kosmologia

Artykuły na ten temat

Ks. Michał Heller w redakcji Tygodnika Powszechnego, Kraków, styczeń 2024 r. // Fot. Grażyna Makara

Równanie ostateczne, czyli jak nauka inspiruje myślenie religijne

Ks. Michał Heller, Łukasz Kwiatek, Tomasz Miller
Ks. Michał Heller, kosmolog: Chciałem kiedyś napisać hymn, w którym Boga by błogosławiły nie wody podniebne i ptaki niebieskie, tylko gromady galaktyk,…
Mgławica Koński Łeb (Horsehead Nebula) - pierwsze zdjęcie wykonane przez teleskop Euclid / fot. ESA / materiały prasowe

Ciemna misja Euklidesa. Co widać przez nowy kosmiczny teleskop?

Sebastian Szybka
Do słynnego teleskopu Jamesa Webba dołączył w 2023 roku w przestrzeni kosmicznej teleskop Euclid. Jego zadaniem jest rozwikłanie zagadki ciemnej materii i…
Kosmiczny teleskop Euclid Europejskiej Agencji Kosmicznej. Cannes, wrzesień 2019 r. / PATRICE LAPOIRIE / MAXPPP / FORUM

Na tropie ciemnej materii

Wojciech Brzeziński
Pozostaje jedną z największych zagadek fizyki. Wciąż nie wiemy, z czego miałaby się składać ani czy w ogóle istnieje. Właśnie zaczynamy nową serię…
/ FILIP KLIMASZEWSKI DLA „TP”

Krzysztof A. Meissner: w co wierzy fizyk

Krzysztof A. Meissner, Łukasz Kwiatek
Świat materialny podlega prawom, które są niezmienne, doskonałe i uniwersalne. Nauka nie może i nigdy nie będzie mogła tego faktu wytłumaczyć – mówi nam…
Namibia – biwak pod Drogą Mleczną, marzec 2020 r. / EDWIN REMSBERG / VWPICS / GETTY IMAGES

Problemy z ekspansją

Sebastian Szybka
Nowe obserwacje nie pasują do tego, co wiemy o kosmosie. Astronomiczna pomyłka czy zapowiedź naukowej rewolucji?
PLEJADY W GWIAZDOZBIORZE BYKA. Znane też jako „Siedem sióstr”, a w popularnym astronomicznym katalogu Meissera mają numer M45. Fotografia wykonana w Sidzinie, 8-9 listopada 2020 r. Czas naświetlania: 5 godzin 25 minut. / JAN BIELAŃSKI

Wyjaśnić wszystko

Łukasz Lamża
Pytanie Leibniza – dlaczego istnieje raczej coś niż nic? – zawsze fascynowało Michała Hellera. Czy da się to głębokie pytanie metafizyczne zamienić w kolejny…
Aula Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, kompozycja Stefana Knappa „Mikołaj Kopernik”, 1973 r. / PIOTR KOZURNO / WIKIPEDIA.ORG

Wszechświat i jego człowiek

Tomasz Miller
Czy to, że istniejemy, mówi nam coś na temat praw przyrody? Fizycy od pół wieku toczą mniej lub bardziej poważne spory o tzw. zasadę antropiczną.
Członkowie Komitetu Noblowskiego ogłaszają laureatów w dziedzinie fizyki, Sztokholm, 8 października 2019 r. / Fot. JONATHAN NACKSTRAND / AFP / EAST NEWS /

Noble 2019: Wielki Wybuch i planety

Sebastian Szybka
Nagrodę Nobla z fizyki przyznano w tym roku za „wkład w nasze zrozumienie ewolucji Wszechświata i miejsca Ziemi w kosmosie”.
Pierwsza w historii fotografia czarnej dziury / / fot. Event Horizon Telescope Collaboration

Zobaczyć czarną dziurę

Sebastian Szybka
Einstein nie wierzył w ich istnienie. Teraz astronomowie pokazali jedną z nich na fotografii. 10 kwietnia 2019 r. zobaczyliśmy kraniec Wszechświata i naszej…
Ameba pożera orzęska / SCIENCE HISTORY IMAGES / ALAMY STOCK PHOTO / BEW

Duch ameby

Łukasz Lamża
Sympatia do stworzeń z granitu i pary wodnej to dla nas zbyt wygórowane żądanie. Możemy sobie jednak śmiało pozwolić na próbny akt solidarności z amebą.
Pokaz laserowy w 50. rocznicę śmierci Alberta Einsteina, Szanghaj, kwiecień 2005 r. / AP / EAST NEWS

