język

Artykuły na ten temat

Zbigniew Rokita. Osiedle Nikiszowiec w Katowicach, listopad 2023 r. / Fot. Grażyna Makara

Mówiąc po śląsku, czuję się lepszym człowiekiem

Zbigniew Rokita
Swoim istnieniem Ślązacy zadają pytania fundamentalne dla przeżywania polskości. Choćby takie: czy naród ma być wspólnotą etniczną, czy obywatelską?

Piktogramy są »okej«, ale czytamy je powoli

Wojciech Brzeziński

Hajp na alternatywki

Monika Ochędowska
Gdy „młodzieżowymi” słowami zaczynają mówić dziennikarze wszystkich mediów, nastolatki już dawno ich nie używają.
Olga Tokarczuk, czerwiec 2018 r. / FOT. PIOTR KAMIONKA/REPORTER

Odczyt noblowski Olgi Tokarczuk

Oglądaj na żywo
/ JAN FIDLER / ALAMY STOCK PHOTO

Najsilniej wibrujące „r”

Zuzanna Lamża
Ostrzegam od razu: to będzie tekst pełen soczystych bluzgów. Czyste mięso, bez gwiazdek, kropek i zamienników. Inaczej trudno opowiedzieć o tym, co…
W gdyńskim klubie „Galaktyka”, 4 stycznia 2019 r. / KAROL MAKURAT / REPORTER

W czepku urodzony

Piotr Górny, Katarzyna Kubisiowska
Piotr Górny, czyli donGURALesko, raper: Żeby się wyróżnić, zakosiłem bratu żółty czepek pływacki i uparcie w nim chodziłem. To był mój pomysł na odgrodzenie…
PAUL DAVIES, KOSMOLOG podczas Copernicus Festival 2019 / / ADAM KOPROWSKI

Wszyscy jesteśmy poetami

Wojciech Bonowicz
COPERNICUS FESTIVAL 2019 | Język jest dla nas niczym woda, w której się zanurzamy. Nurkując, nie myślimy o tym, że sami w znacznym stopniu składamy się z wody.
/

Copernicus Festival 2019 / Język

Zespół festiwalowy
Tłumacze kabinowi podczas Konferencji Klimatycznej ONZ w Kopenhadze, grudzień 2009 r. / Mehdi Chebil / Polaris / east news

Rusztowanie dla myśli

Bartosz Brożek
Język obiektywizuje myśl, wznosi ją na wyższy poziom abstrakcji, pozwala konstruować teorie i prowadzić dialog. To najważniejszy spośród wszystkich naszych…
Charles Taylor po odebraniu prestiżowej Nagrody Berggruena. Biblioteka Publiczna w Nowym Jorku, 2016. / Jason Carter Rinaldi / Getty Images for Berggruen Institute

Filozof pogranicza

Łukasz Tischner
COPERNICUS FESTIVAL Według Charlesa Taylora jako ludzie jesteśmy skazani na znaczenia. Nie potrafimy żyć w świecie, któremu nie moglibyśmy nadawać sensów.
Elżbieta Tabakowska / Kamila Zarembska / Copernicus Festival

Język to nie klocki Lego

Elżbieta Tabakowska, Piotr Krasnowolski
COPERNICUS FESTIVAL Elżbieta Tabakowska, kognitywistka: Podczas tłumaczenia wydaje mi się, że mam dwie jaźnie: polską i angielską. I że one do siebie za dobrze…
Mikser, czyli Mikołaj Mądrzyk / archiwum prywatne

Między słowem a podkładem

Jan Błaszczak
Bywają nieporadni leksykalnie. Popełniają proste językowe błędy, stosują wątpliwe metafory i nadużywają wulgaryzmów. A jednak w skali makro to właśnie raperzy…
Publikacje z wystawy Nicka Montforta, książki napisane przez sztuczną inteligencję / nick monfort / MIT

Funkcja autora

Piotr Marecki
Dzięki generatorom powstaje poezja, proza, teksty naukowe, artykuły o pogodzie czy sporcie. Takie programy zaczynają żyć własnym życiem, mogąc w nieskończoność…
Daniel Everett / faculty.bentley.edu

O czym mówił Homo erectus

Łukasz Kwiatek
COPERNICUS FESTIVAL Daniel Everett spędził wiele lat na podglądaniu i podsłuchiwaniu członków amazońskich plemion. Właśnie tam odnalazł klucz do zrozumienia,…
Jerzy Bralczyk, Warszawa, wrzesień 2017 r. / FORUMgwiazd.com.pl

Bardzo chciałbym mówić po baskijsku

Jerzy Bralczyk, Jakub Mejer
Jerzy Bralczyk, językoznawca: Tęsknię za społeczeństwem, w którym debata parlamentarna i telewizyjna jest wyszukana. W ten sposób też możemy być agresywni.…
Andrzej Bednarczyk, Dziennik Minotaura (fragment), 2019 r. /

Sztuka wystawiania języka

Andrzej Bednarczyk
Nie chcą nas zabawiać, poklepywać po ramieniu czy usłużnie przytakiwać dawnym mniemaniom. Nauka i sztuka w poszukiwaniu prawdy zwodzą nas z utartych dróg w…
/ MATEUSZ OCHOCKI / KFP

Nie ufam rzeczywistości

Wiesław Myśliwski
Wiesław Myśliwski: Książkę pisze się w równym stopniu świadomie, co nieświadomie. Pisze się jakiś fragment i nie wie się, dlaczego, ale takie fragmenty bywają…
Łódzki Orszak Trzech Króli prowadzi straż Marszu Niepodległości – z opaską ONR i plakietką „Śmierć wrogom Ojczyzny”. Łódź, styczeń 2017 r. / RADOSŁAW JÓŹWIAK / FORUM

