Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
W Misznie w traktacie „Pirkei Avot” – „Sentencje Ojców” – czytamy: „Ten, kto mówi: to, co moje, jest moje, a to, co twoje, jest twoje, żyje jak zwykły człowiek. Niektórzy dodają: tak żyją mieszkańcy Sodomy” (5, 10). Mowa tu o tym, że zazwyczaj ludziom brak wrażliwości na potrzeby innych. Zasada ta, choć paskudna, sama w sobie nie jest zła, ale jak nauczają rabini, bywa źródłem podłości. Sodomici nie byli agresywni. Nie plądrowali ziem sąsiadów. Jedyną wojnę, jaką toczyli, przegrali. Natomiast zamknęli się murami przed ludźmi z zewnątrz, przed gośćmi. Nie mieli zamiaru dzielić się swoją własnością z innymi. Sodoma z egoizmu i żądzy zaspokojenia instynktów uczyniła prawo. Dlatego miasto musiało zostać zniszczone. Ale takich państw zbudowanych na egoizmie jest wiele, czy więc wszystkie powinny zostać zniszczone?
Z pewnością nie. Zło sodomitów jest nie do przyjęcia, bo zostało popełnione na ziemi Izraela. Jak pisał Mojżesz Majmonides, nauczyciel wszystkich Żydów: „Wiedz, że osąd Sodomy wynikał z duchowej rangi tej ziemi, bo jest ona dziedzictwem Boga i nie toleruje obrzydlistwa. Tak jak później ziemia obiecana zwymiotowała cały naród Kanaanu z racji ich ohydy, to najpierw wyrzygała naród Sodomitów, najgorszy dla wszystkich, dla niebios i ludzi, i spuścił Bóg zniszczenie, tak, iż nic nie pozostało. Bóg wiedział, że będzie to ostrzeżenie dla zbuntowanych ludów i dla Izraela, który miał tę ziemię odziedziczyć”.
Nim Sodomę i Gomorę pokonała siarka i sól, Abraham modlił się za mieszkańców miast. Pierwszy raz w Biblii ktoś modli się w intencji Innego, człowieka, którego imienia nie zna. Abraham był i czuł się ojcem wielu narodów. Oznaczało to odpowiedzialność za los ludów. Zwracał się do Boga sprawiedliwości, budząc w Nim Jego atrybut litości. Nie chciał Abraham powtórki z potopu, gdy hurtowo ginęli ludzie bez względu na swoje przymioty. Abraham mówił: „Czyś Ty nie przysiągł, że więcej nie powtórzy się potop, ale czy to znaczy, że ma się wydarzyć potop ognia? Jeśli chcesz zachować świat, to nie ma w nim miejsca na absolutną sprawiedliwość; jeśli chcesz absolutnej sprawiedliwości, świat się nie ostanie”. Pragnął Abraham ocalić grzeszników. Wierzył, że dziesięciu sprawiedliwych zachowa resztę ludzi.
Żydzi w swoich legendach powtarzają, że 36 sprawiedliwych podtrzymuje kolumny niebios. Nie wiemy, kim są. Nie musimy tego wiedzieć. Musimy wierzyć, że sprawiedliwość ma ludzkie oblicze i może na tej ziemi stać się rzeczywistością. Bóg sprawdzał Abrahama. Chciał z nim podjąć decyzję o losach Sodomy. Rozmawiał z nim jak równy z równym. Stali przed sobą, każdy uzbrojony w swoje racje. Bóg wiedział, co ma uczynić, ale chciał zobaczyć w Abrahamie człowieka wielkiego serca. ©
