Cała prawda o Smoku Wawelskim [Sztuka Powszechnie Nieznana #34]

W pierwotnej, średniowiecznej opowieści nie pojawia się żaden szewczyk, zaś podrzucenie potworowi siarki zaszytej w bydlęcą skórę to pomysł samego Kraka lub jego synów. Już w średniowieczu w katedrze na Wawelu przechowywano kości zwierząt prehistorycznych, o których sądzono, że należały do smoka; zapewne także nieprzypadkowo na wzgórzu wawelskim mocno rozwinięty był kult świętych pogromców smoka. Jakie średniowieczne dzieła sztuki w Krakowie zawierają wizerunki smoków? Jakie były losy Smoczej Jamy w czasach nowożytnych, w XIX i XX wieku? Opowiada Magdalena Łanuszka

Magdalena Łanuszka

W tle: Św. Jerzy walczący ze smokiem, kwatera ze skrzydła Tryptyku Trójcy Świętej, 1467, Kaplica Świętokrzyska w katedrze na Wawelu / fot. wg M. Grychowski, K. Czyżewski, "Katedra Wawelska", Katowice 2001, s. 113

0 10 10 5 672 1 0

Sztuka Powszechnie Nieznana” to autorski cykl Magdaleny Łanuszki w Podkaście Powszechnym. W trzydziestym czwartym odcinku nasza autorka, doktor historii sztuki, mediewistka i pasjonatka sztuki średniowiecznej, zaprasza do wysłuchania opowieści o smoku - nie tylko tym wawelskim.

Ilustracje do tego odcinka:

Rzeźba smoka (Bronisław Chromy, 1972) przy wylocie Smoczej Jamy / fot. HRS Poland / Wikimedia Commons

Kości "smoka" przy wejściu do katedry na Wawelu / fot. Yohan euan o4 / Wikimedia Commons

Marian Wawrzeniecki, "Smok podwawelski", 1912 / Muzeum Sztuki w Łodzi

Witold Pruszkowski, Smok wawelski, 1884 / Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Rzeźba św. Małgorzaty z kaplicy św. Małgorzaty, przed 1322, przy wejściu do katedry na Wawelu / Wikimedia Commons

Rzeźba św. Michała z kaplicy św. Małgorzaty, przed 1322, przy wejściu do katedry na Wawelu / Wikimedia Commons

Zwornik z przedstawieniem św. Małgorzaty, gipsowy odlew rzeźby sprzed 1322 r. (oryginał na sklepieniu w zakrystii w katedrze na Wawelu), 1898–1899 / Muzeum Narodowe w Krakowie

Zwornik z przedstawieniem św. Michała, gipsowy odlew rzeźby sprzed 1322 r. (oryginał na sklepieniu w zakrystii w katedrze na Wawelu), 1898–1899 / Muzeum Narodowe w Krakowie

Pozostałości po kościołach św. Jerzego i św. Michała na Wawelu / fot. Zygmunt Put / Wikimedia Commons

Św. Jerzy walczący ze smokiem, kwatera ze skrzydła Tryptyku Trójcy Świętej, 1467, Kaplica Świętokrzyska w katedrze na Wawelu, fot. wg M. Grychowski, K. Czyżewski, "Katedra Wawelska", Katowice 2001, s. 113 / Wikimedia Commons

Ecce Homo, kwatera z Tryptyku Dominikańskiego, ok. 1465, Muzeum Narodowe w Krakowie - kliknij tutaj

Kraków, Rynek Główny, kamienica nr 17 (Hetmańska), sala na parterze, zwornik z przedstawieniem smoka gryzącego własne skrzydło (odlew, przed 1888 r.) / Muzeum Narodowe w Krakowie

Kwatery ze scenami z legend św. Symeona Słupnika oraz św. Hilariona, poliptyk św. Jana Jałmużnika, przed 1504, Muzeum Narodowe w Krakowie / fot. Pracownia Fotograficzna MNK

Św. Małgorzata i św. Agnieszka, kwatera ze skrzydła nastawy z Korzennej, Mistrz Tryptyku z Wójtowej, ok. 1525 / Muzeum Narodowe w Krakowie

Sztuka Powszechnie Nieznana, smok wawelski, smoki, ród smoka

Podkast - stopka do wstrzyknięcia

PODKAST TYGODNIKA POWSZECHNEGO

Wszystkie odcinki »

Słuchaj w: Spotify | Apple Podcasts | Google Podcasts | Lecton | RSS

„Podkast Tygodnika Powszechnego”: o najważniejszych tematach z autorami i gośćmi „Tygodnika” rozmawiają Michał Kuźmiński i Krzysztof Story. A także autorskie cykle: Jagielski Story, gdzie co dwa tygodnie informacje o najważniejszych wydarzeniach przeplatają się z historiami i anegdotami z podróży i pracy jednego z najwybitniejszych polskich reporterów i korespondentów wojennych, Wojciecha Jagielskiego, z którym rozmawia Krzysztof Story | Punkt zwrotny oraz Własny pokój: Katarzyna Kubisiowska i jej goście | Sztuka powszechnie nieznana: Magdalena Łanuszka odkrywa dla nas na nowo średniowieczne dzieła | Miesiąc w nauce z autorskim przeglądem newsów naukowych Łukasza Lamży.

PODOBAŁ CI SIĘ PODKAST? WSPIERAJ NAS NA PATRONITE »

Weź, słuchaj!

Współwydawcą Podkastu Powszechnego jest Fundacja Tygodnika Powszechnego

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

10 dni dostępu - poznaj nas
Natychmiastowy dostęp
Ogromne archiwum
Zapamiętaj i czytaj później
Autorskie newslettery premium
Także w formatach PDF, EPUB i MOBI

10,00 zł

Wybieram

Dowiedz się więcej >

Dostęp roczny

~~365 zł~~ 95 zł taniej (od oferty "10/10" na rok)

Natychmiastowy dostęp
Ogromne archiwum
Zapamiętaj i czytaj później
Autorskie newslettery premium
Także w formatach PDF, EPUB i MOBI

269,90 zł

Wybieram

Dowiedz się więcej >

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl

Natychmiastowy dostęp
92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
Ogromne archiwum
Zapamiętaj i czytaj później
Autorskie newslettery premium
Także w formatach PDF, EPUB i MOBI

89,90 zł

Wybieram

Dowiedz się więcej >

© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Magdalena Łanuszka

Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, doktor historii sztuki, mediewistka. Ma na koncie współpracę z różnymi instytucjami: w zakresie dydaktyki (wykłady m.in. dla Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Otwartego AGH, licznych… więcej