Bałkany

Artykuły na ten temat

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen i premier Macedonii Północnej Dimitar Kovacevski. Skopje, Macedonii Północna, 30 października 2023 r. / Fot. Abdula Berisha / Anadolu / Getty Images

Kiedy Unia Europejska przyjmie Ukrainę, Mołdawię i kraje Bałkanów? Padają pierwsze konkrety

Piotr Oleksy
Europa zmieniła strategię: zgoda na przyjęcie do Unii dziewięciu nowych członków jest już powszechna. To reakcja na rosyjską agresję, chińską ekspansywność i…
Amerykanie z sił pokojowych KFOR pilnują budynku władz gminy Leposavić w północnym Kosowie, 2 czerwca 2023 r. / GEORGI LICOVSKI / EPA / PAP

Kosowski węzeł gordyjski

Marta Szpala
W poniedziałek 29 maja w Kosowie znów wybuchły zamieszki. W starciach serbskich bojówek z żołnierzami sił pokojowych KFOR zostało rannych ponad 80 osób, w tym…
Biblioteka Narodowa w Sarajewie w barwach bośniackich i amerykańskich po ogłoszeniu zwycięstwa Joego Bidena w wyborach prezydenckich w USA, 8 listopada 2020 r. / KEMAL SOFTIC / AP / EAST NEWS

Bośnia: najważniejszy zagraniczny urzędnik zniechęca do Zachodu

Dariusz Kałan
Poparcie w Bośni i Hercegowinie dla integracji z Unią Europejską jest najwyższe od lat. Według przeciwników wysokiego przedstawiciela dla Bośni i Hercegowiny…
Żołnierze NATO w Kosowie, 1 sierpnia 2022 r. / FOT. ARMEND NIMANI/AFP/East News /

Kosowo i gry eskalacyjne. Co dzieje się na Bałkanach?

Marta Szpala
Oto jak w nowej europejskiej rzeczywistości lokalny incydent przerodził się w doniesienia o nowej wojnie na Bałkanach, agresji Serbii na Kosowo, a nawet…
/

Przyroda Serbii zagrożona

ŻyM
Protest przeciwko rosyjskiej agresji na Ukrainę. Prisztina, Kosowo, 25 lutego 2022 r. / FERDI LIMANI / GETTY IMAGES

Patrząc z daleka, widzę siebie. Mieszkańcy Bałkanów myślą o wojnie

Marta Szpala
Atak na Ukrainę obudził wśród nich wspomnienia i lęki – te najgorsze, bo z czasu tutejszych wojen. A wraz z nimi obudziły się stare podziały.
/ NIHAD IBRAHIMKADIC / ANADOLU AGENCY / GETTY IMAGES

Za tym wzgórzem jest Sarajewo

ŻyM

Odmienne odcienie stabilności

Piotr Oleksy

Więcej szczytów, mniej konkretów

Marta Szpala
Centrum Prisztiny, Kosowo, 23 czerwca 2021 r. / VISAR KRYEZIU / AP / EAST NEWS

Coś się kończy, coś się zaczyna

Marta Szpala
W Kosowie polityczne trzęsienie ziemi. Dawnych partyzantów odesłano na polityczną emeryturę lub przed sąd w Hadze. Nowy rząd ma być ostatnią szansą na…
W Mołdawii szczepienia prowadzone są głównie dzięki dostawom z Rumunii i Chin, pewną ilość przekazała też Rosja. Na zdjęciu: rosyjska szczepionka na lotnisku w Kiszynowie, 24 kwietnia 2021 r. / MIHAI KARAUSH / SPUTNIK / AFP / EAST NEWS

Rozwiązać problem wraz z państwem

Kamil Całus
Coraz więcej Mołdawian nie miałoby nic przeciw temu, aby ich kraj stał się częścią Rumunii i Unii Europejskiej. Rzecz nie jest jednak wcale prosta.
Przechodnie przed kamienicą oznaczoną czerwoną kropką i napisem „Uszkodzony budynek”, „Niebezpieczeństwo śmierci”. Na dwa dni przed 40. rocznicą trzęsienia z 1977 r. i na dzień przed fałszywym alarmem, który poderwał kilkaset tysięcy mieszkańców rumuńskie / DANIEL MIHAILESCU / AFP

