Cała prawda o Smoku Wawelskim [Sztuka Powszechnie Nieznana #34]

21.12.2022

Czyta się kilka minut

W pierwotnej, średniowiecznej opowieści nie pojawia się żaden szewczyk, zaś podrzucenie potworowi siarki zaszytej w bydlęcą skórę to pomysł samego Kraka lub jego synów. Już w średniowieczu w katedrze na Wawelu przechowywano kości zwierząt prehistorycznych, o których sądzono, że należały do smoka; zapewne także nieprzypadkowo na wzgórzu wawelskim mocno rozwinięty był kult świętych pogromców smoka. Jakie średniowieczne dzieła sztuki w Krakowie zawierają wizerunki smoków? Jakie były losy Smoczej Jamy w czasach nowożytnych, w XIX i XX wieku? Opowiada Magdalena Łanuszka

W tle: Św. Jerzy walczący ze smokiem, kwatera ze skrzydła Tryptyku Trójcy Świętej, 1467, Kaplica Świętokrzyska w katedrze na Wawelu / fot. wg M. Grychowski, K. Czyżewski, "Katedra Wawelska", Katowice 2001, s. 113

Posłuchaj

Sztuka Powszechnie Nieznana” to autorski cykl Magdaleny Łanuszki w Podkaście Powszechnym. W trzydziestym czwartym odcinku nasza autorka, doktor historii sztuki, mediewistka i pasjonatka sztuki średniowiecznej, zaprasza do wysłuchania opowieści o smoku - nie tylko tym wawelskim.

Ilustracje do tego odcinka:

Rzeźba smoka (Bronisław Chromy, 1972) przy wylocie Smoczej Jamy / fot. HRS Poland / Wikimedia Commons

Kości "smoka" przy wejściu do katedry na Wawelu / fot. Yohan euan o4 / Wikimedia Commons

Marian Wawrzeniecki, "Smok podwawelski", 1912 / Muzeum Sztuki w Łodzi

Witold Pruszkowski, Smok wawelski, 1884 / Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Rzeźba św. Małgorzaty z kaplicy św. Małgorzaty, przed 1322, przy wejściu do katedry na Wawelu / Wikimedia Commons

Rzeźba św. Michała z kaplicy św. Małgorzaty, przed 1322, przy wejściu do katedry na Wawelu / Wikimedia Commons

Zwornik z przedstawieniem św. Małgorzaty, gipsowy odlew rzeźby sprzed 1322 r. (oryginał na sklepieniu w zakrystii w katedrze na Wawelu), 1898–1899 / Muzeum Narodowe w Krakowie

Zwornik z przedstawieniem św. Michała, gipsowy odlew rzeźby sprzed 1322 r. (oryginał na sklepieniu w zakrystii w katedrze na Wawelu), 1898–1899 / Muzeum Narodowe w Krakowie

Pozostałości po kościołach św. Jerzego i św. Michała na Wawelu / fot. Zygmunt Put / Wikimedia Commons

Św. Jerzy walczący ze smokiem, kwatera ze skrzydła Tryptyku Trójcy Świętej, 1467, Kaplica Świętokrzyska w katedrze na Wawelu, fot. wg M. Grychowski, K. Czyżewski, "Katedra Wawelska", Katowice 2001, s. 113 / Wikimedia Commons

Ecce Homo, kwatera z Tryptyku Dominikańskiego, ok. 1465, Muzeum Narodowe w Krakowie - kliknij tutaj

Kraków, Rynek Główny, kamienica nr 17 (Hetmańska), sala na parterze, zwornik z przedstawieniem smoka gryzącego własne skrzydło (odlew, przed 1888 r.) / Muzeum Narodowe w Krakowie

Kwatery ze scenami z legend św. Symeona Słupnika oraz św. Hilariona, poliptyk św. Jana Jałmużnika, przed 1504, Muzeum Narodowe w Krakowie / fot. Pracownia Fotograficzna MNK

Św. Małgorzata i św. Agnieszka, kwatera ze skrzydła nastawy z Korzennej, Mistrz Tryptyku z Wójtowej, ok. 1525 / Muzeum Narodowe w Krakowie

PODKAST TYGODNIKA POWSZECHNEGO

„Podkast Powszechny”: Wszystkie odcinki »

Słuchaj w: Spotify | Apple Podcasts | Google Podcasts | Lecton | RSS

„Podkast Powszechny”: o najważniejszych tematach z autorami i gośćmi „Tygodnika” rozmawiają Michał Kuźmiński i Krzysztof Story. A także autorskie cykle: Jagielski Story, gdzie co dwa tygodnie informacje o najważniejszych wydarzeniach przeplatają się z historiami i anegdotami z podróży i pracy jednego z najwybitniejszych polskich reporterów i korespondentów wojennych, Wojciecha Jagielskiego, z którym rozmawia Krzysztof Story | Punkt zwrotny oraz Własny pokój: Katarzyna Kubisiowska i jej goście | Sztuka powszechnie nieznana: Magdalena Łanuszka odkrywa dla nas na nowo średniowieczne dzieła | Miesiąc w nauce z autorskim przeglądem newsów naukowych Łukasza Lamży | Opowieści z Izraela: korespondencje Karoliny Przewrockiej-Aderet.

PODOBAŁ CI SIĘ PODKAST? WSPIERAJ NAS NA PATRONITE »

Weź, słuchaj!

Współwydawcą Podkastu Powszechnego jest Fundacja Tygodnika Powszechnego

Ten materiał jest bezpłatny, bo Fundacja Tygodnika Powszechnego troszczy się o promowanie czytelnictwa i niezależnych mediów. Wspierając ją, pomagasz zapewnić "Tygodnikowi" suwerenność, warunek rzetelnego i niezależnego dziennikarstwa. Przekaż swój datek:

Napisz do nas

Chcesz podzielić się przemyśleniami, do których zainspirował Cię artykuł, zainteresować nas ważną sprawą lub opowiedzieć swoją historię? Napisz do redakcji na adres redakcja@tygodnikpowszechny.pl . Wiele listów publikujemy na łamach papierowego wydania oraz w serwisie internetowym, a dzięki niejednemu sygnałowi od Czytelników powstały ważne tematy dziennikarskie.

Obserwuj nasze profile społecznościowe i angażuj się w dyskusje: na Facebooku, Twitterze, Instagramie, YouTube. Zapraszamy!