Holokaust

Artykuły na ten temat

Wnętrze pawilonu Gerharda Richtera "Birkenau". Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu. 9 lutego 2024 r. // Fot. Dominik Smolarek / Materiały prasowe MDSM

Pawilon Gerharda Richtera „Birkenau”: niemiecki artysta mierzy się ze zbrodnią popełnioną przez jego rodaków

Piotr Kosiewski
Oświęcim znajdzie się na liście miejsc ważnych dla każdego zainteresowanego twórczością wielkiego artysty. Tylko czy przyjazd tu po to, by kontemplować jego…
Muzeum Pamięci Holokaustu w Waszyngtonie // Fot. Wikipedia.org

Jezuickie dokumenty na temat Holokaustu zostaną pokazane publicznie

Edward Augustyn
Zbiór szacowany jest na kilkaset tysięcy archiwalnych jednostek. Z dokumentów zebranych w kurii generalnej można odtworzyć obraz narastającej wrogości wobec…
Mural na ścianie byłego getta, przedstawiający XVIII-wiecznego uczonego Eliasza ben Salomona Zalmana, zwanego Gaonem Wileńskim. Jego imię nosi muzeum historii litewskich Żydów. Wilno, lipiec 2023 r. / fot. Sean Gallup / Getty Images

Pamięć powraca nad Wilię. Jak zmieniają się relacje litewsko-żydowskie

Tomasz Otocki
Rezolucja litewskiego Sejmu w 80. rocznicę likwidacji getta wileńskiego była inspirowana obchodami rocznicy powstania w getcie warszawskim. Teraz Litwa…
Pułapki publicystyki historycznej

Pułapki publicystyki historycznej. Kolejny głos w naszej debacie o Markowej

Jan Środoń
Opinia, która jest oskarżeniem ludzi o najokrutniejsze czyny – tutaj: o mord na ukrywanych Żydach – nie może być wywiedziona ze statystyki. Publikujemy kolejny…

Debata o Markowej i Ulmach. Ciąg dalszy polemiki

Zuzanna Radzik
Nie mamy pewności, że zdarzyło się to, co opisuje Jehuda Ehrlich. Ale czytelnikowi znającemu realia okupacji i inne relacje z okolic Łańcuta jego opowieść nie…
Rybitwa czarna schwytana przez Güntera Niethammera w Harmężach k. Oświęcimia. Kwiecień 1941 r. fot. Jacek Taran

Człowiek, który milczał. O książce „Ptaki krzyczą nieustannie”

Jacek Taran
Banalność zła i obojętność wobec jego istoty – to oś biografii niemieckiego ornitologa Günthera Niethammera. Przez jej koleje prowadzą Beata Dżon-Ozimek i …
Markowa: symetrii nie było

W Markowej nie było krwawej symetrii. Polemika

Wojciech Pięciak
Pisząc o beatyfikacji Ulmów, podaliśmy w „Tygodniku”, że mieszkańcy Markowej własnymi rękoma zabili 24 ukrywanych Żydów – czyli niemal tylu, ilu uratowali. To…
Prof. Jan Grabowski / / fot. Michał Wozniak / East News

Prof. Grabowski: 200 tys. Żydów zabitych za sprawą Polaków – może to wręcz ostrożne szacunki

Jan Grabowski
LIST DO REDAKCJI | Autor „Judenjagd” polemizuje z „Tygodnikiem”.
Barbara Engelking, w towarzystwie o. Tomasza Dostatniego i drugiego z laureatów, ks. Tomáša Halíka podczas gali wręczenia Medalu św. Jerzego, Kraków, 23 listopada 2019 r. / BARTOSZ SIEDLIK DLA „TP”

Komu przeszkadza Barbara Engelking

Michał Okoński
Manipulacje rządowej propagandy, groźba medialnego wykorzystania, obsesja liczb, załatwianie historią współczesnych sporów… Na badaczy Zagłady czyhają same…
Jochen Klepper, Beuthen an der Oder, marzec 1937 r. / MATERIAŁY PRASOWE

