– „Po sąsiedzku czasem, zbyt rzadko, zaglądamy do ogrodu kultury czeskiej” – pisała kiedyś w „Tygodniku” Urszula Czartoryska, zauważając dalej, że wiemy trochę o czeskiej literaturze, ale o sztukach plastycznych – prawie nic. Jiří Kolář (1914–2002) łączył obie te dziedziny i był jednym z najważniejszych twórców w powojennych Czechach, choć przez cztery dekady funkcjonował poza obrębem oficjalnego życia kulturalnego.

Syn piekarza i praczki, wychowany w robotniczym Kladnie, zdobył zawód stolarza, później pracował między innymi jako pomocnik murarski, dozorca i pielęgniarz. Pod koniec lat 30. po raz pierwszy wystawił swoje kolaże, a w 1941 r. dzięki wielkiemu poecie Františkowi Halasowi (w „Naocznym świadku” opisze ostatnie z nim spotkanie) wydał pierwszy zbiór wierszy. Rok później był współzałożycielem Grupy 42, ugrupowania literacko-plastycznego, które po przewrocie...