Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Czasami doświadczamy sytuacji, gdy temat wykładu czy książki pochłania całą naszą uwagę. Przestaje nam przeszkadzać twarde siedzenie czy chłód – jakbyśmy przenosili się w inny wymiar. Dzieje się tak, gdy trafimy na trop odpowiedzi, których od dawna poszukiwaliśmy. Wówczas rozpalają się w nas emocje i to one sprawiają, że czas przestaje płynąć.
Takie chwile przytrafiają się nam jednak rzadko i dość przypadkowo. Co zatem zrobić, by częściej wynieść pożytek z mądrego wykładu? Okazuje się, że są na to proste sposoby. Wykorzystujące internet.
Jak gra komputerowa
Zastosowało je Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w stworzonym przez siebie Copernicus College: to pierwszy w Polsce darmowy serwis masowych otwartych kursów online (MOOC), wzorowany na amerykańskich portalach, takich jak Coursera, edX czy Udacity.
Wygląda to tak: długi wykład albo ich cykl podzielony jest na mniejsze bloki. Po każdym wypełnić można krótki test. Na pytania trudno nie odpowiedzieć, jeśli się uważnie słuchało. Przy niektórych wykładach zamiast testu znajduje się streszczenie przypominające najważniejsze tezy. Zwykle dołączone są także propozycje lektur uzupełniających. Wykład lub cykl kończy się egzaminem składającym się z wyboru najważniejszych pytań z przerobionych już testów. Zatem także egzaminu trudno nie zdać, a powtórka pytań powoduje utrwalenie wiedzy. Za zdany egzamin można otrzymać certyfikat.
„I to wszystko?” – mógłby ktoś zapytać. Owszem – prosty zabieg z dzieleniem wykładu na krótsze fragmenty i wprowadzeniem nietrudnych testów uruchamia w naszych mózgach tzw. układ oczekiwania nagrody, odpowiedzialny za pragnienia i silnie motywujący do działania [patrz poprzedni artykuł]. Zabieg ten przypomina grę komputerową z kolejnymi poziomami i rekordami do pobicia. „To właśnie obietnica – że przejdzie się na następny poziom, czy że padnie wielka wygrana – sprawia, że gra staje się tak wciągająca” – pisze Kelly McGonigal w książce „Siła woli”.
Różnica jest jednak zasadnicza: gra komputerowa najczęściej pozwala zabić czas, często go nam kradnie, a bywa, że uzależnia. Copernicus College proponuje natomiast wiedzę poszerzającą obraz świata. A skierowany jest do wszystkich: przy informacji o wymaganych do podjęcia danego kursu umiejętnościach jak refren powtarza się fraza „brak specjalnych wymagań”.
Swoją drogą, jestem bardzo ciekaw, jak np. Michałowi Ecksteinowi uda się posiadaczy wiedzy matematycznej na poziomie licealnym wprowadzić w arkana algebry liniowej, na której zbudowana jest m.in. mechanika kwantowa. Kurs rozpoczyna się 1 stycznia 2016 r.
Od cząsteczek po Wszechświat
Wymieńmy kursy już dostępne. Ks. prof. Michał Heller w wykładzie „Bóg i kosmologia” odpowiada na pytanie, czy pojęcia Boga i Wszechświata są od siebie zależne, oraz czy stworzenie należy wiązać z koncepcją Wielkiego Wybuchu i czym jest w rozumieniu teologii wieczność. Patricia Churchland, twórczyni nowej dziedziny – neurofilozofii, ukazuje naturalistyczne fundamenty moralności, zauważając przy okazji, że źródła moralności są o wiele starsze niż instytucjonalna religia. Jej wykład warto uzupełnić o lekturę publikowanego na łamach „Tygodnika” eseju ks. Michała Hellera „Mózg i wartości”, recenzującego jej książkę pt. „Moralność mózgu” (tygodnikpow-szechny.pl/mozg-i-wartosci).
Jest też wykład matematyka z Oxfordu Johna Lennoksa „Światopogląd teistyczny z perspektywy nauki” (publikowany w skróconej formie także na naszych łamach: tygodnikpowszechny.pl/wszechmocny-i-wszechswiat). Ukazuje on, że nauki przyrodnicze, wbrew tezom tzw. nowych ateistów, m.in. Richarda Dawkinsa, nie prowadzą z konieczności do odrzucenia Boga.
Znani czytelnikom „Tygodnika” Mateusz Hohol i Krzysztof Cipora w kursie pt. „Poznanie matematyczne” prezentują, jak w naszych mózgach rodzi się abstrakcyjna matematyka, a Łukasz Lamża we „Wprowadzeniu do kosmologii” przystępnie przybliża historię i współczesność nauki zajmującej się najbardziej obszernym przedmiotem. Z kolei Andrzej Koleżyński w cyklu pt. „Wiązania chemiczne w ciele stałym” pokazuje, jak geometria cząsteczek przekłada się na własności materiałów.
Na deser dwa wykłady uczonych z najwyższej światowej półki: George’a Ellisa i Rogera Penrose’a – którzy publikowali przełomowe prace z kosmologii wraz ze Stephenem Hawkingiem.
Na głodzie wiedzy
Pozostaje jeszcze pytanie. Skoro swoją zasadą działania Copernicus College przypomina gry komputerowe, które przecież uzależniają, to czy można się także uzależnić od zdobywania certyfikatów?
Inicjatywa działa dopiero od miesiąca – to za krótko, by dostrzec u siebie symptomy bycia na głodzie (wiedzy). A odpowiadając poważnie: zdobywanie wiedzy jest innego typu gratyfikacją niż np. skakanie po kanałach telewizyjnych. Wymaga więcej wysiłku – dopamina nie zalewa mózgu jak po zażyciu amfetaminy, działają mechanizmy hamujące.
Zatem jest mało prawdopodobne, by śledzenie wykładów i rozwiązywanie testów mogło prowadzić do działań kompulsywnych.
Kopernikańskie wykłady już cieszą się powodzeniem – jak informują organizatorzy, w ciągu pięciu tygodni funkcjonowania na dziewięć aktywnych kursów zapisało się trzy tysiące osób. Na czele jest „Wprowadzenie do kosmologii” Łukasza Lamży oraz „Bóg i kosmologia” ks. Michała Hellera. ©℗
