stulecie niepodległości

Artykuły na ten temat

Obrady parlamentu w Wiedniu, 17 czerwca 1907 r.; Michał Bobrzyński był wówczas posłem, wiceprezesem Koła Polskiego. / R. LECHNER / ÖSTERREICHISCHE NATIONALBIBLIOTHEK

Realista i fantasta

Waldemar Łazuga
Przed 1914 r. pierwszy był najpotężniejszą postacią Galicji, drugi mało znanym socjalistą i konspiratorem. Łączyło ich wiele. Pierwszego niektórzy zwali „…
/ MATERIAŁY KONKURSOWE

Kamienne wybryki, czyli fiaska polskich rocznic

Michał Okoński
Los bywa naprawdę ironiczny.
Wkroczenie wojsk polskich do Pucka – „zaślubiny Polski z morzem”, 10 lutego 1920 r. / NAC

Kaszubski szok

Jan Szkudliński
Sto lat temu Pomorze Gdańskie wróciło do Rzeczypospolitej. Ale euforia jego mieszkańców szybko ustąpiła rozczarowaniu: Polska okazała się nie taka, o jakiej…
Pobieranie krwi w Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach, 1929 r. / NAC

Nieznany cud nad Wisłą

Tomasz Targański
W cieniu wojny z Armią Czerwoną polscy naukowcy stoczyli sto lat temu dramatyczną walkę z groźną epidemią, która wędrowała ze wschodu na zachód Europy.…

Odbudowa Saskiego zakładnikiem polityki

Paweł Bravo
Odsłonięcie kamienia w parku imienia Stefana Żeromskiego, upamiętniającego 15-lecie odzyskania niepodległości. Warszawa, 19 listopada 1933 r. / NARODOWE ARCHIWUM CYFROWE

Sto lat z rocznicą

Andrzej Zawistowski
Sporne w chwili jego ustanawiania, Święto Niepodległości szybko stało się lustrem, w którym odbijały się kolejne etapy minionego polskiego stulecia.
Wręczenie Orderów Orła Białego, nadanych pośmiertnie 25 wybitnym Polakom. Zamek Królewski w Warszawie, 11 listopada 2018 r. / MATEUSZ WŁODARCZYK / FORUM

Uciec z protektoratu

Marek Nowicki
Polska nie straciła niepodległości w 1795 r., tylko znacznie wcześniej. Bez zrozumienia tego faktu jesteśmy narażeni na wieczną powtórkę z historii, o której…
Odbiór pociągu elektrycznego ELF II przez władze województwa podkarpackiego, 27 września 2018 r. / KRZYSZTOF KAPICA / POLSKA PRESS / EAST NEWS

Polska szkoła świętowania

Marcin Napiórkowski
Nie ma jednej Polski, która mogłaby wspólnie przeżywać rocznicę niepodległości. Której radość, duma i nadzieja wyraziłyby się w jednym, wspólnym zrywie. Może…
Warszawa, 11 listopada 2018 r. / Fot. Kuba Atys / Agencja Gazeta /

Marsz z dziegciem

Paweł Bravo
Taki był ten 11 listopada, jak i cały poprzedzający go rok.
Marsz Niepodległości, Warszawa, 11 listopada 2017 r. / Fot. Stefan Maszewski / Reporter / East News /

Marsz, marsz Gronkiewicz

Andrzej Stankiewicz
Z prezydenturą stolicy Hanna Gronkiewicz-Waltz rozstaje się z przytupem. Właśnie ogłosiła, że nie wydaje zgody na tegoroczny Marsz Niepodległości. Każdego z…
Na okładce: Józef Piłsudski jako komendant Legionów, zdjęcie wykonano w 1914 r. / MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO / EAST NEWS

Stulecie niepodległości

Tadeusz A. Olszański
Rzeczpospolita nie odrodziła się z dnia na dzień, lecz za sprawą długiego ciągu faktów dokonanych. A wśród nich decydującego: zbrojnego powstania.
Żołnierze z Batalionu Strzelców Krakowskich na froncie pod Lwowem. Widać różnorodność sprzętu, np. austriackie i rosyjskie karabiny. Luty 1919 r. / Imperial War Museum oraz Instytut Polski i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego

Żołnierze roku 1918

Krzysztof Pięciak
Powstające wojsko polskie tworzyli zarówno nastoletni ochotnicy, jak weterani z armii zaborczych i różnych polskich formacji. Tak było również w 20. Pułku,…
Żołnierki z Ochotniczej Legii Kobiet we Lwowie. Zdjęcie datowane na okres 1918–1920. / MAREK MUNZ / POLONA

Kobiety roku 1918

Patrycja Bukalska
Olga Stawecka i Stanisława Paleolog poszły walczyć: o Polskę, ale też o siebie. Gdy skończyła się wojna, Olga wstąpiła do zakonu, a Stanisława do Policji…
Elektrownia miejska „Persenkówka” we Lwowie po walkach 1918–1919. / DOMENA PUBLICZNA / POLONA

Bilans otwarcia

Wojciech Morawski
Kondycja ekonomiczna II RP u progu jej istnienia była zła. Skutkom wojen towarzyszyła kiepska koniunktura światowa.

Stu lewaków na stulecie

Rafał Woś
Z 11 listopada można zrobić różne rzeczy. Zamknąć w oficjałki albo otworzyć na bogactwo tego, co się wtedy dokonało.
Jan Rembowski, Uchodźcy, 1915, olej, płótno / MNW / MATERIAŁY PRASOWE

Niepodległej niepamiętanie

Piotr Kosiewski
Twórcom wystawy „Krzycząc: Polska!” w warszawskim Muzeum Narodowym udało się pokazać nieoczywisty, odbiegający od stereotypowych wyobrażeń obraz pierwszych…
/ RAFAŁ SIDERSKI / FORUM

Sto lat, Polsko

Paweł Bravo
Po co nam takie państwo i dlaczego mielibyśmy świętować rocznicę jego istnienia? Jaki jest kłopot z 11 listopada?