Marne 25 sekund

Kamil Całus
Choć nad Rumunią wisi groźba poważnego trzęsienia ziemi, władze w Bukareszcie nie robią zbyt wiele, aby przygotować na nie swoich obywateli.
Patriarcha Porfiriusz (w środku) błogosławi wiernych po mszy inauguracyjnej. Belgrad, 19 lutego 2021 r. / ANDREJ CUKIC / EPA / PAP

Nowy patriarcha, stare problemy

Marta Szpala
Wybierając na swojego zwierzchnika biskupa Porfiriusza, serbska Cerkiew chce zostawić za sobą przeszłość – tyleż trudną, co nierozliczoną.
Uczestnik antyrządowego protestu z wizerunkiem Goce Dełczewa, jednej z głównych postaci antyosmańskiego powstania w 1903 r., o którego pochodzenie spierają się rządy Bułgarii i Macedonii Północnej. Skopje, 15 września 2020 r. / GEORGI LICOVSKI / EPA / PAP

Wieczny kandydat

Marta Szpala
Bułgaria blokuje rozpoczęcie negocjacji, których celem jest włączenie Macedonii Północnej do Unii Europejskiej. Idzie o historię i tożsamość. Znowu.

Kiedy nowe Dayton

Marta Szpala
Demonstracja antyrządowa przed budynkiem serbskiego parlamentu w Belgradzie. 10 lipca 2020 r. / MARKO DJURICA / REUTERS / FORUM

Gniew na ulicach Belgradu

Marta Szpala
W Serbii historia zatacza koło: znów mamy gwałtowne protesty, jednego lidera, media pod kontrolą i zamknięte granice. Ostatnim razem doszło do rewolucji. Jak…
Od wojny o niepodległość w 1999 r., w której USA wsparły Kosowian przeciw Serbii, Stany cieszyły się tu wielką sympatią. Na zdjęciu: dowódca drużyny strażackiej wciąga na maszt flagę USA obok pomnika ówczesnego prezydenta Billa Clintona. Prisztina, 2 maja / VALDRIN XHEMAJ / EPA / PAP

Wszystkie kryzysy Kosowa

Marta Szpala
Donald Trump chciał zakończyć konflikt między Serbią i Kosowem. Zamiast tego przyczynił się do upadku rządu, z którym mieszkańcy najmłodszego – i bardzo…

Koronadyplomacja, czyli maski opadają

Piotr Oleksy
Europejskich dyplomatów oburzył gest serbskiego prezydenta Aleksandra Vučicia, który – witając jakiś czas temu samolot z Chin ze sprzętem medycznym –…

Unia–Bałkany: spóźniona decyzja?

Piotr Oleksy
Unijni liderzy wyrazili w minionym tygodniu zgodę na otwarcie negocjacji akcesyjnych z Albanią i Macedonią Północną.

Mołdawski papierek lakmusowy

Piotr Oleksy
Mołdawia ma nowy rząd, który jest podporządkowany prorosyjskiemu prezydentowi Igorowi Dodonowi.

Bałkańska porażka Unii Europejskiej

Piotr Oleksy
Giorgica w drodze do cerkwi Rusej Sredy nad Jeziorem Ochrydzkim, wrzesień 2013 r. / MIRELLA MAKURAT

Jak anioły uratowały świętą

Mirella Makurat
Legenda mówi, że nad najstarszym w Europie Jeziorem Ochrydzkim jest tyle cerkwi, ile dni w roku. Jednak święci wciąż zstępują tu z fresków i w snach przychodzą…
Wypędzeni przez serbskie wojska mieszkańcy wsi Junuj w Kosowie po przekroczeniu granicy z Albanią, czerwiec 1998 r. / LOUISA GOULIAMAKI

Sługa złej sprawy

Marta Szpala
Radość z Nobla dla Olgi Tokarczuk przysłoniła w Polsce emocje, które na świecie wzbudziło wyróżnienie Petera Handkego. Nagroda dla austriackiego pisarza…
Premier Macedonii Północnej Zoran Zaew (z prawej) wita w Skopje ówczesnego premiera Grecji Alexisa Tsiprasa, 2 kwietnia 2019 r. / ADMIR FAZLAGIKJ / ANADOLU AGENCY / GETTY IMAGES