Noc się rozprasza. Życie i śmierć Jochena Kleppera

Mateusz Pojnar
Wiedział, że żona i córka zginą, bo są Żydówkami. Razem podjęli decyzję o samobójstwie. Bytom Odrzański, gdzie Jochen Klepper się urodził, odkrywa dziś tego…
Michael Urich ze zdjęciem z młodości. Bene Berak, Izrael, 17 stycznia 2023 r. / ANNA MAJEWSKA

Wybór Michasia. Opowieść o chłopcu ocalonym z Zagłady

Karolina Przewrocka-Aderet
„Wiesz, że cię kochamy, i że nasz dom jest twoim domem. Ale jesteś Żydem. Idź do swoich, należysz do nich” – powiedziała Helena Stachowicz chwilę przed tym,…
Kadr z filmu „Trzy minuty zawieszone w czasie” / Materiały prasowe /

Co zobaczyć na VOD

Anita Piotrowska
Jak wiele da się wydobyć z kilku minut amatorskiego nagrania sprzed ponad osiemdziesięciu lat, zapisanego na zniszczonej taśmie 16 mm?

Rodzina Ulmów w drodze na ołtarze

MaM
Franciszek potwierdził dekret o męczeństwie Józefa i Wiktorii UImów z dziećmi z Markowej na Podkarpaciu. Ulmowie, ich dzieci oraz ukrywani przez nich Żydzi…

Papież na wojnie

EA
Spośród licznych mogił, w których na zachodniej Ukrainie leżą ofiary Holokaustu, niewiele jest oznaczonych. Na zdjęciu: miejsce pamięci w Lesie Bronickim koło Drohobycza. / ANNA PIĘCIAK

Wybuchowy potencjał

MARTA HAWRYSZKO, Wojciech Konończuk
MARTA HAWRYSZKO, ukraińska historyczka: Jeden z moich przełożonych poradził mi, abym poczekała, aż wszyscy członkowie podziemia nacjonalistycznego wymrą, i…
Spotkanie z byłą więźniarką Zofią Posmysz w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu, 2015 r. / MDSM W OŚWIĘCIMIU / MDSM W OŚWIĘCIMIU

Szkiełko i oko

Małgorzata Gwóźdź
Jak młodzież przeżywa losy rówieśników sprzed ponad 75 lat? Czy emocje są potrzebne w edukacji historycznej?
NA OKŁADCE: fragment niemieckiego zdjęcia przedstawiającego żydowskie kobiety i dzieci wywiezione z Węgier przed komorą gazową w Auschwitz-Birkenau, maj 1944 r. / OKŁADKA: MAREK ZALEJSKI // FOT. ALAMY / BEW / MONTAŻ TP-ONLINE

Ich oczami

Marek Zając
Głównym motywem 76. rocznicy wyzwolenia Auschwitz-Birkenau będzie los dzieci. Nie tylko dlatego, że zgodnie z prawami przemijania większość żyjących dziś…
Wysiedlona z Zamojszczyzny Aniela Kryń trafiła na Majdanek wraz z synem Januszem (zdjęcie sprzed deportacji). Oboje zostali wywiezieni potem na roboty do Niemiec, przeżyli wojnę / PAŃSTWOWE MUZEUM NA MAJDANKU / PAŃSTWOWE MUZEUM NA MAJDANKU

Narodziny za drutami

Eliza Leszczyńska-Pieniak
Żydowskiego chłopca, który przyszedł na świat w wigilię 1943 r., polskie więźniarki nazwały Mojżeszem. Ukrywały go, dokarmiały. „Musi żyć” – powtarzały.
Więzień i więźniarka niemieckiego obozu koncentracyjnego dla dzieci w Łodzi / / ZE ZBIORÓW MUZEUM TRADYCJI NIEPODLEGŁOŚCIOWYCH W ŁODZI x2

