Nic tak nie świadczy o żywotności klasycznej literatury europejskiej, jak jej świeże odczytywanie przez twórców z innych kultur. Przed dwoma laty w rankingu „Guardiana” na najlepszą szekspirowską adaptację filmową wszech czasów zwyciężył nie Orson Welles, Roman Polański czy Kenneth Branagh, lecz Akira Kurosawa za „Tron we krwi” (1957), samurajską interpretację „Makbeta”.

Odkąd w latach 90. obrodziło ekranizacjami prozy Jane Austen, za najlepszą uchodzi po dziś dzień „Rozważna i romantyczna” (1995) Anga Lee, imigranta z Tajwanu. Żeby zobaczyć w „Nędznikach” powieść na wskroś współczesną, trzeba było Ladja Ly, francuskiego reżysera o malijskich korzeniach, który ducha społecznej rebelii przeniósł na podparyskie blokowiska. A jeśli ktoś szuka dziś w kinie śladów wielkich Rosjan, znajdzie je w dziełach filmowców tureckich: u Nuriego Bilgego Ceylana (Czechow) czy Zekiego...