Uznaje też, że "bez rozpoczętej przez Niemcy II wojny światowej nie byłoby ani komunistycznych reżimów w Europie Środkowo-Wschodniej, ani też podziału kontynentu i Niemiec". Sygnatariusze dokumentu wspominają "z wdzięcznością i respektem tych, którzy w ciągu czterech dekad po 1945 roku mimo ogromnego ryzyka znajdowali odwagę, aby przeciwstawiać się komunistycznym dyktatorom". Przypominają, że "to Polacy walczący za własną i naszą wolność zadali pierwsze ciosy systemowi komunistycznemu". Oświadczenie, powstałe z inicjatywy filozofa Wolfganga Templina, sięga - jak sam wyznaje - korzeniami opozycyjnych środowisk dawnej NRD. Nad świadomością historyczną i budowaniem wzajemnego zaufania od dziesiątków lat pracowały - w Niemczech i w Polsce - środowiska, które się nie bały iść pod prąd ówczesnych nastrojów i orientacji politycznych. Wśród nich niebagatelną odegrali rolę ludzie ze...