Nie da się odpowiedzieć jednym zdaniem. Jeśli rok 1945 był wyzwoleniem, to z wielkim znakiem zapytania. Owszem, było to wyzwolenie "od czegoś" - od Niemców, którzy stanowili zagrożenie dla egzystencji narodu. Przy całej zbrodniczości polityki ZSRR, sytuacja po 1945 r. nie była porównywalna z tym, co zafundowali wcześniej Niemcy. Po 1945 r. nikt nie był zabijany tylko za to, że mówi po polsku. Powstał kraj zwasalizowany, ale nie przeznaczony na wyniszczenie. W tym sensie 1945 r. był wyzwoleniem - od piekła niemieckiej okupacji. Ale w wymiarze politycznym było to oczywiście zniewolenie: Polska nie odzyskała wolności. Przez kilkanaście lat po 1945 r. była poddana reżimowi półokupacyjnemu, a na kolejnych kilkadziesiąt stała się krajem wasalnym wobec ZSRR. Rok 1945 był przekreśleniem aspiracji i nadziei Polaków.

Czy w 1945 r. Polska była definitywnie...