umysł

Artykuły na ten temat

Daniel Denett podczas wykładu na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. 23 października 2017 r // Fot. Andrzej Banaś / Polska Press / East News

Zmarł Daniel Dennett. Dzięki jego refleksjom i eksperymentom dotyczącym umysłu lepiej rozumiemy, czym jest świadomość i myślenie

Marcin Miłkowski
W XXI wieku niespodziewanie dla samego siebie stał się wielką gwiazdą internetu. Skromny, dowcipny, a jednocześnie lew salonowy uwielbiający anegdoty i gry…
Cmentarz Stary w Kielcach, 2014 r. / ROMAN PACH / FORUM

Puścić życie

Piotr Sikora
Każda i każdy z nas ma w sobie dziecko-niemowlę, które zgodnie z nauką Jezusa może przyjąć Królestwo Boga. Zawsze i wszędzie.
Neil Harbisson, brytyjski muzyk, performer, cyborg i aktywista, Palma de Mallorca, wrzesień 2011 r. / ENRIQUE CALVO / REUTERS / FORUM

Myślenie rzeczami

Paweł Gwiaździński
Koncepcja rozszerzonego poznania fascynuje filozofów od ponad dwóch dekad. Trwają jednak spory, czy ma ona istotne empiryczne zastosowania.

Teoria umysłu: dwa obwody

ŁK
„Poszedł umyć dłonie – pewnie chce uniknąć zakażenia”.
/ LINDA DAVIDSON / GETTY IMAGES

Co rządzi zachowaniem

Paweł Bakalarz
WIELKIE PYTANIA | Behawioryzm to jeden z najbardziej niezrozumiałych i znienawidzonych nurtów psychologii. Ale też najbardziej rewolucyjnych.
/ Okładka dodatku: Wielkie Pytania – przełomy w naukach o umyśle

Przełomy w naukach o umyśle

Łukasz Kwiatek
Nie wiemy – i być może nigdy nie będziemy wiedzieć – kiedy świadomy siebie umysł pojawił się na ewolucyjnej scenie.
/ DOMENA PUBLICZNA

Rejestracja aktywności pojedynczych neuronów

MH
Mniej więcej od końca XVIII w. fizjologowie domyślali się, że układ nerwowy przejawia aktywność elektryczną.
/ CHRISTIAN JONES / GETTY IMAGES

Rydwan z dwoma końmi

Kinga Wołoszyn-Hohol, Mateusz Hohol
WIELKIE PYTANIA | Historia badań nad emocjami pełna jest zmian paradygmatów i zwrotów akcji. Dziś uważa się, że nie zawsze są tym samym co uczucia, a życie…
Drobiazgowy rysunek Cajala przedstawiający budowę komórek hipokampa mózgu człowieka trzy godziny po jego śmierci / MUSEO CAJAL W MADRYCIE

Człowiek, który barwił neurony

Maciej Dulewicz
WIELKIE PYTANIA | Przez ponad dwieście lat delikatna, blada tkanka mózgu opierała się badaczom. Trzeba było podwójnej wrażliwości malarza i naukowca, aby…
Rysunek satyryczny, prawdopodobnie z przełomu XVIII i XIX wieku, na którym bogaty londyński klient uskarżający się na brak libido poddawany jest terapii galwanicznej przez francuskiego wędrownego znachora / / SCIENCE MUSEUM / EAST NEWS

Elektryczne żaby

Łukasz Kwiatek
Luigi Galvani jako pierwszy wykazał, że neurony przewodzą prąd. Był to ważny etap na drodze do wypędzenia z mózgu eterycznego ducha.
Octlantis, kolonia ośmiornic w zatoce Jervis u południowo-wschodnich wybrzeży Australii. / PETER GODFREY-SMITH

Obca inteligencja

Peter Godfrey-Smith, Tomasz Targański
PETER GODFREY-SMITH: Zaczątki umysłu pojawiły się, zanim życie opuściło morza. Wszystko, co stało się później na lądzie, polegało na udoskonaleniu modelu,…
Daniel Everett z Indianami Pirahã (kadr z filmu „Amazoński kod”) / MATERIAŁY PRASOWE

Kalejdoskop umysłów

Kasper Kalinowski
Poza naszą biologią na to, jak postrzegamy świat, zadziwiająco głęboko wpływają także czynniki kulturowe. Psycholodzy późno uświadomili sobie, jakie…
/ AKG-IMAGES / EAST NEWS

Fałszywe wspomnienia

Łukasz Kwiatek
Przywoływanie wspomnień ma więcej wspólnego z posługiwaniem się wyobraźnią niż z odtwarzaniem danych zapisanych na twardym dysku. Łatwo pomylić fikcję z…
Szachy w Parku Izmajłowskim, Moskwa / Fot. Oleg Nikishin / GETTY IMAGES

Mózg na skakance

Krzysztof Cipora
Treningi poznawcze stają się coraz popularniejszym produktem na rynku tzw. rozwoju osobistego. Badania sugerują jednak, że ich skuteczność jest znikoma lub…
Od lewej: Bartłomiej Kucharzyk, Michał Okoński, Tomasz Pasieczny, Rafał Ulatowski, Rafał Stec i Łukasz Kwiatek. Debata pt. Messi kontra Ronaldo, Festiwal Kopernika, 22 maja 2015 r. / / fot. Kamila Buturla / TP

Piłkarski Mozart

Łukasz Sochacki
Geniusz wybiera to, co innym nie przyjdzie do głowy. Dostrzega takie wybory, których nikt nie dostrzega - na Festiwalu Kopernika debatowano też o geniuszu...…
/ Fot. Archiwum prywatne

W poszukiwaniu małpiego rozumu

Łukasz Kwiatek, Mateusz Hohol
Na umysły małp zaczęliśmy patrzeć z całkowicie nowej perspektywy. Ogromna w tym zasługa Tetsuro Matsuzawy.
/ Fot. Getty Images

Mierzenie duszy zegarkiem

Krzysztof Cipora
Kartezjusz się mylił: umysł jest bardziej cielesny niż duchowy. Procesy umysłowe przebiegają w czasie, który można precyzyjnie określić.
Anioł i diabeł – kukiełki szopkowe z początku XX w., ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Krakowie. / Fot. Marcin Wąsik

Smak dobra i zła

Jonathan Haidt, Łukasz Kwiatek, Bartłomiej Kucharzyk
Jonathan Haidt, psycholog: Nie interesuje mnie, czym moralność jest, ale co ona „robi”. Jej funkcja pierwotna wyłoniła się, gdy ludzie przekroczyli Rubikon…
Napastnik Nigerii Emmanuel Emenike w mundialowym meczu z Argentyną. 24 czerwca 2014 r. / Fot. Jewel Samad / AFP / EAST NEWS

Inteligencja futbolowa

Bartłomiej Kucharzyk, Łukasz Kwiatek
Stereotypy o umysłach piłkarzy bywają bezlitosne. Ale ci najlepsi mają nie tylko sprawne nogi, lecz też wyjątkowo sprawne mózgi.

Geniusze, sawanci i ludzkie kalkulatory

Bartosz Brożek, Mateusz Hohol
Matematyk Wim Klein zauważył: „Liczby są dla mnie, mniej lub bardziej, przyjaciółmi. Przecież 3844 nie znaczy to samo dla ciebie, co dla mnie, prawda? Dla…

Jaskiniowe umysły w aglomeracjach. Intrygująca psychologia ewolucyjna

Łukasz Kwiatek
Dlaczego wszystko co dobre jest niezdrowe? Nie tylko dietetycy zadają sobie takie pytanie. Również psychologowie ewolucyjni.