Nowe światło na stary problem – postawę Piusa XII wobec Hitlera i Zagłady – rzuca właśnie wydana książka Davida Kertzera, amerykańskiego historyka, laureata nagrody Pulitzera, „The Pope at War. Secret History of Pius XII, Mussolini and Hitler”.

Badając watykańskie archiwa, udostępnione w 2020 r. przez papieża Franciszka, autor dotarł do dokumentów nieznanych (np. o regularnych, tajnych spotkaniach Piusa XII z wysłannikiem Hitlera) lub skrzętnie cenzurowanych (antysemicki język Sekretariatu Stanu).

Pius XII nie był ani „papieżem Hitlera”, jak powtarzają krytycy, ani cichym wybawcą Żydów, jak chcieliby jego obrońcy – dowodzi Kertzer. Papież Pacelli bał się nazizmu niemal jak komunizmu. Milczenie wobec niemieckich zbrodni wynikało z przyjętej zasady neutralności oraz strachu przed represjami, jakie mogą spaść na katolików. A głównym celem Watykanu było, owszem, uratowanie od śmierci jak najwięcej osób, ale chodziło o konwertytów i dzieci chrześcijańsko-żydowskich małżeństw. ©℗