Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Analizowana jest ta opowieść tak, jakby wszystkie najstraszniejsze wydarzenia w dziejach synów Jakubowych wypadły właśnie w ten dzień. Wiemy, że w Tisza B’Aw roku 1492 wyrzucono z Hiszpanii Żydów. W Tisza B’Aw zaczęła się I wojna światowa. W Tisza B’aw rozpoczęła się likwidacja warszawskiego getta – data wybrana przez Niemców z premedytacją. Niektórzy powiadają, że pierwsze razy, które spadły na Hioba, też wydarzyły się w ten straszny dzień. Tylko czekać, aż następne przyjdzie znowu w ten letni dzień.
Historia szpiegów, jak wiemy, zakończyła się dla Żydów fatalnie. Mieli dekretem Boga wędrować przez pustynię kolejne lat 40 zamiast dwóch. Wszyscy, którzy opuścili Egipt, zmarli w drodze. Tylko dwie osoby zasłużyły na to, by wejść do ziemi Izraela: zwiadowcy, którzy wrócili z Kanaanu, mówiąc, że Bóg pomoże Hebrajczykom i bez wątpienia zajmą ziemię między Morzem Śródziemnym a Martwym. Byli to Joszua z plemienia Efraima, wojownik, który stał się przywódcą ludu po śmierci Mojżesza, oraz Kaleb z plemienia Judy. Pozostałych dziesięciu szpiegów dotknęły choroby i zmarli przedwcześnie.
Nie jest do końca jasne, kto wysłał zwiadowców. Dwa opisy zdarzenia bardzo się od siebie różnią. W Księdze Liczb inicjatywa leżała po stronie Boga, w Księdze Powtórzonego Prawa czytamy, że to lud sam podjął decyzję, niepewny swojego losu i swoich sił. „I przyszliście do mnie wszyscy, a mówiliście: Poślijmy męże przed sobą, którzy by nam przeszpiegowali ziemię, i dali nam pewną sprawę, którą byśmy drogą do niej wnijść mieli, i miasta, do których byśmy weszli” (1, 21-22).
Wielce interesujące jest podejście Rasziego, który próbował obie wersje połączyć i uzgodnić. Pisał, że Bóg nie rozkazał wysyłania szpiegów. Gdy lud zwrócił się do Mojżesza, by ten wysłał zwiadowców, prorok zapytał Adonaj, co czynić. Na to ten odpowiedział, że jeśli chcą, niechaj ich wysyłają, stworzy im taką możliwość, choć wie, że misja skończy się fatalnie. Bóg nie sprzeciwiał się woli ludu, wierzył w talenty przywódcze Mojżesza, ale sam nie chciał zwiadowców wspomóc. Bóg, wedle interpretacji Rasziego, poddaje się niejako lękom ludu, choć zarazem zapowiada straszne dla wszystkich konsekwencje tej misji zwiadowczej.
Włoski rabin Szmuel Luzzatto twierdził, że Bóg z góry zakładał, iż ten naród twardego karku nie jest jeszcze gotów do zasiedlenia ziemi obiecanej, i misja szpiegowska tylko utwierdziła Go w tym przekonaniu. Potrzebowali dużo czasu, by Mojżesz nauczył ich mądrości i praw. Pierwsze pokolenie Hebrajczyków, narodzone w Egipcie, nie zdołało zmienić swoich nawyków. Dopiero kolejne, narodzone na pustyni, które o przeszłości miało jedynie mgławicową wiedzę, mogło oddać się nowej wierze i w niej odnaleźć swoją tożsamość. 40 lat uczyli się potomkowie Jakuba nowej religii, wchłaniali ją w swoje ciała. Ale jak to było, co działo się przez te długie lata, nie wiemy. Pięcioksiąg na ten temat w zasadzie milczy. Wiemy tylko, że odnowiony lud zastukał do bram ziemi i zdobywał ją przez kilka następnych stuleci. ©