Macedonia czeka pod drzwiami

Piotr Oleksy
W podzielonej i osłabionej Unii wielu polityków nie chce słyszeć o nowym rozszerzeniu. Ale odmowa przyjęcia krajów Bałkanów Zachodnich może mieć fatalne…
Uroczystość rozpoczęcia ramadanu, islamskiego miesiąca postu i modlitwy. Sarajewo, 5 maja 2019 r. / SAMIR YORDAMOVIC / ANADOLU AGENCY / GETTY IMAGES

Cień Saudów nad Bałkanami

Dariusz Kałan
Czy Bośnia, której połowa obywateli to muzułmanie, staje się europejskim bastionem wahhabizmu – radykalnej doktryny islamu, wspieranej przez Arabię Saudyjską?
Prezydenci Turcji Recep Tayyip Erdoğan i Mołdawii Igor Dodon oglądają projekt kompleksu edukacyjnego w Komrat w Gagauzji, październik 2018 r. / MURAT KULA / ANADOLU AGENCY / GETTY IMAGES

Kusząca wizja nowej „trzeciej drogi”

Piotr Oleksy
Popularność konserwatywnego populizmu charakteryzuje dziś całą Europę, również Rumunię, Bułgarię i Mołdawię. Specyfika tych krajów pozwala lepiej zrozumieć…

Mołdawia: pożegnanie z Zachodem?

Piotr Oleksy
Sąd w Kiszyniowie unieważnił wybory mera mołdawskiej stolicy, które wygrał lider proeuropejskiej opozycji Andrei Năstase [patrz „TP” nr 25].

Bałkany: tożsamość i polityka

Piotr Oleksy
Ministrowie spraw zagranicznych Macedonii i Grecji podpisali porozumienie, które kończy spór o nazwę pierwszego z tych państw. Już niedługo ma się nazywać:…
Część kolekcji Filipa (rocznik 1981) w nowym muzeum, Sarajewo, listopad 2017 r. / JUSTYNA GÓRNIAK

Wojenne dzieci Sarajewa

Justyna Górniak
Pokazuje je takim, jak widzieli je najmłodsi: Muzeum Wojennego Dzieciństwa. Powstało w stolicy Bośni, której oblężenie – trwające prawie cztery lata – zaczęło…

Serbia: niemożliwe jest możliwe

ŻyM
Czy Belgrad uzna niepodległość Kosowa, swojej byłej prowincji – i to jeszcze w tym roku?
Edi Hila „W pełnym słońcu”, 2005 r. / MSN

Ludzie przyszłości

Małgorzata Rejmer
Edi Hila może dzisiaj malować, co chce, ale nie ma już w jego obrazach dawnej żywotności i rozedrgania. Czasem jeden detal zdradza rozpacz, cisza wzbiera w…
Protest przeciwko reorganizacji sądów i Najwyższej Rady Sądowniczej, Bukareszt, grudzień 2017 r. / ROBERT GHEMENT / EPA / PAP

Korupcja i gniew

Kamil Całus
Z jednej strony rząd, powszechnie uważany za beneficjenta i protektora wszechobecnej korupcji. Z drugiej „rumuńskie CBA” i wspierająca je ulica. Stawką tego…
Pomnik Newborn w Prisztinie, luty 2017 r. / FACEBOOK / NEWBORN MONUMENT

O czym śni Kosowo

Agnieszka Rostkowska
Na dziesiątą rocznicę ogłoszenia niepodległości Kosowianie życzą sobie mniej podziałów, więcej Europy i wiary, że zajdą tak daleko jak Rita Ora.
Na piramidzie Envera Hodży w Tiranie, grudzień 2017 r. / OLEKSANDR RUPETA / NUR PHOTO / AFP / EAST NEWS

Mikrokosmos w zawieszeniu

Maciej Machcewicz
Albania jest rozdarta między przeszłością i przyszłością. Kraj wciąż zmaga się ze skutkami komunizmu, a jednocześnie chciałby być członkiem zachodniego świata.
Dziś byłoby to już niemożliwe: montaż pomnika Aleksandra Wielkiego w Skopje, czerwiec 2011 r. / GEORGI LICOVSKI / EPA / PAP