Niemiłość narodowa

Magdalena Nowicka-Franczak
To było słowo roku w Polsce: „ojkofobia”. Miało być kijem na tych, którzy tropią ksenofobię i nacjonalizm. Okazało się lustrem, w którym przeglądają się…
Dorota Zawadzka ze swoją książką „Pani Doroto! Dziecko mi się popsuło!” / Kadr z filmu na youtube'owym kanale autorki

Popsuta Superniania

Anna Golus
Nauczyliśmy się uważać na słowa, mówiąc o wykluczonych dorosłych. Ale dzieci ta uważność nie dotyczy. Dowodem jest nowa książka znanej psycholog Doroty…
/ GUILLAUME HORCAJUELO / EPA / PAP

Światy bizarne

Olga Tokarczuk, Katarzyna Kubisiowska
Olga Tokarczuk, pisarka: W naszym słowniku jest kilkadziesiąt procent obcych słów, które zostały tak spolszczone. To desant z Czech, Węgier, Francji, Niemiec,…
Marsz „ONR Powstańcom Warszawskim”, Warszawa, 1 sierpnia 2016 r. / Fot. Wojciech Kryński / FORUM

Ojczyzna na języku

Jerzy Bartmiński, Anna Goc
Prof. Jerzy Bartmiński, językoznawca: Patriotyzm, nacjonalizm i szowinizm mają się do siebie jak zdrowie, choroba i obłęd.
/ Fot. John Greim / GETTY IMAGES

Siła empatii

Monika Szczepanik, Małgorzata Bilska
Monika Szczepanik, trenerka komunikacji: Są dwa rodzaje siły, które można wykorzystać w życiu. Pierwsza wynika z władzy nad ludźmi. Druga to siła bycia z…
Victor z Aveyronu na rycinie z 1807 r. autorstwa G.H. Wilsona. / il. Domena publiczna

Najważniejszy wynalazek ludzkości

Łukasz Kwiatek
Kwestia powstania języka intrygowała ludzi niemal od zawsze. Jak dziś wyjaśnia się jego pochodzenie?
Plaża na Bulwarach Wiślanych, Warszawa, lipiec 2015 r. / Fot. Wojciech Traczyk / EAST NEWS

Polskie szczęście i nieszczęście

Grzegorz Jankowicz
Rządzi nami uświęcony przez tradycję język. Jeśli nie przystaje do rzeczywistości, tym gorzej dla rzeczywistości.
Demonstracja Komitetu Obrony Demokracji, Poznań, 9 stycznia 2016 r. / Fot. Paweł F. Matysiak / REPORTER

Dyktatura pustych słów

Paulina Wilk
Po latach zaaresztowania „Polaka” w prawym rogu sceny politycznej, a „obywatela” w muzeum przykrych wspomnień z PRL, przydarza nam się właśnie zbiorowe…
Prof. Tetsuro Matsuzawa, dr Mateusz Hohol, Łukasz Kwiatek i prof. Jolanta Antas - debata pt. Granice języka, Festiwal Kopernika, 22 maja 2015 r. / fot. Kamila Buturla / TP /

Języki zwierząt

Maciej Dulewicz
W debacie pt. „Granice języka: małpy, oszustwa, kultura” wzięli udział światowej sławy prymatolog prof. Tetsuro Matsuzawa, językoznawczyni prof. Jolanta Antas…
Kandydaci w debacie prezydenckiej TVP, 5 maja 2015 r. / / źródło: wyboryprezydenckie.tvp.pl

Gesty kampanii

Jolanta Antas, Anna Goc
Politycy mówią nie tylko słowem, ale też ciałem. Najlepiej robili to ci, co weszli do drugiej tury.
Alfabet ludzkich myśli według Anny Wierzbickiej /

Uniwersalny język

Mateusz Hohol, Łukasz Kwiatek
Jak możemy zrozumieć przedstawicieli innych kultur? Anna Wierzbicka przekonuje, że pomagają nam w tym uniwersalne pojęcia, wspólne dla wszystkich języków…

Czego uczą nas małpy uczone języka?

Łukasz Kwiatek
W ośrodku Great Ape Trust, znajdującym się w Des Moines, w USA, żyje grupa małp, z którymi można rozmawiać w specjalnie zaprojektowanym języku Yerkish. Jak to…

Czy w ciele da się znaleźć umysł?

Piotr Winkielman, Łukasz Kwiatek, Mateusz Hohol
O metaforach umysłu, neuronalnych podstawach życia społecznego i roli ciała w rozumieniu języka z profesorem Piotrem Winkielmanem z Uniwersytetu…

Czy roboty będą myśleć? Rozmowa z prof. Peterem Gärdenforsem

Peter Gärdenfors, Łukasz Kwiatek
„Problemem dla robota jest przejście od percepcji – mam na myśli kamerę lub mikrofon – do jakiegoś rodzaju reprezentacji i wykorzystania jej np. do planowania…

Istota języka

Łukasz Kwiatek, Mateusz Hohol
Językoznawca Derek Bickerton nieco prowokacyjnie stwierdził, że pytanie o istotę języka jest najważniejszym problemem w nauce, ponieważ bez języka nie…

Wszyscy jesteśmy symulantami

Łukasz Kwiatek
„Trwa rewolucja, rewolucja w rozumieniu tego, co to znaczy być człowiekiem” – rozpoczął przedmowę do książki Louder than Words (Głośniejsze od słów) Benjamina…

Kanzi – małpa, która mówi. Nie tylko w Wigilię

Łukasz Kwiatek
Kanzi, mógłbyś wynieść telewizor na zewnątrz? - Kanzi leniwie wstaje, chwyta telewizor i, podpierając się jedną ręką, posłusznie wynosi odbiornik za drzwi.…