małpy

Artykuły na ten temat

Para gibonów siamangowych (Symphalangus syndactylus) we wspólnym śpiewie. Nowa Zelandia. / fot. Andrew Walmsley / B&EW

Rozśpiewane małpy. Jaką funkcję pełnią pieśni u gibonów?

Maria Hawranek, Justin D’Agostino
Justin D’Agostino, prymatolog: Pieśni siamangów są bardzo głośne. Samiec i samica występują w duecie, jakby komunikowały: „Zobaczcie, jak świetnie umiemy razem…
Wizualizacja Gigantopithecusa wg AI / Łukasz Kwiatek / DALL-E

Pradawna małpa: trzy metry wzrostu, trzysta kilogramów mięśni i kości. Czy ludzkość stoi na ramionach olbrzymów?

Łukasz Kwiatek
Gigantopitek zasługiwał na swoją nazwę. Mało wiemy o jego życiu, ale coraz więcej – o wyginięciu.
Szympans Congo maluje obraz w londyńskim zoo. 1958 r. / / WORLD HISTORY ARCHIVE / B&EW

Małpie sztuki. Podglądamy malujące zwierzęta

Diana Sałacka
Jeśli chcemy zrozumieć twórczość artystyczną, pomóc nam może zaglądanie do naszego mózgu, poszukiwanie najstarszych dzieł, ale też podglądanie malujących…

Małpia kooperacja przypomina ludzką

ŁK
Stado goryli nizinnych (Gorilla gorilla gorilla). Na wolności żyje ok. 300 tys. osobników tego podgatunku. / TERRY WHITTAKER / FLPA / BE&W

Wojny w rodzinie

Łukasz Kwiatek
W Parku Narodowym Loango w Gabonie doszło do skoordynowanych napaści grupy szympansów na stado goryli. Ofiarami były młode.
Orangutany stanowią dla hipotezy mózgu społecznego niewygodny problem: mają duże mózgi, ale żyją w samotności. / AGEFOTOSTOCK / ALAMY STOCK PHOTO / BEW

Małpie rachunki

Łukasz Kwiatek
Nowe badania podważają sens słynnej liczby Dunbara. Czy ludzie naprawdę mogą mieć jedynie 150 przyjaciół?

Goryle górskie opiekują się sierotami

ŁK
U goryli górskich obowiązki wychowawcze mogą brać na siebie inni członkowie stada, w tym samiec alfa.

To tylko biznes

Łukasz Kwiatek
Statystycznie każdej godziny dochodzi do blisko 8 kradzieży. Starsze małpy najchętniej polują na smartfony i portfele – ponieważ to za nie ludzie spontanicznie…
Kanzi, najbardziej elokwentny szympans bonobo na świecie. Des Moines, USA, 2014 r. / FRANS LANTING / EAST NEWS

Ostatnie pokolenie

Łukasz Kwiatek
Na świecie żyje jeszcze kilka małp, z którymi można porozmawiać. Ale większości badaczy nie obchodzi już, co mają do powiedzenia.
/ KADOORIE FARM AND BOTANIC GARDEN / AFP / EAST NEWS

Mosty linowe pomagają przetrwać gibonom

Katarzyna Dziadowicz
Profesor Juan Luis Arsuaga (w środku) i jego zespół prezentują skamieniałości neandertalczyków znalezione w Sima de los Huesos, lipiec 2006 r. / JAVIER TRUEBA /A MSF / SCIENCE PHOTO LIBRARY / EAST NEWS

Dobrze mieć problemy

Wojciech Brzeziński, Uan Luis Arsuaga
Juan Luis Arsuaga, paleoantropolog: Żeby stworzyć cywilizację, potrzebujesz dłoni, przestrzennego widzenia i życia społecznego. Wszystkie małpy byłyby dobrymi…
Nowo narodzony szympans, Demokratyczna Republika Konga, 2011 r. / BIOS PHOTO / EAST NEWS

Dzieciobójstwo

Łukasz Kwiatek
U szympansów zwyczajnych zaskakująco często dochodzi do najgorszej ze zbrodni.

Wolność badacza, niewola małp

ŁK
Nikos Logothetis, jeden z najważniejszych neurobiologów (jego prace cytowano ponad 50 tys. razy) i wieloletni dyrektor Instytutu Cybernetyki Biologicznej im.…
rys. lcs9 / freeimages.com

Rok w nauce

Łukasz Kwiatek, Łukasz Lamża
Co w 2019 roku było najważniejszym odkryciem? Nowy gatunek człowieka? Przekazywanie sygnałów z mózgu do mózgu? Czy może mroczne sekrety małp? I na jakie…
/ CHIMPHAVEN.ORG

Żegnaj, Sarah Anne

ŁK
Na starość najbardziej lubiła owijać się kocem i leżeć. Od dawna lubiła też róże.
Samiec nosacza sundajskiego (Nasalis larvatus) / EAST NEWS

Nosacze a sprawa polska

Łukasz Kwiatek
Groteskowy wygląd uczynił z tych małp najpopularniejszych bohaterów memów o nas samych. A co wiemy o ich pozawirtualnym życiu?
/ ISTOCK / GETTY IMAGES

