Za zasłoną

Na placu budowy uwijają się robotnicy. Panuje lodowate zimno. Ubrania i twarze pokrywa wszechobecny pył. Trudno wyobrazić sobie mniej romantyczną scenerię do filmu o miłości.

16.01.2005

Czyta się kilka minut

 /
/

Przy wznoszeniu osiedla mieszkaniowego w dużym irańskim mieście pracują głównie Afgańczycy - ludzie drugiej kategorii, uchodźcy z ogarniętego wojną kraju. Wedle szacunków ONZ przebywa ich w Iranie około półtora miliona. Wykonują najczarniejszą robotę. Najważniejsze, to być niewidocznym i nie wpaść w ręce czujnego inspektora, który wyłapuje pracujących na czarno.

“Deszcz" to imię afgańskiej dziewczyny, która trafia na budowę w przebraniu chłopca. Po wypadku ojca musi utrzymać żyjącą w nędzy rodzinę. Nikt nie wie, kim naprawdę jest Rahmat, drobny, milczący chłopiec o wielkich wystraszonych oczach, nieporadnie dźwigający worki z cementem. Ma on jednak nieprzejednanego wroga. Latif, młody zadziorny Irańczyk, protegowany brygadzisty, szykanuje Rahmata wykorzystując jego fizyczną słabość i niższy status. Nie może znieść, że “nowy" zajął jego miejsce przy robieniu sprawunków i parzeniu herbaty. A w dodatku w tym ostatnim Afgańczyk okazał się o niebo lepszy.

Któregoś dnia Latif odkrywa prawdę. Jest naprawdę wstrząśnięty. Dopiero teraz zaczyna dostrzegać w okutanym w szmaty dzieciaku piękną, tajemniczą kobietę. Niezdarnie próbuje zwrócić na siebie uwagę, staje w obronie “kolegi", pomaga mu w krytycznych chwilach. Dziewczyna znika jednak z placu budowy tak nagle, jak przyszła. Zdesperowany Latif na własną rękę próbuje ją odnaleźć.

Twórca znanych u nas “Dzieci niebios" i “Kolorów raju" opowiada tę piękną historię naznaczoną gorzkim fatalizmem, używając języka szorstkiego i surowego. Jednak stopniowo bezstronna kamera rejestrująca szarą codzienność nielegalnych robotników ustępuje miejsca spojrzeniu Latifa, który poznawszy prawdę o Rahmacie, zaczyna patrzeć inaczej - poprzez budzącą się w nim fascynację i uczucie. W tym spojrzeniu odbija się złożony obraz kobiety w tradycyjnej islamskiej kulturze, gdzie każda z płci żyje w osobnym świecie.

Bohaterka jest zrazu istotą podwójnie upośledzoną: Afganką, a w dodatku niemężczyzną, kimś pozbawionym tożsamości i prawdziwego imienia. Dopiero bezkształtny strój i nakrycie głowy uczynią Rahmat chwilowo równą mężczyźnie.

A gdy zostanie wreszcie “odkryta", staje się natychmiast wyidealizowanym obiektem westchnień. Oczami Latifa widzimy, z jaką subtelnością pielęgnuje kwiat, jak karmi gołębie, buduje wokół siebie harmonię i ład.

Już scena, w której Latif poznaje jej sekret, ma symboliczną wymowę. Zza uchylonej przez wiatr zasłony bohater podpatruje czeszącą się przed lustrem nieznaną mu dotychczas istotę. Odtąd będzie już tylko podglądana, postrzegana w zachwyceniu niczym eteryczna zjawa. I do końca pozostanie kimś całkowicie niemym - nawet wówczas, gdy konspiracja w męskim przebraniu przestanie być konieczna. Zastąpi je afgańska burka.

“DESZCZ" (“Baran"). Scen. i reż.: Majid Majidi, zdj.: Mohammad Davudi, muz.: Ahmad Pezhman, wyst.: Hossein Abedini, Zahra Bahrami, Mohammad Amir Naji, Hossein Mahjoub i inni. Prod.: Iran 2001. Dystryb.: Vision.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Krytyczka filmowa „Tygodnika Powszechnego”. Pisuje także do magazynów „EKRANy” i „Kino”, jest felietonistką magazynu psychologicznego „Charaktery”. Współautorka takich publikacji, jak „Panorama kina najnowszego”, „Szukając von Triera”, „Encyklopedia kina”, „… więcej

Artykuł pochodzi z numeru TP 03/2005