Scena naszego świata

Praca teatrologiczna, a zarazem książka prawdziwie gorąca.

03.06.2019

Czyta się kilka minut

Demokracja”, zamykająca cykl „Teatr publiczny. Przedstawienia 1765–2015”, opowiada bowiem o polskim teatrze po przełomie 1989 roku, „o problemach i emocjach, jakie ogniskował, o przemianach, jakie opisywał, a może nawet wywoływał, o diagnozach, jakie stawiał”.

Jest to więc opowieść o naszym świecie widzianym ze sceny i o tym, jak ten świat na scenę się wdzierał. Pisana z perspektywy kolejnej zmiany: „konserwatywnej reakcji, prawicowej ofensywy i nacjonalistycznego wzmożenia”, które u nas wiążą się nie tylko ze zmianami legislacyjnymi, lecz także z próbą zahamowania procesów liberalizacyjnych w sferze obyczaju i kultury – teatr zaś był u nas ich zwierciadłem i współtwórcą. Joanna Krakowska, będąca zresztą redaktorką naukową całego cyklu, występuje tym razem w podwójnej roli: badaczki i zaangażowanej świadkini, opierającej się na własnym doświadczeniu i przeżyciu. „Można było opowiedzieć tę historię inaczej” – zaznacza z góry, dalej zaś tłumaczy, że za punkt wyjścia obrała dziewięć spektakli ogniskujących dziewięć tematów, którymi są transformacja ustrojowa, budzenie się wrażliwości społecznej, emancypacja osób homoseksualnych, rozliczenia historyczne, wzlot i upadek teatru krytycznego, gender, władza (w teatrze i poza nim) i rozczarowanie zmianą oraz – w aneksie – pamięć Zagłady, polska i żydowska tożsamość, współczesny ­antysemityzm. Do analiz Krakowskiej parokrotnie już odwoływał się na łamach „Tygodnika” Dariusz Kosiński – mogę tylko powtórzyć, że „Demokracja” to bardzo ważna książka, pomagająca zrozumieć nie tylko współczesny teatr.

Cały zaś projekt, którego stanowi zwieńczenie, obejmuje też – wedle chronologii tematów – „Oświecenie” Piotra Morawskiego (2017), „Wiek XIX” Ewy Partygi (2016), „Dwudziestolecie” Krystyny Duniec (2017) i „PRL” Joanny Krakowskiej (2016). Pięć tomów w dynamicznej oprawie graficznej Grzegorza Laszuka, z ilustracjami, cytatami i przytoczeniami recenzji. Jak mówiła „dwutygodnikowi” Krystyna Duniec: „narracja niech wykazuje się warsztatem badawczym, ale jednocześnie nie wstydzi się afektywności, subiektywnej wrażliwości – i w ten sposób stwarza światy. Za tym powinna iść nowa forma wydawnicza, rozbicie struktury – na tekst główny i poboczny, zabawa grafiką. Widowisko”. No i tak jest. ©℗

 

Joanna Krakowska DEMOKRACJA. PRZEDSTAWIENIA, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2019, ss. 496.

Czytaj także: Dariusz Kosiński: Chmura z żydowskich pierzyn

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]
Tomasz Fiałkowski, ur. 1955 w Krakowie, absolwent prawa i historii sztuki na UJ, w latach 1980-89 w redakcji miesięcznika „Znak”, od 1990 r. w redakcji „TP”, na którego łamach prowadzi od 1987 r. jako Lektor rubrykę recenzyjną. Publikował również m.in. w… więcej

Artykuł pochodzi z numeru Nr 23/2019