Gdy I wojna światowa zmierzała ku końcowi, w Rosji zaczynała się nowa nawałnica. Naprzeciw słabej jeszcze władzy bolszewików stanęły rozproszone siły dawnych carskich generałów, zwanych „białymi”. Rolę języczka u wagi mogli spełnić przebywający w Rosji jeńcy wojenni: setki tysięcy mężczyzn z armii austro-węgierskiej i niemieckiej reprezentowały wszystkie narodowości Europy Środkowej. Żadna z nich nie zdołała wyrwać się z panującego wokół chaosu w sposób tak spektakularny – i jednocześnie dać się we znaki obu walczącym stronom tak mocno – jak Czesi i Słowacy.

Do Rosji trafili z armii cesarsko-królews­kiej jako jeńcy. Pod koniec I wojny światowej na terenie Rosji mogło przebywać niemal 2 mln poddanych Karola I Habsburga, który w listopadzie 1916 r. został cesarzem Austrii i królem Węgier jako następca Franciszka Józefa. Wśród nich było ok. 200 tys. Czechów i Słowaków (teren...