Mężowie i żony

Anna Dziewit-Meller
Przyznaję uczciwie – zrobiło mi się nieswojo, gdy przeczytałam, że Angela Merkel powoli zmierza do grand finale swojej wszechwładzy.
FOT. GRAŻYNA MAKARA /

Sto pytań o Polskę

Szymon Hołownia
Jedną z najbardziej pożytecznych rzeczy, jaką mogę zrobić z okazji setnej rocznicy odzyskania przez moją Ojczyznę niepodległości, jest zastanowić się przez…
Marsz Niepodległości, Warszawa, 11 listopada 2017 r. / ARKADIUSZ ZIOŁEK / EAST NEWS

Dokąd maszeruje niepodległość

Dariusz Kosiński
Listopad to dla Polaków niebezpieczna pora, więc próby nadania Świętu Niepodległości ludycznego charakteru długo nie chciały się powieść. Dopiero rok 2010…
Wojciech Bonowicz / Fot. Grażyna Makara /

Odurzeni

Wojciech Bonowicz
Inni się dziwią, a ja nie. Jak ktoś wewnętrznie podległy, przepełniony lękiem, bojący się każdej samodzielnej myśli, która mogłaby zrodzić się w jego głowie,…
/ FILIP ĆWIK / NEWSWEEK POLAND / NAPO IMAGES

Zmarnowana stuletnia okazja

Paweł Kowal, Rafał Zychal
PAWEŁ KOWAL, politolog: Trzeba się pożegnać z wizją, że 11 listopada będzie mocnym państwowym akcentem.
Polscy kolejarze ze stacji Złotniki w Wielkopolsce po oficjalnym, pokojowym przejęciu tej placówki z rąk niemieckich, 1 kwietnia 1920 r. / NAC

Sklejanie Rzeczypospolitej

Andrzej Chwalba, Krzysztof Pięciak
Prof. ANDRZEJ CHWALBA, historyk: Mentalności mieszkańców dawnych zaborów znacząco się od siebie różniły. Różniło ich nawet postrzeganie tego, czym będzie…
/

W Wielkopolsce przed stu laty

Marek Rezler
Wydarzenia w Poznańskiem z lat 1918–1919 postrzegane są zwykle od strony walki zbrojnej, zakończonej sukcesem powstańców i włączeniem regionu do wolnej Polski…
Powstaniec przy ciężkim karabinie maszynowym podczas walk w Poznaniu, 28 grudnia 1918 r. / KRZYSZTOF CHOJNACKI / EAST NEWS /

Armia Wielkopolska

Janusz Karwat
Kim byli powstańcy z Poznańskiego? Jak w ciągu kilku miesięcy udało się utworzyć tam ponad stutysięczne regularne wojsko?
Targ w Poznaniu, rok 1910. / HAECKEL ARCHIV / BEW

Wielkopolski kontynent

Waldemar Łazuga
Polak z Warszawy, Lwowa, Wilna czy Krakowa, który sto lat temu przyjeżdżał do Poznania, lądował w „zgoła obcym pod każdym względem kraju”.
YOUTUBE

Abp Grzegorz Ryś o wolności w chrześcijaństwie [WIDEO]

Redakcja „Tygodnika Powszechnego”
Kościół był obrońcą wolności – ja wiem, jak to brzmi. Jakbyśmy dziś wśród publicystów rozmaitych przytoczyli to zdanie to ciekawe, jakie byłyby reakcje, gdyby…

Sprawa polska w styczniu 1918

Tadeusz A. Olszański
Zaskoczyło mnie stwierdzenie w tekście Tomasza Targańskiego („Pierwszy stycznia roku osiemnastego”, „TP” 1-2), że 1 stycznia 1918 r., „Polski nie było i nic…
/ PIOTR MAŁECKI / NAPO IMAGES

Niepodległość obchodzona

Dariusz Kosiński
Rok 2018 może ustanowić nowe rozumienie niepodległości przez Polaków. Nie byłoby ono jednak po myśli władzy.
Rząd premiera Jędrzeja Moraczewskiego, zaprzysiężony 18 listopada 1918 r. / „ALBUM ZJEDNOCZENIA. PAMIĄTKA PIĘTNASTOLECIA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI” / DOMENA PUBLICZNA

Lewicowe początki polskiej niepodległości

Remigiusz Okraska
Pod koniec roku 1918 i na początku 1919 Polska nie tylko odzyskiwała wolność. W cieniu zrywu listopadowego i walk o granice dokonała się też rewolucja…
„Mimo wojny, popularnością cieszą się świąteczno-noworoczne wyjazdy...”. Zdjęcie z roku 1918, miejsce wykonania fotografii nieznane. / ROSSEFORP / BEW

Pierwszego stycznia roku osiemnastego

Tomasz Targański
Wojna trwa, Piłsudski jest w niewoli, bolszewicy umacniają swą władzę. Polski nie ma i nic nie wskazuje, aby powstała... Tak wyglądał nasz świat sto lat temu.
/ ALEXANDER MAKAROV / ALAMY STOCK PHOTO / BEW

Obsesja niepodległości

Marcin Napiórkowski
Uznajemy ją za wartość najwyższą, a przy tym nieustannie zagrożoną. Towarzyszy nam, gdy planujemy zamach na cara albo marzymy o narodowym samochodzie…