Sztuka Powszechnie Nieznana (25): Eufraksja i diabeł

Oto historia o św. Eufraksji, jej zmaganiach i krakowskim, późnogotyckim poliptyku św. Jana Jałmużnika, na którym je uwieczniono. Dlaczego ta święta jawi się nam jako... niezdara?
Magdalena Łanuszka

26.03.2022

Czyta się kilka minut

W tle: Św. Eufraksja i diabeł, kwatera ze skrzydła poliptyku św. Jana Jałmużnika, przed 1504, Muzeum Narodowe w Krakowie / fot. Pracownia Fotograficzna MNK
W tle: Św. Eufraksja i diabeł, kwatera ze skrzydła poliptyku św. Jana Jałmużnika, przed 1504, Muzeum Narodowe w Krakowie / fot. Pracownia Fotograficzna MNK

Święta Eufraksja żyła na przełomie IV i V wieku, urodziła się w Konstantynopolu i została zakonnicą w Tebach. Jej grecki żywot powstał już w V wieku i został dość wcześnie przetłumaczony na język starosłowiański. Była ona jednak także czczona w diecezji trewirskiej i na przykład w Pizie, więc powstały łacińskie przekłady jej żywotu. I to właśnie na podstawie wersji łacińskiej, w początkach XVI wieku zapewne w Krakowie, powstał tekst staropolski pod tytułem „Żywot naboszny panny Eufraxyey”. Zachowały się dwa małopolskie przedstawienia z legendy świętej Eufraksji – oba w krakowskim późnogotyckim poliptyku św. Jana Jałmużnika, ufundowanym przed rokiem 1504 przez Mikołaja Lanckorońskiego z Brzezia. Dziś zachowane z tego ołtarza tablice można oglądać w Muzeum Narodowym w Krakowie.

„Sztuka Powszechnie Nieznana” to autorski cykl Magdaleny Łanuszki w Podkaście Powszechnym. W dwudziestym piątym odcinku nasza autorka, doktor historii sztuki, mediewistka i pasjonatka sztuki średniowiecznej, zaprasza do wysłuchania opowieści o dwóch kwaterach z krakowskiego późnogotyckiego poliptyku św. Jana Jałmużnika, przedstawiających zmagania św. Eufraksji z diabłem.

Słuchaj także:

Ilustracje do tego odcinka

 

Sztuka Powszechnie Nieznana, sztuka średniowieczna

Podkast - stopka do wstrzyknięcia

PODKAST TYGODNIKA POWSZECHNEGO

Wszystkie odcinki »

Słuchaj w: Spotify | Apple Podcasts | Google Podcasts | Lecton | RSS

„Podkast Tygodnika Powszechnego”: o najważniejszych tematach z autorami i gośćmi „Tygodnika” rozmawiają Michał Kuźmiński i Krzysztof Story. A także autorskie cykle: Jagielski Story, gdzie co dwa tygodnie informacje o najważniejszych wydarzeniach przeplatają się z historiami i anegdotami z podróży i pracy jednego z najwybitniejszych polskich reporterów i korespondentów wojennych, Wojciecha Jagielskiego, z którym rozmawia Krzysztof Story | Punkt zwrotny oraz Własny pokój: Katarzyna Kubisiowska i jej goście | Sztuka powszechnie nieznana: Magdalena Łanuszka odkrywa dla nas na nowo średniowieczne dzieła | Miesiąc w nauce z autorskim przeglądem newsów naukowych Łukasza Lamży. 

PODOBAŁ CI SIĘ PODKAST? WSPIERAJ NAS NA PATRONITE »

Weź, słuchaj!

Współwydawcą Podkastu Powszechnego jest Fundacja Tygodnika Powszechnego

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Wybrane teksty dostępne przed wydaniem w kiosku
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł
Wybieram

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Wybrane teksty dostępne przed wydaniem w kiosku
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
79,90 zł
Wybieram

Magdalena Łanuszka

Absol­wentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, doktor historii sztuki, medie­wistka. Ma na koncie współpracę z różnymi instytucjami: w zakresie dydaktyki (wykłady m.in. dla Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Otwartego AGH, licznych… więcej