Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Tego dnia w synagogach Aron HaKodesh – miejsce, gdzie przechowuje się zwoje Tory – będzie przesłonięty czarnym kirem. Wiernym nie wolno nic jeść, nic pić. Nie wolno się myć i kąpać. Zakazane jest używanie kosmetyków i oliw. Nie wolno nosić skórzanego obuwia. Nie wolno kochać się z żoną. Zakazany jest śmiech, a nawet uśmiech. Oto jest dzień żałoby, Tisza B’Aw, dziewiąty dzień miesiąca Aw, obchodzony w rocznicę zburzenia Pierwszej Świątyni i wygnania Izraelitów do Persji. Dzień straszny, który opisuje słowo „hurban”. Bardzo to ważne słowo i oznacza zniszczenie, destrukcję, katastrofę. Tym słowem opisywano kolejne nieszczęścia narodu. Również Zagładę w czasie ostatniej wojny światowej. Święto jest związane ze zburzeniem Świątyni, ale tego dnia spadały największe katastrofy na Żydów.
Powiada się, że w Tisza B’Aw powrócili z przeszpiegów hebrajscy zwiadowcy, by zawiadomić Mojżesza i lud, że nie sposób zdobyć ziemi obiecanej, bo wrogowie mają potężnie ufortyfikowane miasta, a bronią je wielkoludy. Nie uwierzono w obietnicę Boga, że szybko zmiotą Filistynów, tylko przyjęli wersję szpiegów. Odtąd Hebrajczycy musieli przez czterdzieści lat błądzić po pustyni, póki nie wymarło pierwsze pokolenie Exodusu.
Ale to nie jedyna katastrofa. Powiada się, że tego samego dnia upadła Druga Świątynia, a pokolenie później Rzymianie, pokonawszy powstańców pod wodzą Bar Kochby, zrównali ziemię wokół Świątyni i postawili tam swoje bałwany. W 1096 r. w dniu żałoby zaczęły się krucjaty, przynosząc śmierć 10 tys. Żydów we Francji i w Nadrenii. 1290 r. w dniu wspomnienia pierwszego hurban wygnano Żydów z Anglii. Tego samego dnia dwa stulecia później zmuszono do ucieczki Żydów z Hiszpanii. W 1941 r. w dzień tego święta Himmler otrzymał od swojej partii pełnomocnictwa do przeprowadzenia „ostatecznego rozwiązania”. Niemcy wybrali z premedytacją ten dzień jako początek akcji wysiedleńczej z warszawskiego getta (22 lipca 1942 r.). Tegoż dnia zaczął też działać obóz śmierci Treblinka, pochłaniając przez rok ponad 912 tys. ofiar. Religijne wspólnoty w owo święto wspominają i czczą sześć milionów ofiar niemieckiego hurban.
Tego dnia należy czytać Treny Jeremiasza, Księgę Hioba i te fragmenty Talmudu, które dotyczą żałoby. Jest to najsmutniejsze święto w całym kalendarzu świąt żydowskich. Są tu same zakazy. Już kilkanaście dni przedtem nie wolno się strzyc, brać ślubów.
Inaczej owo święto obchodzą ortodoksi i chasydzi, odmiennie żydzi liberalnej czy reformowanej denominacji. Dla tych pierwszych jest to dzień żałoby. Ci drudzy, mniej przywiązani do idei budowy trzeciej świątyni, nie tak bardzo zapatrzeni w przeszłość, uważają, że dzień ten powinien upamiętniać cierpienia oraz niesprawiedliwości obecne w całym świecie, nie tylko żydowskie. Liberałowie pamiętają o Trenach Jeremiasza, acz czytając księgę, nie siedzą, jak nakazuje tradycja i prawo, na niskich stołkach. Czytają ową księgę zniszczenia przekonani, że w słowie hurban nie można zawrzeć wszystkich dotykających naród katastrof. Doceniając wagę historyczną zburzenia Świątyni powiadają, że współczesne ludobójstwa przekraczają skalę i istotę tych wszystkich nieszczęść, które dotknęły zarówno Żydów w czasie wojny, jak i inne narody (Ormian, Tutsi, mieszkańców Kambodży). ©
