Bo

Ta część Tory zaczyna się absurdalnie. Pan nakazuje Mojżeszowi pójść do faraona i przekonywać go do wyswobodzenia Hebrajczyków grożąc, że w przeciwnym razie spuści na kraj plagę szarańczy. Z tekstu wynika, że Bóg nie zamierza nakłonić władcy Egiptu do zmiany decyzji. Nie pragnie rychłego wyjścia Żydów, chce za to jawnie czynić znaki tak, by pokolenia po pokoleniach, aż do dni naszych, opowiadały sobie, jakie cuda zdziałał Wszechmogący. Logika Jego czynów podporządkowana jest zasadom pamięci, a nie skruchy. Nie oczekuje od Egipcjan, by pojęli swoje winy i wyprostowali swoje drogi. Wydarzenia muszą być na tyle straszne, na tyle niespotykane, by je stale przywoływano.

Dla uczczenia tych dni Bóg ustanowił święto Pesach. Do dziś szczególnymi potrawami, czterema kielichami wina, a przede wszystkim wspólną lekturą Hagady (opowieści o wyjściu z Egiptu) Żydzi są zobowiązani wspominać tamte wydarzenia. Zmienia się też kalendarz. Od momentu wyjścia Żydzi czcić mają drugi początek roku. Rosz Haszana - Nowy Rok - obchodzony jest jesienią. Ten nowy rok zaczyna się wiosną, w miesiącu Nissan, na pamiątkę wyjścia z Egiptu.

Bóg nie odwołuje się do tajemniczego doświadczenia wiary i skoku w nieznane, o czym tak mądrze pisali św. Paweł oraz SOren Kierkegaard, ale opiera się na zmysłowo dostępnym objawieniu udzielonym setkom tysięcy ludzi. Oczy i uszy ludzkie mogą i muszą znaki od Boga dostrzec. Z pewnością - pisał rabin Elie Munk - Pan mógł zesłać na Egipcjan taką karę, która by od razu ich pokonała, skracając okres cierpień. Celem, dla którego mnożył plagi, było naoczne przekonanie Żydów (i pośrednio Egipcjan) o jego potędze.

Mojżesz był jeszcze nie tak dawno pewien, że Hebrajczycy nie zaakceptują go w roli proroka; nie zechcą opuścić domów; nie uwierzą jego słowom, tak jak nie uwierzą, że został posłany przez Boga. A oto dzięki plagom, które dotknęły Egipcjan i po części samych Izraelitów, nie mogli już poddawać w wątpliwość naocznej prawdy.

Możemy zadawać sobie pytanie: czy Izraelici przyjęliby Torę na górze Synaj, gdyby nie doświadczyli niezwykłych zjawisk w Egipcie? Mogłoby się okazać, że nie, biorąc pod uwagę pierwsze słowa zapisane na tablicach przykazań. Na nich to Bóg przedstawia się jako Bóg historii, Bóg działania, ten, który wywiódł Żydów. Nie przedstawia się jako Stwórca ziemi i nieba (świadków tego wydarzenia nie było), nie objawia się, jak Hiobowi, jako ten, który ustawił gwiazdy na firmamentach i stworzył Behemota. Przedstawia się jako autor wielkich wydarzeń i cudów, jakie zdziałał pośród ludzi, i one mają być fundamentem wiary.

Celem więc plag i powodem, dla którego Bóg utwardza serce faraona, jest zbawienie Żydów i zbawienie ludzkości. W takim porządku o tym mówię, ponieważ we wszystkich tych wydarzeniach obecne są przekonania o wybraniu Izraela i zarazem o tym, że Bóg Hebrajczyków jest Bogiem całej ziemi. W Księdze Zachariasza czytamy: "A Pan będzie królem nad całą ziemią. Wówczas Pan będzie jeden i jedno będzie Jego imię" (14, 9). Podobnie jest z cudami. One są dowodem boskiej siły objawionej Żydom oraz pozostałym siedemdziesięciu narodom. (Liczba "70" ma tu symboliczny sens). Hebrajczykom dane jest objawienie i Księga Życia, którymi mają dzielić się z innymi narodami. Mówi o tym Sługa Pański w Księdze Izajasza: "Ja, Pan, powołałem Cię słusznie, (...) ustanowiłem Cię przymierzem dla ludzi, światłością dla narodów..." (42, 6). Żydzi pełnią rolę świadków Boga i swoje świadectwo czynią dla samego Boga i dla licznych ludów. Tak, jak to się dzieje na święto Sukkot, gdy składane jest 70 ofiar, każda w imię innego narodu.

Świadek jest wiarygodny, gdy przestrzega praw, wiernie się trzymając wszystkich nakazów (micwot) oraz nakładając do modlitw tefilin. Mowa o tym w tej właśnie parszy (13, 17).

Na świętej ozdobie zakładanej na ramię i między oczami znajduje się litera "szin", wskazująca na słowo Szma, "słuchaj", oznajmiające, że Bóg Izraela jest Bogiem jedynym.