Wydarzenia ostatnich miesięcy zwracają uwagę na podstawowy problem demokracji – czy polega ona na tym, że decyduje większość, czy na tym, że bierze się pod uwagę głos wszystkich? Dylemat ten cały czas krąży w dyskusji nad współczesnością.

Ostatnio okazją dla niej były warsztaty Fundacji Stocznia, propagującej w Polsce partycypację społeczną i deliberacyjne podejmowanie decyzji, z udziałem jednego z orędowników takiego podejścia, Petera Emersona z The de Borda Institute. Pochodzi on z Belfastu, miejsca, gdzie poziom napięć społecznych ma szczególnie destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie, wydawałoby się, stabilnej demokracji – na tyle silny, że doprowadził de facto do wojny domowej.

Dwa wyobrażenia na temat demokracji stoją do siebie w sprzeczności. Jeśli decyduje większość, to znaczy, że głos mniejszości się nie liczy. Jeśli musimy uwzględniać zdanie wszystkich,...