powstania śląskie

Artykuły na ten temat

"Powróćmy jak za dawnych lat" - rewia piosenek 20-lecia międzywojennego na zakończenie obchodów Roku Wojciecha Korfantego / fot. KRZYSZTOF LAKSA / materiały prasowe

Rok Wojciecha Korfantego

Miniony rok upłynął pod znakiem obchodów 150. rocznicy urodzin patrona Instytutu. W związku z tym na Śląsku i w całej Polsce odbyło się wiele wydarzeń i…
"Rajza z Korfantym"

Instytut Korfantego. Będzie się działo

Michał Sowiński, Dorota Pociask-Frącek
Dorota Pociask-Frącek, dyrektorka Instytutu Korfantego: Śląskość to żywa tożsamość, w której odnajduje się coraz więcej ludzi. Ten regionalizm widać na każdym…
Wojciech Korfanty - Tygodnik Powszechnyq

Wojciech Korfanty: polityk, przywódca, opozycjonista

Michał Spurgiasz
Był jednym z najbardziej doświadczonych polityków Dwudziestolecia. Bliski był mu zachodnioeuropejski styl. Był zwolennikiem silnego państwa, lecz opowiadał się…
/

Polsko-niemiecka wojna o Śląsk

Ryszard Kaczmarek, Zbigniew Rokita
Prof. Ryszard Kaczmarek: Bez wsparcia Polski nie byłoby powstań śląskich – może poza pierwszym, które wybuchło sto lat temu. Tymczasem to one przesądziły, że…
Tak mogli wyglądać również na Śląsku: dyrektor Opery Warszawskiej Emil Młynarski wraz z tancerkami baletu. Zdjęcie wykonano między 1925 a 1929 r. / NAC

Z Moniuszką w kasynie Donnersmarcka

Elżbieta Szczepańska-Lange
Latem 1920 roku zespół Opery Warszawskiej wyruszył na front niewypowiedzianej wojny polsko-niemieckiej. Bronią artystów była opera.
Polscy powstańcy i cywile podczas trzeciego powstania śląskiego, 1921 r. / ULLSTEINBILD / BEW

Projekt górnośląski

Zbigniew Rokita
Czy sto lat temu mogło powstać państwo górnośląskie, niezależne od Polski i Niemiec? Pytanie nie jest wcale abstrakcyjne.
Obchody 25. rocznicy trzeciego powstania śląskiego, zorganizowane przez komunistyczne władze. Góra św. Anny, maj 1946 r. / PAP

Powstania i pamięć

Sebastian Rosenbaum, Zbigniew Rokita
Dr Sebastian Rosenbaum, historyk: Mit powstańczy jest na Górnym Śląsku wciąż i na nowo obecny, od stu lat. Przetrwał do dziś. Podnosił się i trwał, choć w PRL…
Powstańcza kuchnia polowa w rejonie Góry św. Anny, 1921 r. / Fot. Muzeum Powstań Śląskich

Cud nad Odrą

Ryszard Kaczmarek, Patrycja Bukalska
Ryszard Kaczmarek, historyk: Młodzi ludzie najczęściej zwracają się do Muzeum Powstań Śląskich z prośbą o dokumentację na temat osób z ich rodzin. Chcą…

Sztuka życia i walki

TP
Budynek VI Liceum im. Jana Długosza w Szopienicach (dziś jest to część Katowic) powstał w 1904 roku z przeznaczeniem na szkołę żeńską.

Kalendarium III Powstania Śląskiego

Marcin Żyła
20.03.1921
/fot. Grzegorz Klatka. Archiwalne zdjęcie ze zbiorów Muzeum Czynu Powstańczego /

25 skrzyń prawdy

Andrzej Drogoń, Jerzy Gorzelik, Tadeusz Kijonka, Piotr Spyra
Coraz odważniej stawia się ostatnio pytania o istotę powstań śląskich, o próby zawłaszczania pamięci o tamtych wydarzeniach oraz o współczesną tożsamość…

Nasze stryjki i my

Joanna Soćko
Józef Skrzek, muzyk i kompozytor, szanuje korzenie. Nie tylko dlatego, że nie ścina wiekowych drzew, zasłaniających okna domu, w którym jego rodzina mieszka od…

Spontaniczność nie spada z nieba

Abp Damian Zimoń
Abp Damian Zimoń: Zapominamy dziś o społecznym podłożu powstań. Tymczasem to również fakt, że powstańcy walczyli o sprawy ważne dla ich rodzin, sprawiał, że…

Własnym głosem

Ryszard Kaczmarek
Idea plebiscytu na Górnym Śląsku odpowiadała ważnej roli, którą, według pomysłu zwycięskich mocarstw, miała w kształtowaniu się powojennego ładu odegrać zasada…

Korzenie tożsamości

Adam Matusiewicz
Niełatwo jest zrozumieć, na czym polega nasza śląskość, ani jakie dla niej znaczenie miały same powstania śląskie.