Sto lat kosmologii

Tomasz Płazak
W 1917 r. Albert Einstein uzyskał pierwszy matematyczny, ilościowy, a więc kontrolowany pomiarami, i pozbawiony wewnętrznych sprzeczności opis wszechświata.…
Astronom Mike Brown prezentuje hipotetyczną orbitę „Planety Dziewięć” (na żółto), Kalifornijski Instytut Technologiczny – Caltech, Pasadena, 20 stycznia 2016 r. / Fot. Frederic J. Brown / AFP / EAST NEWS

Mroczny pasterz planetek

Wojciech Brzeziński
Czy Układ Słoneczny, po degradacji Plutona, znów będzie miał dziewięć planet? Rzekomą Planetę X odkrywano już wiele razy. Ale astronomowie twierdzą: „tym razem…
Ks. prof. Michał Heller, 2013 r. / Fot. Dariusz Zarod / EAST NEWS

Dzieci gwiazd, potomstwo Boga

Artur Sporniak
Jak pogodzić wiarę z nauką?
/ NASA

Najlepsze zdjęcia Plutona

Marcin Bójko
Opublikowała je NASA, a nadesłała sonda New Horizons, która w lipcu przeleciała w odległości zaledwie 12,5 tys. km od tej najsłynniejszej planety karłowatej.

Układ nagrody na kursie

Artur Sporniak
Co zrobić, by mądry, lecz nie emocjonujący wykład po kilkunastu minutach nie zaczął nas nudzić? Krakowskie Centrum Kopernika znalazło na to sposób.
Sfera Dysona (opis na końcu tekstu) / Il. Domena publiczna

Słuchacz gwiazd

Seth Shostak, Wojciech Brzeziński
Seth Shostak, radioastronom z SETI: Zakładam się o kubek kawy, że znajdziemy inteligentne życie w ciągu 20 lat.
Kokpit wehikułu czasu z Powrotu do przyszłości II / / kadr z filmu

Podróż w czasie: instrukcja obsługi

Łukasz Lamża
W trzech częściach „Powrotu do przyszłości” Marty McFly przemieszczał się w czasie siedmiokrotnie: cztery razy w przeszłość i trzy w przyszłość. Czy to możliwe…
Ks. prof. Michał Heller, Festiwal Kopernika, 23 maja 2015 r. / / fot. Kamila Buturla / TP

Cud zrozumienia

MK
Kosmolog ks. prof. Michał Heller na zakończenie Festiwalu Kopernika mówił o tym, jak nauka uszlachetnia. Słuchaczy zostawił z zaskakującym przesłaniem płynącym…
Prof. George Ellis, wykład w ramach Festiwalu Kopernika, Kraków, 19 maja 2015 r. / / fot. Kamila Zarembska / TP

Krótki kurs geniuszu według profesora Ellisa

Michał Kuźmiński
Światowej sławy kosmolog zostawił wczoraj w Krakowie przepis, który warto wziąć sobie do serca nawet jeśli się przypadkiem geniuszem nie jest.
Od lewej: Maciej Bielski, Grzegorz Jankowicz, wiceprezydent Krakowa Magdalena Sroka, Jacek Ślusarczyk, Olga Jaros i Bartosz Brożek. Konferencja prasowa zapowiadająca Festiwal Kopernika 2015, księgarnia De Revolutionibus, Kraków 12 maja 2015 r. / / fot. MK

Copernicus: geniusz w Krakowie

MK
To będzie święto nauki, okazja do spotkań ze światowej sławy badaczami i myślicielami. Zobacz szczegółowy program Festiwalu Kopernika.
/ Fot. Gary Kaemmer / GETTY IMAGES

Poezja Wszechświata

Ks. Michał Heller
Genialność nie polega na tym, że się ma jakieś nadzwyczajne natchnienia (lub ambicje?) w stosunku do Wszechświata, lecz na tym, że to Wszechświat wybiera sobie…
Droga Mleczna nad Parkiem Narodowym Zion w stanie Utah, USA, sierpień 2012 r. / Fot. Jon Hicks / CORBIS

Racjonalność i Sens

Ks. Michał Heller
Wszechświat przestał być Czarną Magią. Nadal czujemy przed nim respekt, kruchość naszego istnienia daje się nam we znaki, ale Kosmos przekonał nas, że jego…
Gromada Pandory: na tym zdjęciu galaktyki to mniej niż 5% masy, 20% to gaz, zaś aż 75% stanowi niewidoczna ciemna materia / Fot. Chandra X-ray Observatory / NASA / CXC / ITA / INAF

Rozjaśnić ciemną materię

Łukasz Lamża
Do zrobienia w 2015 r.: usidlić nieuchwytną cząstkę. Takich cząstek jest w masie Wszechświata więcej niż wszystkich tych, które znamy. Pościg za niewidzialnym…

Nie za bardzo inteligentny Inteligentny Projekt

Ks. Michał Heller
Zwolennicy creation science bardzo często przeciwstawiają Bogu „czysty przypadek”. Wszechświat został stworzony przez Boga, czy powstał na mocy czystego…