Urodził się 16 maja 1936 r. w ubogiej rodzinie: ojciec był wiejskim nauczycielem, matka gospodynią domową. O wstąpieniu do seminarium zadecydował przed maturą. Wspominał: "Myślałem też o zostaniu nauczycielem. W każdym razie chciałem mieć do czynienia z ludźmi".

Gdyby nie został biskupem, byłby zapewne myślicielem katolickim. Filozof i teolog, w 1963 r. przyjmuje święcenia, by następnie pracować jako asystent Karla Rahnera. W 1968 roku obejmuje jako profesor katedrę dogmatyki w Moguncji. W latach 1971-83 profesor dogmatyki i teologii ekumenicznej we Fryburgu, w latach 70. i 80. był też członkiem Międzynarodowej Komisji Teologicznej.

W 1983 r. Jan Paweł II mianuje go biskupem Moguncji. "Odwagi w podejmowaniu decyzji, które nie wszystkim będą się podobać i które nie mogą zostać potwierdzone a priori, a dla których trzeba nieraz występować...