Piekło w Litzmannstadt

Błażej Torański, Mikołaj Mirowski
Błażej Torański, pisarz: Bezmiar cierpienia był tam tak wielki, że byłym więźniom kneblował usta. Im nikt nie chciał w te doświadczenia uwierzyć. Nawet…
Dziewczynki ze Szkoły Ojczyźnianej w Achern w Bawarii z kierowniczką Klarą Keit / / ARCHIWUM MIASTA ACHERN

Skradzione dzieciństwo

monika sieradzka
Podczas II wojny światowej tysiące polskich dzieci miały zasilić niemiecką rasę. Wywózka do Niemiec, a potem oderwanie od kochającej rodziny w Austrii to…
/

Poszerzenie mapy

Lektor
Prezydent Władimir Putin przez Światowym Forum Holokaustu w Yad Vashem, Jerozolima, 23 stycznia 2020 r. / / fot. HEIDI LEVINE / AFP / East News

Yad Vashem przeprasza

Karolina Przewrocka-Aderet
„Przepraszamy za bardzo niefortunny incydent – pisze Yad Vashem o materiałach filmowych zaprezentowanych podczas V Światowego Forum Holokaustu. – Nie…
Na okładce: zwiedzający w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. / WOJCIECH STRÓŻYK / REPORTER

Pytania o pamięć

Marek Zając
Przeszłość nieubłaganie oddala się i stygnie, zmienia w suchą wiedzę. Z reguły jeszcze tylko pokolenie wnuków ma emocjonalny stosunek do historii dziadków.…
Spotkanie Zofii Posmysz (z prawej) z młodzieżą w MDSM w Oświęcimiu. / MDSM W OŚWIĘCIMIU

Biografia jako argument

Małgorzata Gwóźdź
Rola byłych więźniów niemieckich kacetów w świadczeniu o historii jest nieoceniona, by nie powiedzieć – fundamentalna.
Zofia Bator-Stępień, portret Marii Ślisz wykonany w KL Auschwitz w 1944 r. / PAŃSTWOWE MUZEUM AUSCHWITZ-BIRKENAU

Uspokoić sen

Patrycja Bukalska
Im są starsi, tym silniej nękają ich nocne koszmary. Byli więźniowie obozów czasem boją się zasnąć.
Zdjęcia osób, które otrzymały fałszywe paszporty, na prezentacji materiałów archiwalnych z publikacji „Lista Ładosia”, Warszawa, 12 grudnia 2019 r. / INSTYTUT PILECKIEGO

Fałszerze z Berna

Agnieszka Kamińska, Jakub Kumoch
Jakub Kumoch, współautor książki „Lista Ładosia”: Każdy z członków grupy miał pomocników, a ci swoich. Gdyby uwzględnić wszystkie kręgi wtajemniczonych, w tę…
Z lewej: Bruno Dey przed sądem w Hamburgu, 15 listopada 2019 r. Z prawej: egzekucja Rudolfa Hößa na terenie Auschwitz, 16 kwietnia 1947 r. / AXEL HEIMKEN / EAST NEWS // ARCHIWUM IPN / AXEL HEIMKEN / EAST NEWS // ARCHIWUM IPN

Dorwać katów

Filip Gańczak
Trwający w Hamburgu proces byłego strażnika z KL Stutthof to jeden z ostatnich akordów sądowych rozliczeń z Holokaustem. Ich bilans pozostawia duży niedosyt.
/ ZRZUT EKRANU / BAZA DANYCH STRATY.PL

Trzydzieści milionów danych

Piotr Litka
Wiele materiałów o więźniach obozów – oraz szerzej: o ofiarach II wojny światowej – jest dziś dostępnych w internecie. Przedstawiamy krótki przewodnik.
Adam Czerniaków, prezes Judenratu, przed aresztem przy ul. Gęsiej (trzeci od lewej) wraz ze zwolnionym więźniarkami. Pełny opis pod tekstem. / HENRYK (JECHIEL) BOJM (?), FOTO-FORBERT // ŻYDOWSKI INSTYTUT HISTORYCZNY

