Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Ten fragment Tory rozpoczyna się od zapalenia przez Aarona, wielkiego kapłana, świateł menory, siedmioramiennego świecznika wykutego ze złota, "od podstawy aż do kwiatów". Menora uchodziła za najstarszy symbol judaizmu, a dzisiaj jest symbolem państwa Izrael. Przed Knesetem w Jerozolimie stoi pięciometrowy świecznik z brązu. W Jerozolimie przy zejściu do Ściany Płaczu od strony dzielnicy żydowskiej znajduje się umieszczona w szklanej szafie złota menora. Mesjańscy Żydzi chcą ją umieścić w III Świątyni. Czeka na wielki moment, gdy Wzgórze Świątynne powróci do Żydów. Natomiast historyczna menora z Drugiej Świątyni ukazana jest na Łuku Tytusa z Forum Romanum niesiona przez żydowskich jeńców skutych łańcuchami. To był symbol ostatecznej klęski bezsensownego powstania Bar Kochby. Żadnemu Żydowi nie wolno do dzisiaj przejść pod Łukiem.
Cztery lata po wojnie Aleksander Wat odkrył na reliefie rytą w kamieniu umęczoną twarz swego ojca. On wskazał mu, skąd się wywodzi i kim jest: "Jego barki ugięte / pod świętą menohrą! / Jego ręce spętane. / twoimi łańcuchami! (…) Nie przejdę / nie przejdę / o siostry judejskie / nie przejdę / pod łukiem Tytusa".
Nie wiemy, kto z rozkazu Boga wykuł świecznik. Wedle jednego z midraszy Mojżesz miał wrzucić do ognia sztukę złota i wyłoniła się z niego menora. Inni powiadają, że prorok był wytrawnym kowalem i złotnikiem. Sam wykuł świecznik.
Menora symbolizuje duszę ludzką, co poświadcza Księga Przysłów. W niej czytamy: "Lampą Pańską jest duch człowieka. On głębią wnętrza przenika" (20,27). Aaron z rozkazu Boga zapala światła menory. Słowo "zapalił" często tłumaczy się "obudził", "wzbudził", co wskazuje na to, że Aaron, zapalając świece, w istocie pomógł żydowskim duszom otworzyć się na światło, a światłem jest oczywiście Tora. Dodaje się przy tym, że siedmioramienna menora symbolizuje również drzewo życia, a drzewem życia jest Tora.
Trzy zasady stosują się wobec menory świątynnej. Po pierwsze, zapalać ją mógł każdy, nie tylko kapłan. Po drugie, tylko kapłan mógł ją oczyszczać i przygotowywać do zapalenia. Po trzecie, menora mogła być zapalona tylko w sanktuarium świątynnym. Te reguły odpowiadają zasadom budzenia i rozwijania życia duchowego. Studia i rozpowszechnianie wiedzy o Torze i Tory jest obowiązkiem każdego Żyda. Każdy ma być uczniem Aarona i każdy powinien zapalać światło wiary. Z kolei tylko kapłan w czasach istnienia Świątyni lub osoba stosowna, wykształcona oraz do tego powołana powinna rozstrzygać, co i jak ma być uczone, która z interpretacji Pisma jest właściwa, a która heretycka. (Akurat ta reguła jest wyjątkowo odporna na zastosowanie, bo w judaizmie nie ma Kościoła czy osoby, osób, które ponoszą pełną odpowiedzialność za kształt nauczania. W tej religii nie ma żadnych dogmatów religijnych. Nie ma prawd, które każdy wierzący Żyd musi przyjąć. Judaizm jest wielokształtny, podzielony, często skłócony).
Jedynym miejscem, w którym płonęła menora, to Sanktuarium, bo jest w nim obecna w największym z możliwych stopni świętość. Dusza ludzka, nauczają rabini, powinna zostać rozbudzona w sposób najgłębszy i najpełniejszy, stając się odpowiednikiem Świątyni.
Siedem ramion świecznika symbolizuje różne odmiany żydowskiej duszy. Jedno jest dla nich wspólne: płoną w Świątyni, w modlitwie i studiach nad Torą. Powiada się, że odpowiednio reprezentują one: zrozumienie, siłę, bojaźń Boga, Boską Obecność, wiedzę, radę i mądrość. Kabaliści dodają: tyle jest ramion menory oraz jej pierścieni, ile jest sefirot, czyli sfer i postaci boskiej emanacji. Siedem tygodni dzieli Pesach od Szawuot. Siedem lat tworzy cykl szabatowy. Siedem tysiącleci ma trwać życie na ziemi.
Za menorę uważa się też świecznik chanukowy. Po powstaniu Machabeuszy potomkowie Aarona pokonali wroga, odnowili zbezczeszczoną Świątynię i zapalili po latach Świecznik. Chanuka ma osiem świateł (plus jedno zwane szamesz), bo tyle dni paliła się resztka oliwy odnalezionej w Sanktuarium. Dzisiaj nakaz zapalania tej menory zawarty jest w 613 przykazaniach, jakie obowiązują każdego bogobojnego Żyda, który ma być w domu kapłanem i potomkiem duchowym Aarona.
