerunek Polski”. Chodzi o empatię wobec tych, którzy zginęli. O…
Kirkut w Krasnej Slobodzie, lato 2019 r. / SARA NOWACKA

Ostatni górski sztetl

Sara Nowacka
Jest na świecie miejsce, gdzie żydowskich pieśni nie śpiewa się po hebrajsku. Gdzie, choć obok żyją muzułmanie, nie ma sporów między wyznawcami obu religii.…
On Heroes of the Ghetto Square, 2014. / BEATA ZAWRZEL / REPORTER /

Feet on the Aryan Side

Monika Ochędowska
What should be commemorated and to what extent – where is the boundary? We will look for answers while taking a walk through the former Kraków ghetto.
Na placu Bohaterów Getta, 2014 r. / BEATA ZAWRZEL / REPORTER

Nogami po aryjskiej stronie

Monika Ochędowska
Gdzie przebiega granica tego, co i w jakim stopniu powinno być upamiętnione? Odpowiedzi poszukamy podczas spaceru po terenie dawnego getta w Krakowie.

Yad Vashem i „grupa berneńska”

Wojciech Pięciak
Decyzja, by tytuł Sprawiedliwego przyznać tylko jednemu z polskich dyplomatów z Berna, jest niezrozumiała, a tłumaczenie Yad Vashem – nieprzekonujące.
Góralska rodzina z Furcówki z ukrywającym się u nich w czasie wojny Żydem. / ZE ZBIORÓW TADEUSZA MORAWY

Żydzie, Hitler po cię idzie

Dawid Golik
Nie wolno Żydów krzywdzić, „może taki Żyd modli się lepiej niż niejeden katolik” – wołał w kazaniu ks. Józef Śledź, proboszcz z Ochotnicy Górnej. Czy…

Jak żydzi czytają Torę (2)

Paweł Śpiewak
Nie ma nic pilniejszego niż jej poznawanie. To długa droga i dlatego niektórzy mędrcy uczą, że nie wolno niczego poza nią poważnie studiować.
Jan Paweł II modli się przed Ścianą Płaczu w Jerozolimie, 26 marca 2000 r. REUTERS / FORUM /

Z rodzinnego albumu

Zuzanna Radzik
Według żydowskich komentatorów Jan Paweł II postawił relacje z judaizmem w centrum swego pontyfikatu. Papież podkreślał, że nie ma usprawiedliwienia dla aktów…
Konsul Konstanty Rokicki (bez parasola, po lewej) w Bernie, lata 30. lub 40. XX wieku. / AMBASADA RP BERNO / DOMENA PUBLICZNA

Bohaterowie z grupy berneńskiej

Karolina Przewrocka-Aderet
Nazwiska polskich dyplomatów – Ładosia, Kühla, Rokickiego i Ryniewicza – po ponad 70 latach ujrzały światło dzienne. W przywróceniu ich historii i kontakcie z…

Państwo i naród

Karolina Przewrocka-Aderet
O tym, czy się na to decydować, dyskutowano w Izraelu od lat.
Konferencja premiera Mateusza Morawieckiego poświęcona relacjom polsko-izraelskim. Warszawa, 27 czerwca 2018 r. / Fot. Stanisław Kowalczuk / EASTNEWS /

Porozumienie z Izraelem

Karolina Przewrocka-Aderet
Osiem godzin – tyle w wydaniu rządu trwało wycofanie się z bezsensownych zapisów ustawy o IPN.
/ ZYGMUNT JANUSZEWSKI

Pejzaż po katastrofie

Joanna Niżyńska
Przez ostatnie ćwierć wieku, zwłaszcza po debacie o Jedwabnem, tworzyliśmy w USA coraz lepszy obraz Polski. Po nowelizacji ustawy o IPN nasza praca legła w…
Pisarz w filmie „Etgar Keret. Oparte na prawdziwej historii”, reż. Stephane Kaas, 2017 r. / MAT. PRASOWE KFF

Niesłuszne historie

Etgar Keret, Michał Sowiński
Etgar Keret, pisarz: Życie to taki duży pies, który biega dookoła. Jeśli zdecydujesz się go pogłaskać, być może zostaniecie przyjaciółmi, jeśli go kopniesz,…

Czy niemieccy Żydzi spakują walizki?

Karolina Przewrocka-Aderet
Obecna sytuacja wygląda na początek debaty o przyszłości żydowskiej diaspory w Niemczech, w samym Berlinie liczącej tysiące osób.

Nie pozwólmy obudzić się upiorom

Hanna Gronkiewicz-Waltz
/ ANDRZEJ WIETESZKA

Ślad śladu

Piotr Paziński
Marzec przetrwał i ma się dobrze. Nawet jeśli prawdą jest, że u jego źródeł legły spory wśród elity władzy, trafił na podatny grunt, został przyjęty i…