Smaki i zapachy

Smaki pamiętamy tak jak widoki, chociaż zapewne trudniej je zapamiętać, bo nie uczymy się tego rodzaju pamięci, a także dlatego że są - jak się niesłusznie wydaje - bardziej ulotne. Przyjemność smakowania polega jednak zupełnie na tym samym, co przyjemność patrzenia, i nie chodzi o to, żeby dokładnie zapamiętać smak smażonego miecznika w sosie cytrynowym lub flaków z pulpetami, jakie można dostać tylko w polskich restauracjach w Nowym Jorku, bo to jest niewykonalne, lecz żeby zapamiętać przyjemność, jaką ten lub ów smak nam sprawił. Nieco inaczej jest z zapachami, przecież zapach znanych perfum jest doskonale odróżnialny od zapachu innych znanych perfum, ale nie potrafimy powiedzieć jasno, na czym zapach ów polega, dopóki nie dojdzie do nas znienacka w windzie, lub całkiem oczekiwanie, że takich właśnie perfum używa żona.

27.10.2006

Czyta się kilka minut

W obu przypadkach przyjemność nie polega na tym, że coś nam smakowało lub że zapach nam się podobał, lecz na tym, że pamiętamy okoliczności, w jakich czuliśmy smak lub zapach. Okoliczności te mogą być banalne, ale też i zaskakujące, na przykład smak kiełbasy przysmażanej w ognisku lub - mam takie dziwaczne wspomnienie - znakomity smak grochu z kapustą, jaki dostałem na pierwszy posiłek w więzieniu.

Jednak jeszcze więcej przyjemności przynosi produkowanie dobrych smaków i zapachów. Teraz jest doskonała na to pora, bo wszystko owocuje, grzyby wysypały i mamy mnóstwo zajęcia z przerabianiem tych darów. W zasadzie jest to działalność czysto praktyczna, ale w istocie przyjemność polega na tym, że już czujemy smak tych marynowanych grzybków lub papryk, tych powideł, konfitur i zielonych pomidorów, które będziemy jedli, kiedy wokół nas będzie śnieg lub marcowe błoto.

Jeszcze lepiej jest z nalewkami, bo obowiązkowo trzeba co pewien czas próbować, czy pierwsza zalewa jest w porządku, potem próbować, jak jarzębiak, smorodinówka, morelówka, wiśniówka, tarniówka, aroniówka czy gruszkówka smakuje po pobycie w cukrze, a potem w odpowiednich proporcjach to zlewać i zalewać spirytusem zmieszanym z wodą. Spirytus wprawdzie nie jest bardzo smaczny, ale to, co osiągniemy dzięki jego użyciu, będzie znakomite. Tu zresztą przyjemność jest przedłużona, bo im bardziej jesteśmy cierpliwi i im więcej czasu nalewka spędzi w spokoju, zanim ją wypijemy, tym będzie lepsza. Kolejna przyjemność polega więc na tym, że odmawiamy sobie natychmiastowej i ordynarnej konsumpcji, a zwlekamy, przekładamy, no, nie bez końca, ale ile się da. Nalewki ponadto mają nie tylko smak, ale i zapach. To jasna sprawa, ale zapach nalewek musi być stosowny i kiedy się czasem kupuje nalewki wyprodukowane w wielkich gorzelniach, natychmiast czujemy perfumę, czyli olejek zapachowy, jaki został dodany, a to prawdziwa zbrodnia.

Wreszcie mamy teraz do wyprodukowania bardzo wiele zapasów, które pachną najintensywniej, czyli wszystko to, co się da ususzyć. Poza grzybami i owocami, należy suszyć zioła, i tu trzeba przestrzegać wielu zasad, żeby nie poczerniały i nie straciły całego aromatu, bo pewne straty są nieuniknione.

Wszystko to sprawia, że świat smaków i zapachów towarzyszy nam nieustannie. Ale wszystkie te odczucia i wszystkie te zajęcia mają pewną cechę szczególną. A mianowicie wyprodukujemy dobre rzeczy, jeżeli my sami mamy poczucie smaku, nieco intuicji i doświadczenia, albo stopniowo nas ktoś tego wszystkiego nauczy. Jest to wiedza praktyczna, której z książek zdobyć nie można, i nawet kiedy czytamy stosowne przepisy i je stosujemy, to najprawdopodobniej nie osiągniemy nadzwyczajnych rezultatów. Myśleli o tym filozofowie, a w szczególności Michael Oakeshott, który wiedzę praktyczną, jaka jest potrzebna w kuchni i w polityce, odróżniał od wiedzy teoretycznej, jaka jest potrzebna, żeby zmienić torbę w odkurzaczu lub naprawić samochód. A zatem przyjemność, jaką czerpiemy ze smaków i zapachów, wymaga poczucia smaku, a nie jest to poczucie, jakie posiadają wszyscy, co widać nie tylko w kuchni, ale także w polityce.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Artykuł pochodzi z numeru TP 44/2006