Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
W Dniu Edukacji Narodowej dziękuję wszystkim Nauczycielom za misję przewodników młodych ludzi w drodze ku dojrzałości” – napisał na Twitterze były wiceminister spraw wewnętrznych Jarosław Zieliński. Napisał dzień za wcześnie, we wtorek 13 października, ale jeszcze dziwniejszy niż data publikacji mógł się wydać niektórym nauczycielom patetyczno-optymistyczny ton. „Życzę dalszego entuzjazmu edukacyjnego i wielu sukcesów. Niech największą nagrodą będzie wyrastanie Waszych uczniów na mądrych, dobrych ludzi i prawych Polaków” – życzył polityk. Zwłaszcza ów „dalszy entuzjazm” mógł zabrzmieć jak szyderstwo – polski nauczyciel przeżywa od kilku lat, a zwłaszcza kilkunastu miesięcy najgorszy czas w III RP.
Historia choroby
Najpierw była reforma edukacji wdrażana przez rządową koleżankę Zielińskiego – Annę Zalewską. Likwidacja gimnazjów kosztowała jednych nauczycieli utratę pracy, innych konieczność kompletowania etatów w różnych placówkach. Rewolucja w podstawach programowych zafundowała m.in. konfuzję pedagogom licealnym – w szkołach tych są dziś nie tylko tzw. podwójne roczniki, ale też nauczyciele zmuszeni do pracy wedle dwóch różnych programów w ramach tego samego rocznika (inny obowiązuje ostatnich absolwentów szkół gimnazjalnych, inny pierwszych, którzy ukończyli 8-klasowe podstawówki).
SZKOŁA WOBEC EPIDEMII - CZYTAJ WIĘCEJ W SERWISIE SPECJALNYM >>>
Później – ledwie półtora roku temu – było przesilenie związane z nauczycielskim strajkiem. Pedagodzy wynieśli zeń przeświadczenie, że nie tylko nie są w stanie wywalczyć podwyżek, jakich się domagali, ale też że są sami: ówczesny strajk spotkał się z programowym lekceważeniem ze strony obozu władzy, ale też nie mógł liczyć na zorganizowane poparcie. Ani opozycji, ani rodziców. Na jesieni tego samego roku Związek Nauczycielstwa Polskiego, wcześniej biorący pod uwagę drugą odsłonę buntu, musiał złożyć broń: przygotowane przez ZNP ankiety pokazały, że większość nauczycieli straciła na kolejne powstanie ochotę.
Wreszcie marzec roku obecnego i koronawirusowy lockdown. Skutkujący bodaj najbardziej jaskrawym w polskiej oświacie podziałem na szkoły dwóch prędkości. „Epidemia nierówności w edukacji” – debatę pod takim tytułem zorganizowała niedawno Fundacja im. Stefana Batorego, zapraszając do rozmowy wybitnych praktyków i badaczy (nauczycieli Annę Blumsztajn i Przemysława Staronia; socjolożki: Martę Zahorską oraz Małgorzatę Sikorską). Poza dość oczywistym już dzisiaj wnioskiem, że trzy miesiące zdalnej nauki przyniosły pogłębienie rozwarstwienia wśród dzieci, dyskutanci doszli też do rzadziej wybrzmiewającej konkluzji: podobne zjawisko można odnieść do nauczycieli. Ci z kompetencjami, entuzjazmem i narzędziami, znajdujący się w mniejszości, mogli rozwinąć skrzydła – ci już wcześniej stłamszeni i gorzej odnajdujący się w cyfrowym świecie walczyli po prostu o przetrwanie.
Zeszyt bez kwarantanny
Teraz o przetrwanie walczą już wszyscy: ponad półmilionowa rzesza nauczycieli to najgorzej chroniona grupa zawodowa w Polsce zmagającej się z epidemią. Żaden z najważniejszych postulatów ZNP – przemawiającego zresztą jak na powagę sytuacji zaskakująco słabym głosem – nie został potraktowany poważnie. Nie ma ani testów dla nauczycieli, ani szczepionek na grypę, ani możliwości automatycznego (z pominięciem sanepidu, do którego niektórzy dyrektorzy nie są się w stanie nawet dodzwonić) przejścia na nauczanie zdalne bądź hybrydowe, ani kompleksowego wyposażenia w środki ochrony osobistej. Polscy nauczyciele, wśród których jest nadreprezentacja osób z grupy ryzyka (w wieku ponad 50 lat i / lub z chorobami), mają się dziś prawo czuć nawet mniej bezpieczni niż lekarze czy pielęgniarki. „W urzędach nawet przesyłki przechodzą trzydniową kwarantannę. Ja biorę od dziecka zeszyt do sprawdzenia i zanoszę go do domu” – usłyszałem w tych dniach od jednej z polonistek, wraz z opowieścią o powszechnych w tej grupie lękach. Premier Mateusz Morawiecki w weekendowym wystąpieniu przekazał dwa niedające się ze sobą pogodzić komunikaty: długo perorował o będących dziś rzekomo pod specjalną ochroną osobach 60+, a równocześnie przeciął spekulacje dotyczące zamknięcia szkół. Szkół, w których pracuje wielu sześćdziesięciolatków i jeszcze więcej takich, którzy po kilkugodzinnej ekspozycji na wirusy ze szkolnych sal i korytarzy wracają do domów zamieszkałych też przez ich wiekowych rodziców.
Aż dziw, że obchody Dnia Nauczyciela odbywają się w warunkach pracy, a nie powszechnego buntu tej systemowo nękanej grupy zawodowej. A może na odwrót: sekwencja zdarzeń z ostatnich kilkunastu miesięcy tłumaczy spokój (poczucie rezygnacji?), z jakim grupa ta znosi swój obecny los? „Łącząc się w bólu z rodzinami ofiar, oczywiście jest to ogromna tragedia, ale pamiętajmy też, że pedagodzy giną np. w wypadkach samochodowych” – stwierdził niedawno w radiowym wywiadzie minister Łukasz Schreiber, odnosząc się do spowodowanej koronawirusem śmierci dwojga nauczycieli, a jego wypowiedź (konkurująca w poziomie arogancji tylko z opinią ministra Sasina o lekarzach) nie wywołała nawet większego oburzenia...
Tak: dziś tylko entuzjazm tak wielki jak patos z okolicznościowego twitta Jarosława Zielińskiego może chronić polskiego nauczyciela przed popadnięciem w stan rezygnacji.
CZYTAJ TAKŻE
EDUKACJA WSPÓŁISTNIEJĄCA: Przywykła do eksperymentów polska szkoła takiego jeszcze nie przeżyła. Boją się go wszyscy: epidemiolodzy, rodzice, nauczyciele, dyrektorzy. Spokojny jest tylko minister >>>