Żyć jak orangutan

Łukasz Kwiatek
Sposoby życia zwierząt – albo, jak wolą mówić biolodzy, ich historie życiowe – są adaptacjami do środowiska.
Patrick Karabaranga, strażnik w Parku Narodowym Virunga, bawi się z osieroconym gorylem górskim w sanktuarium goryli w centrali parku w Rumangabo we wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga, 17 lipca 2012 r. / FOT. PHIL MOORE / AFP / EAST NEWS /

Petrodolary i goryle

Wojciech Jagielski
Zagraniczne koncerny naftowe zostaną wpuszczone do najstarszego parku narodowego w Afryce i ostatniej kryjówki górskich goryli. Władze Demokratycznej Republiki…
Koko i dr Francine Patterson / THE GORILLA FOUNDATION / AFP / EAST NEWS

Żegnaj, Koko

Łukasz Kwiatek
Najsłynniejsza gorylica świata zmarła we śnie 19 czerwca. Miała 46 lat.
/ ISTOCK / GETTY IMAGES

Lustereczko, powiedz przecie

ŁK
O tym, że małpy człowiekowate, takie jak szympansy, potrafią rozpoznawać własne odbicie w lustrze, wiemy od 1970 roku.
/ JIN LIWANG / FORUM

Małpy z probówki

Anna Bartosik
Makaki jawajskie Zhong Zhong i Hua Hua to nie pierwsze przedstawicielki naczelnych, które zostały sklonowane. Ale pierwsze, które przyszły na świat dzięki…
/ FRANK GUALTIERI / FG2 / WIKIPEDIA.ORG

Pokaż swoją twarz

ŁK
Makaki japońskie równie skutecznie jak ludzie potrafią wyszukiwać twarze osobników własnego gatunku wśród innych obiektów – donosi zespół ­Ryuzaburo Nakaty na…
Richard Lynch Garner z szympansicą, okolice rzeki Ogawaii, Afryka Środkowa. Rysunek z 1894 r. / Fot. The Granger Collection / GETTY IMAGES

Zagadka małpiego języka

Łukasz Kwiatek
Czy w naturalnym środowisku szympansy i goryle posługują się językiem? Zaledwie kilka lat temu żaden badacz nie odważyłby się tego przyznać.
/ Fot. Pierre Andrieu / AFP / EAST NEWS

Wyszukane sposoby iskania

Robin Dunbar, Kasper Kalinowski
Robin Dunbar, psycholog ewolucyjny: Nasi przodkowie musieli rozwiązać poważny problem: jak się wzajemnie nie pozabijać przy zwiększonej gęstości zaludnienia?…
Prof. Frans de Waal w Lincoln Park Zoo w Chicago, Illinois, 2006 r. / Fot. Kuni Takahashi / CHICAGO TRIBUNE / GETTY IMAGES

Mądrzejsze, niż nam się wydaje

Frans de Waal, Łukasz Kwiatek, Bartłomiej Kucharzyk
Frans de Waal, prymatolog: Wcale nie uważam, by procesy umysłowe u zwierząt były inne niż u nas. Jesteśmy małpami z niewielką warstwą nowości.
Dr Roger Fouts uczy szympansa Ally’ego. Oklahoma, 1975 r. / Fot. Lee Balterman / COLLECTION / GETTY IMAGES

Wychowane na człowieka

Łukasz Kwiatek
Dorastanie w środowisku przesiąkniętym ludzką kulturą nieodwracalnie zmienia umysł. Zarówno małpy, jak i człowieka.
Prof. Tetsuro Matsuzawa, Festiwal Kopernika, Kraków 22 maja 2015 r. / / fot. Kamila Buturla / TP

Antropologia szympansa

Łukasz Sochacki
Odpowiedzi na pytanie, czym jest człowiek, można szukać w badaniach nad małpami – mówił podczas Festiwalu Kopernika wybitny prymatolog Tetsuro Matsuzawa.
Prof. Tetsuro Matsuzawa, dr Mateusz Hohol, Łukasz Kwiatek i prof. Jolanta Antas - debata pt. Granice języka, Festiwal Kopernika, 22 maja 2015 r. / fot. Kamila Buturla / TP /

Języki zwierząt

Maciej Dulewicz
W debacie pt. „Granice języka: małpy, oszustwa, kultura” wzięli udział światowej sławy prymatolog prof. Tetsuro Matsuzawa, językoznawczyni prof. Jolanta Antas…
/ Fot. Vidiphoto / DPA / CORBIS

Szympans szympansowi politykiem

Łukasz Kwiatek
Spiski, zamachy stanu, zdrady o świcie i o zmroku, poparcie za seks, brutalne morderstwa. Tak wyglądają realia polityki. Przynajmniej u szympansów.
Dr Susan Savage-Rumbaugh uczy Kanziego, szympansa bonobo, komunikowania się przy pomocy leksygramów / Fot. Georgia State University’s Language Research Center in Atlanta

Pogawędka z małpą

Łukasz Kwiatek
Według legendy w Wigilię zwierzęta mówią ludzkim głosem. Według naukowców – nie tylko w Wigilię.
/ Fot. Iowa Primate Learning Sanctuary

Jak rozmawiać z szympansami?

TP