Konserwatywni krytycy papieża, sięgający po porównania ze świętymi, którzy nie obawiali się spotkań z trędowatymi, nie biorą pod uwagę, że Franciszek chce w ten sposób chronić przede wszystkim wiernych. Wielkie zgromadzenia stanowią dla koronawirusa idealne warunki do transmisji.

Kilka podróży zagranicznych odbył już Paweł VI, ale to Jan Paweł II uczynił z nich jedno z głównych narzędzi duszpasterskich. „Przyszła pora, aby biskupi rzymscy stali się nie tylko następcami św. Piotra, ale także naśladowcami św. Pawła” – powiedział w 1980 r. Każda z jego podróży wzbudzała gigantyczne zainteresowanie mediów, zmuszając je do zainteresowania nie tylko papieskim nauczaniem (przede wszystkim o płynących z wiary zasadach moralnych), ale też problemami politycznymi i społecznymi odwiedzanych krajów. Każda podróż była precyzyjnie przygotowana, a nauczanie dopasowane do potrzeb lokalnego Kościoła.

Po Janie Pawle II „trudno sobie wyobrazić jakikolwiek pontyfikat XXI wieku świadomie powracający do biurokratyczno-kierowniczego wzorca, który osiągnął swe apogeum za Piusa XII” – oceniał biograf polskiego papieża George Weigel. Pielgrzymowanie stało się tak istotnym elementem działalności głowy Kościoła, że kontynuował je, ­nolens volens, mało ekspresyjny Benedykt XVI, odbywając 24 podróży zagranicznych.

Franciszek, ceniący bezpośredni kontakt z ludźmi, do którego medialny tytuł „Superstar” zdaje się pasować jeszcze bardziej niż do Karola Wojtyły – został tego kluczowego narzędzia tymczasowo pozbawiony. Będzie słyszalny w encyklikach czy listach, a także podczas watykańskich audiencji – oraz w mediach społecznościowych.

Na wszystkich tych polach musi jednak formułować komunikaty uniwersalne, kierowane do ogółu wiernych. Kontakty z Kościołami lokalnymi zostają ograniczone do spotkań ad limina z biskupami i działań za pośrednictwem nuncjuszy apostolskich. Czy to bardzo spowolni proces reformowania Kościoła zgodnie z wizją, jaką ma papież? ©℗