Poza szlakami

Kolejne świadectwo odrodzenia prozy krajoznawczej. A właściwie narodzin jej nowej odmiany. Inspirowanej po trosze przez Anglosasów, ale odwołującej się też do własnej, zapomnianej tradycji.

22.01.2018

Czyta się kilka minut

Hajstra to bocian czarny, mieszkaniec lasów, widywany rzadziej od swojego białego kuzyna, choć ostatnio pojawia się nawet w parkach Warszawy. Jak zauważa autor, hajstra nie jest w Polsce ptakiem szczególnie rzadkim, ale zobaczenie go wymaga wiedzy, starań i cierpliwości. Trzeba wiedzieć, gdzie szukać. Ano właśnie. Cała książka Adama Robińskiego – książkowy debiut dziennikarza, rocznik 1982, stałego współpracownika naszego pisma – jest o tym, gdzie i jak szukać, by odkryć rzeczy nieoczekiwane, by naprawdę zobaczyć.

„Być może najbliższy prawdy o podróżowaniu był Francuz Xavier de Maistre, który w dwóch książkach opisał wyprawy dookoła swojej sypialni” – pisze Robiński (nb. pierwsza z nich, „Podróż dookoła pokoju”, owoc 42 dni spędzonych w 1794 r. w areszcie domowym w Turynie, ukazała się w „Literaturze na Świecie” w przekładzie Szymona Żuchowskiego). Robiński wychodzi wprawdzie z pokoju, ale jego cele nie są ani zbyt odległe, ani zbyt popularne wśród turystów. Mazowsze, Wisła, nasza jedyna niby-pustynia (Błędowska), Łuk Mużakowski na pograniczu polsko-niemieckim, pozostałości Kanału Mościckiego na pograniczu polsko-ukraińsko-białoruskim, resztki Puszczy Karpackiej, Kopaniec w Górach Izerskich. Wszędzie jakieś tajemnice, wszędzie też pozostawili ślady poprzednicy naszego podróżnika. Bo pokazując nam swoją Polskę, Robiński składa równocześnie hołd tym, którzy nauczyli go ją odnajdywać. Są wśród nich geograf Wacław Nałkowski, ojciec Zofii; pisarz Igor Newerly; dziennikarz Wojciech Giełżyński, autor „Vistuliady”; Aleksandra Wachniewska, malarka drzew. A także Jadwiga Czachowska, której książka została dedykowana – babcia autora, znakomita znawczyni literatury i bibliografka. Odnalezienie w jej bibliotece „Przewodnika po Puszczy Kampinoskiej” Lechosława Herza dało początek znajomości Robińskiego z tym „dinozaurem krajoznawstwa”...

„Droga 816” Michała Książka, „Dwanaście srok za ogon” Stanisława Łubieńskiego, proza Michała Cichego, teraz debiut Adama Robińskiego... Różni je sporo: autorski zamysł, temat przewodni, indywidualny styl. Łączy jedno – wszystkie są wspaniałą lekcją uważności, portretem świata widzianego poprzez szczegół, odkryciem na nowo rzeczywistości niezwykłej, która wydaje nam się tak zwyczajna, że w ogóle przestaliśmy zwracać na nią uwagę. Przypominają, że Polska nie jest tylko nudnym płaskim talerzem, który ktoś położył między Karpatami i Sudetami a Bałtykiem. I że każdy kraj­obraz jest wielowarstwowym zapisem domagającym się odczytania – przyrodniczym mikrokosmosem i zarazem kroniką aktywności naszych przodków. ©℗

Adam Robiński, HAJSTRY. KRAJOBRAZ BOCZNYCH DRÓG, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017, ss. 224, seria Sulina

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Tomasz Fiałkowski, ur. 1955 w Krakowie, absolwent prawa i historii sztuki na UJ, w latach 1980-89 w redakcji miesięcznika „Znak”, od 1990 r. w redakcji „TP”, na którego łamach prowadzi od 1987 r. jako Lektor rubrykę recenzyjną. Publikował również m.in. w… więcej

Artykuł pochodzi z numeru Nr 5/2018