Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Tom zawiera zwięzłe biogramy bohaterów, omówienie działań operacyjnych podejmowanych przeciw nim, fotografie (zwykle z archiwum IPN), wybór dokumentów, aneks zawierający paszportowe zdjęcia, awanse i przebieg służby występujących w danej historii funkcjonariuszy, bibliografię i wykaz dokumentów. Na końcu książki znajdujemy informacje o autorach. Wszyscy są historykami z naukowym dorobkiem.
Bohaterowie tego tomu są znienawidzeni przez władze PRL, walka z każdym z nich wygląda inaczej. Kardynał Sapieha budzi lęk. Jeszcze po śmierci będą one - bezskutecznie zresztą - pracować nad zniszczeniem jego prestiżu. Biskup Latusek jest w działaniach uparty w swoim sprzeciwie wobec władz, ale ostrożny. W stenogramach rozmów z przedstawicielami władz bywa jakby nieco zgubiony i bezradny. Biskup Musiel natomiast zarówno w działalności kaznodziejskiej, jak i w rozmowach z prokuratorami odznacza się wręcz brawurą. W tych rozmowach to on dominuje, a nie ci, co go wezwali. Biskup - jeszcze jako "nielegalny proboszcz" ze Stalowej Woli działa jak buldożer. Władze mają jedno marzenie: usunąć go z miasta. Nic z tego nie wychodzi, m.in. dlatego, że za nim stoi jego biskup - niezłomny Ignacy Tokarczuk. Echo działalności ks. Frankowskiego miało zakres ogólnopolski.
W książce o czterech hierarchach, w pracowicie sporządzanych planach operacyjnych, raportach i donosach oglądamy bogatą rzeczywistość PRL-u. Gdyby ktoś chciał opracować scenariusz o tamtych czasach - polecam. Znajdzie tam fantastyczne, zgoła mrożkowskie wątki. Jak zmontowany przez SB proces o pobicie inwalidy Franciszka Niestroja ("postawy niskiej, wątły no i chory") przez bp. Musiela ("wysokiej postury i nieułomek") w należącym do parafii św. Barbary klozecie z powodu usunięcia przez biskupa tabliczki z napisem "za używanie płaci się". Stenogram rozmowy tegoż biskupa z prokuratorem może, bez poprawek, posłużyć za dialog w komedii.
Postacie czterech biskupów są wyraziste, barwne, imponujące. Z dokumentów można wyczytać, w czym tkwiła ich siła, oni się po prostu nie bali, a jeśli nawet - byli w końcu ludźmi - to ten strach nigdy ich nie pokonał.
Jest w tym opracowaniu zachowana równowaga. Bohaterowie, funkcjonowanie systemu i nikczemne poczynania aparatu (przemyślne organizowanie akcji listów protestacyjnych, podburzanie księży, donosy, podsłuchy itd.) są na pierwszym planie. TW zidentyfikowani lub nie - te małe trybiku systemu - zostali umieszczeni na właściwym miejscu, drobnym drukiem w przypisach.
"Niezłomni. W obronie ojczyzny i Kościoła. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów polskich", tom pod redakcją ks. Józefa Mareckiego i Filipa Musiała. Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Wydawnictwo WAM. Kraków 2008.
