Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Choć współcześni postrzegali ją przede wszystkim właśnie jako wdowę po generale Władysławie Andersie, Irena Anders była kimś znacznie więcej. Przede wszystkim - dzielną, mądrą kobietą, która zwycięsko przeszła przez rozmaite życiowe burze.
Gdyby nie II wojna światowa, Irena (a wtedy Iryna) zostałaby zapewne znaną lwowską artystką. Od dziecka uczyła się śpiewu i gry na fortepianie, ciągnęło ją na scenę. Nikt wtedy by nie przypuszczał, że wkrótce jej najważniejszym występem stanie się zaśpiewanie piosenki "Czerwone maki na Monte Cassino" przed polskimi żołnierzami, tuż po tym, jak II Korpus Polski (dowodzony przez jej przyszłego męża) przełamie niemiecką Linię Gustawa, której centralnym punktem były klasztorne "ruiny na szczycie".
W każdym razie wybuch wojny przerwał wszelkie plany - ale artystyczne wykształcenie jej się przydało. W okupowanym przez ZSRR Lwowie w 1940 r. "Rosjanie mieli wtedy jeszcze jako taki respekt dla sztuki i (...) legitymacja artysty ratowała życie. Artystów rewiowych, do których należałam, podzielono na cztery zespoły, które miały jeździć po całej Rosji od Odessy aż po Syberię, żeby, jak nam to powiedziano, »propagować polską sztukę«. W czasie tych występów zrodził się pseudonim artystyczny Renata Bogdańska. Przez jedenaście miesięcy jeździłam z grupą znakomitego kompozytora Henryka Warsa" - tak opowiadała w wywiadzie dla pisma "Cooltura" (polskiego tygodnika w Wielkiej Brytanii).
Te artystyczne podróże nie tylko uratowały jej życie, ale doprowadziły do spotkania z gen. Andersem, późniejszym mężem. Iryna wraz z innymi artystami dołączyła do żołnierzy jego armii - i razem z nią przeszła całą jej wojenną drogę, począwszy od Tockoje i Buzułuku w ZSRR, przez Iran, Irak, Palestynę i Egipt, a potem kampanię włoską. Wojnę zakończyła w stopniu podporucznika.
Generał zainteresował się śliczną artystką, a ona - nieco trzymała dystans wobec starszego o 28 lat Andersa. Ślub wzięli dopiero w 1948 r. w Wielkiej Brytanii; była jego drugą żoną, on - jej drugim mężem. "Byliśmy współtowarzyszami twardej, żołnierskiej niedoli, oboje wiedzieliśmy, co to głód, nędza, strach i odwaga, i te przeżycia stanowiły bazę wzajemnego zrozumienia, na której buduje się wszystkie trwałe związki" - wspominała Irena Anders.
W 1946 r. zagrała w dwóch filmach: "Wielkiej drodze" Michała Waszyńskiego i włoskim filmie "Nieznajomy z San Marino" (u boku Anny Magnani i Vittorio de Siki). Do śpiewania generalska żona wróciła w 1956 r.
Była ważną postacią polskiej emigracji - nie tylko z powodu męża. Występowała w Ognisku Polskim w Londynie, udzielała się publicznie. Ci, którzy ją znali, podkreślali, że do końca życia zachowała wdzięk. Była prawdziwą damą, unikającą pretensjonalności.
W 2007 r. z rąk prezydenta Lecha Kaczyńskiego otrzymała order Polonia Restituta. A przed tegorocznymi wyborami prezydenckimi odwiedził ją Bronisław Komorowski, któremu udzieliła swego poparcia.
