Między światami

14.12.2020

Czyta się kilka minut

 /
/

Najpierw były „Muzy Młodej Polski” (2014), książka o siostrach Pareńskich: Marynie, Zofii i Elizie. Potem biografia Wyspiańskiego („Dopóki starczy życia”, 2017), który Marynę i Zosię (później Żeleńską) unieśmiertelnił w „Weselu”. Teraz bohaterkami są Gospodyni, Panna Młoda i Marysia z tego arcydramatu. Trylogia o krakowskiej Młodej Polsce? Nie tylko o niej.

„Muzy...” i „Panny...” to opowieść prowadzona z perspektywy kobiet. Małżeństwa Włodzimierza Tetmajera z Anną Mikołajczykówną i Lucjana Rydla z młodszą siostrą Anny Jadwigą traktuje się często jako epizod młodopolskiej „chłopomanii”; panny z Bronowic są w tym ujęciu bezwolnymi istotami czekającymi na skinienie „panów z miasta”. Monika Śliwińska udowadnia, jak fałszywy to obraz, jak wyrazistymi i pięknymi indywidualnościami były obie siostry i jak umiały bronić swoich decyzji. Spotkanie ciasnawego mieszczańskiego Krakowa i nieodległej bronowickiej wsi było eksperymentem, który zdaniem wielu nie mógł się powieść. Dzieje rodzin Tetmajerów i Rydlów zadały temu kłam, ale cena, jaką Mikołajczykówny płaciły, była spora – Anny nie chcieli zaakceptować teściowie, Jadwigę Rydlową spotykały na ulicy afronty ze strony krakowskich paniuś. Przełamanie bariery społecznej musiało niektórych boleć, zwłaszcza że obie siostry podkreślały swoje pochodzenie choćby strojem, równocześnie dbając o wykształcenie dzieci.

Na czarno-białym zdjęciu z lat 30. dwie kobiety idą Wiślną – Anna Tetmajerowa w chustce kryjącej włosy, wzorzystej chuście na ramionach i w sutych, na pewno wielobarwnych spódnicach, a obok jej najmłodsza córka Krystyna z odkrytą głową, w „miejskim” płaszczu z futrzanym kołnierzem. Dwa światy, jeden świat. W 1940 r. obie trafią na zesłanie do obwodu irkuckiego, Krystyna straci tam męża i dwie córeczki, 66-letnia Anna będzie ją wspierać, bajecznie kolorowe spódnice sprzeda. „Dobrze ze ja była z nio” – napisze do córki Magdaleny. Wrócą do Bronowic w 1948 r. Przez Iran i Indie…

To wspaniała książka oparta na skrupulatnej dokumentacji i archiwach, publicznych i rodzinnych (listy!!! niepublikowany dotąd w całości – co niepojęte – dziennik krewnej Rydlów Aleksandry Czechówny!!!). Autorka, związana z lubelskim Ośrodkiem „Brama Grodzka – Teatr NN”, sportretowała epokę i ogromną galerię postaci z imponującą precyzją – i czułością. Lektura obowiązkowa! ©℗

Monika Śliwińska, PANNY Z „WESELA”. SIOSTRY MIKOŁAJCZYKÓWNY
I ICH ŚWIAT, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2020, ss. 662.

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Tomasz Fiałkowski, ur. 1955 w Krakowie, absolwent prawa i historii sztuki na UJ, w latach 1980-89 w redakcji miesięcznika „Znak”, od 1990 r. w redakcji „TP”, na którego łamach prowadzi od 1987 r. jako Lektor rubrykę recenzyjną. Publikował również m.in. w… więcej

Artykuł pochodzi z numeru Nr 51-52/2020