Zdjęcia z wnętrza

Piotr Kosiewski
Po raz pierwszy udostępniono w całości fotografie z Podziemnego Archiwum Getta Warszawy. To jedyna taka kolekcja, przedstawiająca życie stołecznej społeczności…
Wiaczesław Mosze Kantor (w środku), Antonio Tajani i Beate Klarsfeld podczas obchodów Dnia Pamięci o Holokauście w europarlamencie w Brukseli, 25 stycznia 2017 r. / STEPHANIE LECOCQ / EPA / PAP /

Rozgrywanie pamięci

Karolina Przewrocka-Aderet
Nie udzielając głosu prezydentowi Dudzie, Izrael nie udziela go Polsce: tej, w której przez ostatnich 30 lat wykonano ogromną pracę nad pamięcią o polsko-…
/ MACIEJ ZIENKIEWICZ DLA „TP”

Popiół na sercu

Barbara Engelking
Studiując Zagładę, dowiedziałam się, że zło jest silniejsze od dobra. I że nie ma sposobu, żeby odmienić przeszłość; że zło, które się stało, jest…
Przemówienie Barbary Engelking podczas wręczenia Medali św. Jerzego 2019, w tle drugi laureat, ks. Tomasz Halik i tłumacz, o. Tomasz Dostatni / Fot. Bartosz Siedlik dla "TP" /

Popiół na sercu

Barbara Engelking
MEDAL ŚW. JERZEGO Odpowiedzialność i troska mają wymiar społeczny. Chociaż zarzuca nam się uprawianie pedagogiki wstydu, a my w rewanżu określamy obecną…
/

Lekcje troski

Michał Okoński
MEDAL ŚW. JERZEGO Kapituła nagradza Barbarę Engelking za przywracanie naszej pamięci imion i nazwisk ofiar Zagłady. Za empatię i wrażliwość, z jaką opisuje ich…
/ MACIEJ ZIENKIEWICZ DLA „TP”

Poza słowami

Michał Okoński
MEDAL ŚW. JERZEGO Barbarze Engelking nie chodzi o nasze samopoczucie. Nie chodzi też o „wizerunek Polski”. Chodzi o empatię wobec tych, którzy zginęli. O…
Góralska rodzina z Furcówki z ukrywającym się u nich w czasie wojny Żydem. / ZE ZBIORÓW TADEUSZA MORAWY

Żydzie, Hitler po cię idzie

Dawid Golik
Nie wolno Żydów krzywdzić, „może taki Żyd modli się lepiej niż niejeden katolik” – wołał w kazaniu ks. Józef Śledź, proboszcz z Ochotnicy Górnej. Czy…
Próba generalna w Nowej Operze Izraelskiej, Tel Awiw, 28 kwietnia 2019 r. / YOSSI ZWECKER / MATERIAŁY PRASOWE

Pasażerka z bydlęcych wagonów

Dorota Kozińska
Z niecierpliwością wyczekiwałam izraelskiej premiery opery Mieczysława Wajnberga. Rezultat przeszedł wszelkie oczekiwania.

Film ZDF przed polskim sądem

Wojciech Pięciak
Sprawiedliwości stało się zadość, przynajmniej formalnie: 28 grudnia krakowski Sąd Okręgowy wydał wyrok w sprawie, którą niemieckiej stacji ZDF wytoczył 94-…
Ocaleni z Holokaustu protestują pod polską ambasadą – po uchwaleniu ustawy o IPN, Tel Awiw, 8 lutego 2018 r. / GIL COHEN-MAGEN / AFP / EAST NEWS

Problem polsko-polski

Yehuda Bauer, Karolina Przewrocka-Aderet
Prof. Yehuda Bauer, historyk: Prawdziwym przedmiotem debaty wokół polsko-izraelskiej deklaracji premierów jest walka narodowego, prawicowego rządu z polskim…
Benjamin Netanjahu podczas wizyty na Węgrzech, lipiec 2017 r. / Fot. Puzzle Pix / REX / Shutterstock / East News /