Powstania śląskie w pamięci historycznej

Archiwum Państwowe w Katowicach, Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego oraz Muzeum Górnośląskie w Bytomiu organizują w dniach 8-9 czerwca konferencję…

Pełzające powstanie

TP
Wszystkie barykady są sztucznym tworem, lecz te na Śląsku dziewięćdziesiąt lat temu wyglądać musiały szczególnie nie na miejscu.

Niespełnione nadzieje

Ryszard Kaczmarek
W okresie międzywojennym spory wewnątrz obozów polskiego i niemieckiego przybierały czasem o wiele bardziej zacięty charakter niż te pomiędzy zwaśnionymi…

Spowiedź po polsku

Joanna Soćko
Losy rodziny pani Cecylii to lekcja dwudziestowiecznej historii. Wujek Teodor walczył w powstaniu śląskim, Jan w AK, Franciszek najprawdopodobniej z wojskiem…

Górnoślązak jak Hotentot

Zbigniew Kadłubek
Zbigniew Kadłubek: Personalizm wcielony to prawdziwy kapitał Górnego Śląska. Ważniejszy od węgla i wszystkiego innego. Są tu, widome i utajnione, wszystkie…

Kalendarium II powstania śląskiego

27.01.1920

O, gizdy! Wy pierony!

Krzysztof Karwat
W przedplebiscytowej propagandzie cel uświęcał środki, bo bój szedł nie tylko o ziemię i skryte pod nią bogactwa, ale także o ludzi, którzy bynajmniej "…

Śląsk w mundurach Wielkopolski

Grzegorz Bębnik
Od regulaminowych Feldmützen armii cesarskiej, poprzez czapki cywilów, aż po przyniesione zza polskiej granicy rogatywki krzepnącego w tym czasie Wojska…

Polacy, Niemcy i Francuzi

Maciej Fic
Tak jak dla Polaków symbolem walk stała się śmierć doktora Mielęckiego, dla Niemców podobnym wydarzeniem było spalenie zamieszkanej głównie przez kolonistów…

Śląski blask

TP
Nic lepiej nie oddaje specyfiki Śląska niż nałożone na siebie warstwy.

Niech żyje Polska!

Marcin Choduń
Latem 1919 roku napięcie na Śląsku rośnie. Od 11 sierpnia trwa strajk generalny, spowodowany masowym zwalnianiem Polaków z kopalń i zakładów przemysłowych.…

Korfanty w latach Przełomu

Jan F. Lewandowski
Wojciech Korfanty starał się hamować zapędy młodych konspiratorów, którzy nieustannie parli do powstania. Wiedział, że o losie Górnego Śląska zdecydują alianci…

Kalendarium I Powstania Śląskiego

11.08.1919

Po naszymu

Piotr Greiner
Geneza wydarzeń z lat 1919-21 na Górnym Śląsku jest skomplikowana i żeby je w pełni zrozumieć, trzeba czasem cofnąć się aż w głębokie średniowiecze.

Między Śląskiem a Galicją

Andrzej Drogoń
Autonomia galicyjska jawi się jako przykład wzorcowego rozwiązania. Prawdopodobnie, to właśnie dzięki jej doświadczeniom mógł rozwijać się w okresie…
Rok 1922: polskie wojska wkraczają do Katowic, przyznanych już oficjalnie II Rzeczypospolitej. /fot. ze zbiorów Muzeum Śląskiego /

Krajobraz po powstaniach

Henryk Waniek
Historię powstań śląskich oraz obecności Śląska w II Rzeczypospolitej należałoby napisać na nowo. A przynajmniej przywrócić jej brakujące kawałki. W najnowszym…

Dyktator niedoceniony

Joanna Bątkiewicz-Brożek
Bez niego Śląsk nie należałby do Polski. Odpokutował to tragedią, swoją i rodziny. Atakowali go Niemcy, polscy zwolennicy sanacji, a nawet Kościół.

Polska z zapomnianego marzenia

Krzysztof Karwat
Przejechałem kilkaset kilometrów wokół Góry Świętej Anny - tej, o którą w 1921 r. stoczona została największa bitwa w III powstaniu śląskim. Szukałem śladów.…

Cud nad Rawą

Ryszard Kaczmarek, Piotr Greiner
Co by się stało, gdyby polsko- niemiecki konflikt o Górny Śląsk został rozstrzygnięty na korzyść Niemiec? Jak potoczyłaby się historia II Rzeczypospolitej,…

Świadek tamtego Śląska

Patrycja Bukalska
Michael Graf von Matuschka, międzywojenny polityk z rodziny niemiecko-czeskiej i starosta opolski chciał, by między śląskimi Polakami i Niemcami panował pokój…