Antyk i geopolityka

Piotr Oleksy
Rządy w Atenach i Skopje wznowiły rozmowy w sprawie oficjalnej nazwy państwa macedońskiego. W obu krajach temat budzi nadal ogromne emocje – i ma duże…
Węgierscy policjanci i imigranci z Kosowa na budapeszteńskim dworcu Keleti, luty 2015 r. / BERNADETT SZABO / REUTERS / FORUM

Brzuchem za chlebem

Michał Kucharski
Coraz więcej mieszkańców Bałkanów opuszcza swoje ojczyzny w poszukiwaniu lepszego życia. Problem dotyka niemal wszystkich krajów byłej Jugosławii.
/ ADAM GUZ

Dobrzy ludzie nadal milczą

Ewa Klonowski, Marta Paluch
EWA KLONOWSKI, antropolog sądowy, od ponad 20 lat pracująca przy identyfikacji ofiar wojny w Bośni: Chcemy ich znaleźć i ustalić, kim byli. Tak, by rodzina…
Ramiz Selimović w dawnej fabryce akumulatorów w Potocari koło Srebrenicy, 6 lipca 2017 r. / ADAM GUZ

Sąsiedzi spod Srebrenicy

Marta Paluch
Żyją znów obok siebie, w tej samej wsi Podčauš. Jak przed wojną, jak przed masakrą. Muzułmanie i Serbowie. Jak to jest: mieszkać w takim miejscu, z taką…
Vojislav Šešelj, Fot: Associated Press/East News /

Smutek Vukovaru

Marcin Żyła
Vojislav Šešelj, były dowódca serbskich oddziałów ochotniczych został uwolniony od zarzutów zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości.
Na stacji w Dobovej, Słowenia, 20 listopada 2015 r. / Fot. François Struzik / SIMPLY HUMAN

Chorwacki patent

Marcin Żyła
Kraje bałkańskie przepuszczają dalej już tylko Syryjczyków, Irakijczyków i Afgańczyków. Innych uznają za migrantów ekonomicznych.
Obchody rocznicowe w Vukovarze, 18 listopada 2015 r. / Fot. François Struzik / SIMPLY HUMAN

Piknik w odrodzonym mieście

Marcin Żyła
„Ostatni raz byłem tak ze wszystkimi w podstawówce” – mówi weteran walk o Vukovar z 1991 r. Siedzi z dawnymi towarzyszami broni, dziś mieszkańcami Zagrzebia.…
Węgierscy policjanci aresztują rodzinę syryjskich uchodźców, której udało się przedostać przez zasieki na granicy z Serbią, 28 sierpnia 2015 r. / / REUTERS / Bernadett Szabo

Murem w uchodźców

Marcin Żyła
Lada dzień węgierski parlament przyjmie przepisy zaostrzające kary za nielegalne przejście granicy. Korespondencja z pogranicza węgiersko-serbskiego.
Lampedusa/Foto: Marcin Żyła /

Operacja „Tryton” wreszcie pomaga

Marcin Żyła
Coraz mniej migrantów ginie na Morzu Śródziemnym, coraz więcej podróżuje przez Bałkany – wynika z nowego raportu ONZ.
Poprawianie makijażu w czasie antyrządowych demonstracji w Skopje, 5 maja 2015 r. / Fot. Ognen Teofilovski / REUTERS

Co się stało w Kumanowie

Marcin Żyła
Atak z zagranicy czy prowokacja własnego rządu? W Macedonii doszło do najpoważniejszego od lat zbrojnego incydentu na Bałkanach.
Vojislav Šešelj na wiecu w Belgradzie, 15 listopada 2014 r. / Fot. Andrej Isakovic / AFP / EAST NEWS

Zielone ludki na Bałkanach

Marcin Żyła
Organizacje ofiar z Chorwacji i Bośni protestują przeciw decyzji haskiego trybunału o uwolnieniu zbrodniarza Vojislava Šešelja, chorego na raka. W kłopocie są…