Humza Jousaf: Z Pendżabu do szkockiego rządu

Zawsze będę wdzięczny za to, że moi dziadkowie wyruszyli z Pendżabu do Szkocji ponad 60 lat temu. Jako imigranci, ledwie znający pojedyncze słowa po angielsku, nawet by nie pomyśleli, że pewnego dnia ich wnuk będzie o krok od tego, by zostać premierem Szkocji” – mówił wzruszony Humza Jousaf po ogłoszeniu wyników partyjnego głosowania wśród członków Szkockiej Partii Narodowej (SNP). Pokonał w nim dwie rywalki, a kolejnego dnia, po głosowaniu w szkockim parlamencie – a było już tylko formalnością, jako że SNP i wspierający ją Zieloni mają tam większość – stanął na czele lokalnego rządu w Edynburgu.

Wybory nowego przewodniczącego i zarazem szefa rządu Szkocji były konieczne po tym, jak w połowie lutego niespodziewaną rezygnację złożyła premier Nicola Sturgeon. Po kampanii partia jest mocno podzielona, co więcej, 5 kwietnia był przesłuchiwany w związku z dochodzeniem w sprawie finansów SNP Peter Murrell, mąż byłej premier, do niedawna również zasiadający we władzach partii.

PIERWSZY SONDAŻ przeprowadzony już po wyborze Jousafa pokazał, że miodowego miesiąca premier mieć nie będzie. Poparcie dla SNP spadło i wynosi obecnie 39 proc. – nadal jest to zatem najsilniejsze ugrupowanie w Szkocji, ale opozycyjna Partia Pracy zaczyna deptać mu po piętach z 33-procentowym poparciem. Gdyby odbyły się teraz wybory, szkockie i brytyjskie, SNP straciłaby po kilkanaście mandatów zarówno w brytyjskim parlamencie, jak też w Holyrood, autonomicznym parlamencie w Edynburgu. Niepewne byłoby nawet utrzymanie okręgu wyborczego samego premiera w Glasgow Pollok.

Odzyskanie zaufania Szkotów będzie więc jednym z najważniejszych zadań Jou- safa – w sytuacji, gdy połowa z nich jest przekonana, że Szkocja zmierza w złym kierunku. Również akceptacja dla działań rządu w takich dziedzinach jak ekonomia, edukacja i ochrona zdrowia jest niewielkie i średnio wynosi ok. 26 proc.

Jousaf zapowiada „radykalną, ambitną i postępową polityczną agendę”. W jego gabinecie po raz pierwszy zasiada więcej kobiet niż mężczyzn. W swoim przemówieniu po zwycięskim głosowaniu mówił o walce z ubóstwem i rosnącymi cenami, o poprawie szans życiowych i wsparciu małych przedsiębiorstw. Problem w tym, że SNP rządzi już od kilkunastu lat i opozycja wytyka jej wiele porażek i niespełnionych obietnic. Sam Jousaf kierował w tym czasie kilkoma ministerstwami, m.in. transportu i zdrowia, i jego bilans jest tu mocno krytykowany. Obejmując teraz urząd premiera, nie ma więc czystej karty i będzie się musiał mocno postarać, by pozytywnie zaskoczyć Szkotów.

NA LIŚCIE PRIORYTETÓW Jousafa są też europejskie ambicje Szkotów. „Jestem dumnym Szkotem i równie dumnym Europejczykiem, a Szkocja jest europejskim narodem. Chcemy wrócić do Unii Europejskiej i odegrać swoją rolę w budowie kontynentu opartego na prawach człowieka, pokoju, dobrobycie i społecznej sprawiedliwości” – podkreślał. Powrót do Europy jest teoretycznie możliwy jedynie wtedy, gdyby Szkocja opuściła Zjednoczone Królestwo, które, przypomnijmy, przed trzema laty przeprowadziło brexit.

To właśnie wypracowanie nowej wiarygodnej drogi do niepodległości będzie głównym zadaniem Jousafa. Po poprzedniczce odziedziczył sytuację patową: brytyjski rząd niezmiennie nie zgadza się na kolejne referendum niepodległościowe w Szkocji, a poparcie dla secesji wcale nie rośnie. Obecnie za niepodległością opowiada się 48 proc. ankietowanych Szkotów, przeciwnych jest 52 proc. – i mimo chwilowych wahań stan ten nie zmienia się od lat. Jousaf nie traci jednak pewności siebie. „Będziemy pokoleniem, które doprowadzi Szkocję do niepodległości” – obiecuje.

DZIADKOWIE JOUSAFA nie doczekali widoku wnuka na czele SNP i szkockiego rządu, za to rodzice mogą cieszyć się tym sukcesem razem z nim. Jego ojciec Muzaffar Jousaf, który przybył do Szkocji jako 10-latek, jest członkiem SNP od ponad 50 lat. Jak mówi, wstąpił do partii niepodległościowej, bo czuł, że Szkoci nie są traktowani przez londyński rząd uczciwie. Wspomina, że wywołało to różne reakcje: „Mówiono mi, że nie mogę być nacjonalistą, bo to tylko dla ludzi urodzonych w tym kraju”. Sukces syna pokazuje, jak wiele się zmieniło od lat 70. XX wieku. Muzaffar Jousaf ma teraz nadzieję, że ten przyciągnie do SNP więcej młodych ludzi z mniejszości etnicznych.

***
Humza Jousaf to niejedyny potomek imigrantów, który osiągnął ostatnio polityczny sukces na Wyspach Brytyjskich. Rządem w Londynie od kilku miesięcy kieruje Rishi Sunak. Na szkockiej scenie zaś na czele opozycyjnej Partii Pracy stoi Anas Sarwar, podobnie jak Jousaf pochodzący z muzułmańskiej rodziny Pakistańczyków z Pendżabu. W następnych tutejszych wyborach zmierzą się więc najpewniej jako liderzy największych partii dwaj szkoccy politycy o pakistańskich korzeniach, obaj urodzeni w Glasgow. ©℗