Szabat premierów

Karolina Przewrocka-Aderet
Pechowy tydzień dla Benjamina Netanjahu: walka z ultraortodoksyjnymi politykami o obowiązkową dla ich elektoratu służbę wojskową, ciąg dalszy sagi oskarżeń o…
Konferencja premiera Mateusza Morawieckiego poświęcona relacjom polsko-izraelskim. Warszawa, 27 czerwca 2018 r. / Fot. Rafał Oleksiewicz/REPORTER /

Ustawa o IPN: Po co nam to było

Paweł Bravo
Po wspólnym oświadczeniu premierów Izraela i Polski wszyscy powinni być zadowoleni – tylko dlaczego trudno czuć ulgę?
Konferencja premiera Mateusza Morawieckiego poświęcona relacjom polsko-izraelskim. Warszawa, 27 czerwca 2018 r. / Fot. Stanisław Kowalczuk / EASTNEWS /

Porozumienie z Izraelem

Karolina Przewrocka-Aderet
Osiem godzin – tyle w wydaniu rządu trwało wycofanie się z bezsensownych zapisów ustawy o IPN.
/ ZYGMUNT JANUSZEWSKI

Pejzaż po katastrofie

Joanna Niżyńska
Przez ostatnie ćwierć wieku, zwłaszcza po debacie o Jedwabnem, tworzyliśmy w USA coraz lepszy obraz Polski. Po nowelizacji ustawy o IPN nasza praca legła w…
Analiza dokumentów osób ocalałych z Holokaustu w laboratorium cyfrowym instytutu Yad Vashem, Jerozolima, 2014 r. / SEBASTIAN SCHEINER / AP / EAST NEWS

Cisi Sprawiedliwi

Karolina Przewrocka-Aderet
Lista Sprawiedliwych wśród Narodów Świata liczy niemal 27 tys. nazwisk, w tym prawie 7 tys. polskich. Nie jest zamknięta. Problem w tym, że instytutowi Yad…
Spotkanie rządowych delegacji Polski i Izraela. Dyrektor generalny izraelskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Yuval Rotem i Bartosz Cichocki, wiceminister spraw zagranicznych, Jerozolima, 1 marzec 2018 r. / Fot. GALI TIBBON / AFP/EAST NEWS

Pewnego razu w Jerozolimie

Karolina Przewrocka-Aderet
Wobec wielu niewiadomych i cytowań „za anonimowymi izraelskimi źródłami” o spotkaniu delegacji polskiej i izraelskiej można powiedzieć niewiele. Z całą…
/ GRAŻYNA MAKARA / TYGODNIK POWSZECHNY

Ich krew nie była taka czerwona

Aleksander Smolar, Michał Okoński
ALEKSANDER SMOLAR: W miarę wspólna opowieść o Polsce rozjechała się po Smoleńsku. Znów żyjemy na cmentarzach, opowiadając tragiczne historie o polskim losie.…
Pomnik ku pamięci Żydów zamordowanych w Jedwabnem. lipiec 2016 r. / Fot. Marek Maliszewski/REPORTER

Niepoliczalni

Michał Okoński
Pisanie tekstu o tym, jak szacować liczbę Żydów, których w czasie wojny zabili Polacy, jest doświadczeniem upiornym. W gąszczu cyfr ginie ludzki los.
Fot. Maciej Zienkiewicz dla TP

Ugryźć się w język

Anna Dziewit-Meller
Od dawna już tak wielu nie zawdzięczało tak dużo tak nielicznym.
Żydzi na tle świętej arki (aron ha-kodesz) w synagodze w Kurowie, zdjęcie sprzed roku 1939. / LASKI DIFFUSION / EAST NEWS

Kto pomagał, kto zabijał

Antoni Sułek
Będzie to rzecz o jednym miejscu. Nie wiemy, na ile reprezentatywnym. Kawałek prowincji, okupacja, Żydzi i Polacy. I opowieść o bohaterstwie i draństwie.