Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
W Polsce działo się wtedy wiele, ale to ten obraz tkwi w pamięci jako mały symbol końca - i początku - ważnego etapu polskiej historii. Rok później, latem 1990 r., znalazłem się w górach ukraińskiej Czarnohory, które w międzywojennej Polsce były popularne jak Tatry (a i dziś wędruje po nich sporo wycieczek z Polski). Gdy weszliśmy do wsi Worochta, przywitał nas głos ukraińskiego spikera Radia Wolna Europa z nastawionego na pełny regulator odbiornika. Kiedyś za słuchanie RWE można było trafić do łagru na 25 lat. Wtedy, w 1990 r., istniał jeszcze ZSRR. Ale ta na pozór banalna scena w Worochcie uświadamiała, że kolos stracił zęby. Że to, znowu, koniec i początek Historii, tej ukraińskiej.
Bo kiedy 15 lat temu zaczynała się Jesień Ludów i wraz z nią upadek drugiego głównego systemu totalitarnego XX w., naprawdę wydawało się, że w tej części świata zapanuje, prędzej czy później, demokracja. Fala wolności zdawała się docierać do Kijowa, Mińska, Moskwy - kto w 1990 czy 1991 r. był w którejś z tych stolic, ten pamięta nastrój może nie euforii, ale jednak czegoś nowego. I poczucie wspólnoty losu.
Dziś to przeszłość. Fala zatrzymała się na Bugu. W Moskwie rządzi prezydent-autokrata, w Kijowie zasiądzie najpewniej prezydent otwarcie popierany przez Kreml. Na Białorusi sfałszowano właśnie referendum, którym prezydent-dyktator zapewni sobie rządy na wiele lat. Tu nie ma miejsca na złudzenia ani nadzieje. Jest za to pytanie: jaką politykę Polska powinna prowadzić wobec Łukaszenki? Otóż, poza sprawami o charakterze doraźnym, które można załatwić własnymi siłami (jak sprawa reaktywowania białoruskiego radia “Racja", które nadawało z terenu Polski, aż w 2003 r. zamilkło, bo zabrakło mu pieniędzy), skonstatujmy rzecz zasadniczą: od 1 maja Polska jest w Unii Europejskiej, w której trwa właśnie dyskusja - w Polsce niemal niezauważona - o tym, jak powinna wyglądać polityka wschodnia Unii. To na tym właśnie forum Polska, z jej bagażem doświadczeń, powinna (także głosami naszych ludzi w Brukseli i Strassburgu) domagać się, by Europa nie spisała na straty Białorusinów i Ukraińców. Kiedyś pomagano nam - dziś powinniśmy spłacać ten dług.
