W lipcu zeszłego roku pisałem na łamach „Tygodnika” o toczonej przez Ukrainę wojnie, „od której wyniku zależeć będzie między innymi to, czy ukraińskie dyskusje o historii będą jeszcze w ogóle możliwe”; wojnie, która musi odsunąć na dalszy plan krytyczną refleksję nad przeszłością, odkrywanie jej czarnych plam, oczyszczanie narodowego sumienia. Nie dlatego, że ktoś tego chce. Dlatego, że taka jest logika wojny.
Ta wojna trwa już prawie rok i Bóg jeden wie, ile jeszcze potrwa (nie oczekuję, by rozejm zawarty 12 lutego okazał się wiele trwalszy od poprzedniego). Już dziś widać, że przyniosła ona ogromne zmiany społeczne i świadomościowe na Ukrainie. Także ukraiński nacjonalizm (rozumiany zarówno jako kompleks idei, jak i ruch społeczny) podlegał tym przemianom. I paradoksalnie, choć więcej dziś mówi się o Banderze niż półtora roku czy dwa lata temu, to głoszone przezeń idee są w...